MỚI

Tạo thiệp giáng sinh 2024

#Quốc tế

24HMONEY đã kiểm duyệt

‘Bong bóng’ lớn nhất lịch sử sẽ vỡ như thế nào?

Sự thống trị của Mỹ trên thị trường tài chính toàn cầu đang ở giai đoạn cao trào, nhưng liệu nó có bền vững? Đã có những dấu hiệu cho thấy bong bóng này có thể vỡ bất cứ lúc nào. Từ sự phụ thuộc vào nợ công cho đến tăng trưởng lợi nhuận siêu thường và nguy cơ từ các thị trường thay thế, hồi kết của bong bóng này có thể xảy ra theo cách bất ngờ và khó lường.

Hầu hết các nhà phân tích Phố Wall đều tin rằng cổ phiếu Mỹ sẽ tiếp tục dẫn đầu thị trường toàn cầu vào năm 2025, thể hiện niềm tin mạnh mẽ vào sự thống trị của Mỹ. Tuy nhiên, sự đồng thuận áp đảo này lại chính là dấu hiệu đáng lo ngại, cho thấy bong bóng có thể đã đạt đỉnh. Khi tất cả đều lạc quan về “sự đặc biệt của Mỹ”, không còn nhiều lực đẩy mới để thúc đẩy thị trường tăng trưởng thêm, khiến bong bóng trở nên mong manh và dễ vỡ trước bất kỳ cú sốc bất ngờ nào.

Khi niềm tin vào sự vượt trội của thị trường Mỹ trở nên áp đảo trên Phố Wall, truyền thông đại chúng nhanh chóng phản ánh sự lạc quan này, tạo ra một làn sóng tin tưởng vào khả năng tiếp tục tăng trưởng mạnh mẽ của cổ phiếu Mỹ. Tuy nhiên, lịch sử cho thấy truyền thông thường chỉ nhận ra những xu hướng lớn khi chúng đã ở giai đoạn gần kết thúc. Điều này khiến truyền thông trở thành một chỉ báo trễ, thay vì dự đoán trước các biến động thị trường.

Dù thị trường Mỹ hiện đang duy trì đà tăng trưởng mạnh mẽ, phần lớn nhờ vào lợi nhuận siêu thường của các công ty công nghệ lớn như Apple, Google và Amazon, nhưng sự bền vững của xu hướng này lại đang bị đặt câu hỏi. Tăng trưởng lợi nhuận của Mỹ thực tế sẽ không còn nổi bật nếu không có sự đóng góp từ những tập đoàn công nghệ này, bởi lợi nhuận siêu thường mà họ đạt được hiện nay sẽ khó duy trì lâu dài khi sự cạnh tranh từ các đối thủ gia tăng.

Bên cạnh đó, sự tăng trưởng này còn được hỗ trợ mạnh mẽ bởi chi tiêu công khổng lồ, đặc biệt là thâm hụt ngân sách của chính phủ Mỹ. Chi tiêu thâm hụt đang ở mức cao nhất trong lịch sử và đã tạo ra một sự kích thích nhân tạo cho nền kinh tế. Tuy nhiên, mức thâm hụt quá lớn này không thể duy trì mãi, và nếu không có một chính sách tài chính thận trọng hơn, nó sẽ dần trở thành gánh nặng đối với nền kinh tế Mỹ trong tương lai.

Mặc dù có những lo ngại về các chính sách của Tổng thống đắc cử Donald Trump, đặc biệt là kế hoạch thuế quan và hạn chế nhập cư, phần lớn các nhà kinh tế vẫn dự đoán rằng nền kinh tế Mỹ sẽ tiếp tục phát triển mạnh mẽ. Lý do là vì bảng cân đối tài chính của các hộ gia đình và doanh nghiệp Mỹ hiện đang ở trạng thái ổn định, với nợ ở mức hợp lý và tài sản bền vững. Do đó, dù có những yếu tố không chắc chắn, nhiều nhà kinh tế vẫn tin rằng sự ổn định tài chính này sẽ hỗ trợ nền kinh tế Mỹ duy trì đà tăng trưởng. Thậm chí, những người lo ngại về tác động của các chính sách thuế quan và nhập cư của Trump cho rằng các quốc gia khác sẽ chịu ảnh hưởng nặng nề hơn, trong khi Mỹ sẽ ít bị tác động trực tiếp.

Tuy nhiên, sự phụ thuộc ngày càng gia tăng vào nợ công để duy trì mức tăng trưởng này lại là một yếu điểm lớn của quốc gia này. Hiện tại, Mỹ cần gần 2 USD nợ công để tạo ra 1 USD tăng trưởng GDP, mức độ nợ công đã tăng 50% trong chỉ năm năm qua. Nếu các quốc gia khác chi tiêu như vậy, các nhà đầu tư sẽ nhanh chóng rút vốn. Dù vậy, các nhà đầu tư vẫn tiếp tục đặt niềm tin vào Mỹ, bởi lẽ nước này sở hữu vị thế là nền kinh tế lớn nhất thế giới và phát hành đồng tiền dự trữ toàn cầu, USD, điều này giúp Mỹ duy trì sự ổn định dù đang đối mặt với thâm hụt ngân sách khổng lồ.

