Bộ trưởng Trần Tuấn Anh: Bàn tiến, không bàn lùi, quyết tâm hoàn thành chỉ tiêu xuất nhập khẩu

Bàn tiến, không bàn lùi, không điều chỉnh mà quyết tâm hoàn thành các chỉ tiêu xuất nhập khẩu như đã đề ra. Trong những tháng cuối năm, Cục phải xây dựng kịch bản xuất nhập khẩu cho từng thị trường, từng ngành hàng, đánh giá lại năng lực sản xuất, năng lực cạnh tranh để phân tích