Trong tương lai gần, có khả năng các nhà đầu tư sẽ bắt đầu lo ngại về mức độ nợ công ngày càng tăng của Mỹ và yêu cầu chính phủ thực hiện các biện pháp thắt chặt tài chính, như giảm chi tiêu công hoặc tăng lãi suất để kiềm chế tình hình. Điều này có thể xảy ra nếu thâm hụt ngân sách của Mỹ tiếp tục gia tăng hoặc các cuộc đấu giá trái phiếu Chính phủ trở nên ngày càng lớn hơn. Khi đó, Mỹ sẽ phải giảm bớt sự phụ thuộc vào chi tiêu công, điều này có thể làm suy yếu tăng trưởng kinh tế và ảnh hưởng tiêu cực đến lợi nhuận của các doanh nghiệp.

Bong bóng hiện tại không giống như các cơn sốt thị trường vào những năm 1990, khi giá cổ phiếu tăng vọt rồi đột ngột sụp đổ. Thay vào đó, đây là một bong bóng liên quan đến hiệu suất vượt trội của Mỹ so với các quốc gia khác. Mặc dù thị trường Mỹ đang dẫn đầu, nếu các nền kinh tế khác bắt đầu tăng trưởng mạnh mẽ hoặc trở nên hấp dẫn hơn, sự chú ý và đầu tư vào Mỹ có thể giảm dần một cách từ từ.

Các nền kinh tế khác, như Đức và Pháp, mặc dù đang gặp khó khăn, có thể tìm cách phục hồi và phát triển nếu chịu áp lực từ các yếu tố bên ngoài. Trung Quốc, dưới sự tác động của thuế quan từ chính sách của Trump và nhu cầu tiêu dùng yếu trong nước, có thể buộc phải thúc đẩy tiêu dùng để ổn định nền kinh tế, tương tự như những gì các quốc gia khác đã làm để vượt qua khó khăn trước đây.

Các nhà phân tích hiện nay, bị cuốn hút bởi "sự đặc biệt của Mỹ", thường quên rằng trong 6 trên 11 thập kỷ gần đây, thị trường chứng khoán Mỹ đã tụt hậu so với phần còn lại của thế giới. Một ví dụ rõ ràng là vào những năm 2000, khi thị trường chứng khoán Mỹ không mang lại lợi suất dương, trong khi các thị trường mới nổi lại tăng trưởng mạnh mẽ, thậm chí gấp ba lần giá trị. Khi thập kỷ đó kết thúc, tâm lý của các nhà đầu tư tại các thị trường mới nổi phản ánh sự chắc chắn tương tự như thái độ hiện tại về sự vượt trội của Mỹ: "Tiền sẽ đi đâu nếu không phải là Mỹ?"

Sự vượt trội của Mỹ so với các quốc gia khác có thể kết thúc bất ngờ nếu tăng trưởng kinh tế của Mỹ chậm lại hoặc nếu các nền kinh tế khác bắt đầu phát triển mạnh mẽ hơn. Đây là đặc điểm chung của các bong bóng kinh tế, khi sự sụp đổ thường đến một cách bất ngờ. Các ví dụ gần đây như sự bùng nổ của hàng hóa vào năm 2011, khi nguồn cung tăng mạnh và kéo theo sự sụp đổ giá cả, hay sự tan vỡ của bong bóng tăng trưởng Trung Quốc vào năm 2021 do các biện pháp siết chặt của chính phủ đối với lĩnh vực bất động sản, cho thấy rằng các xu hướng thị trường có thể thay đổi nhanh chóng và không theo dự đoán.

Khi một xu hướng kéo dài, nhà đầu tư càng trở nên tự tin và bắt đầu mua vào một cách thiếu chọn lọc, khiến giá trị tài sản tăng mạnh và không bền vững. Ở giai đoạn cuối của một bong bóng kinh tế, giá cả thường tăng theo hình parabol, nghĩa là giá tăng nhanh chóng rồi có thể sụp đổ đột ngột. Sự vượt trội của cổ phiếu Mỹ trong sáu tháng qua, với mức tăng lớn nhất trong một phần tư thế kỷ, là một minh chứng cho sự thăng hoa này. Tuy nhiên, khi thị trường đạt đến những đỉnh cao như vậy, chỉ cần một yếu tố nhỏ cũng có thể khiến giá trị bắt đầu giảm. Các dấu hiệu như giá cả cao, định giá quá mức và tâm lý lạc quan thái quá đều chỉ ra rằng bong bóng này có thể sắp kết thúc.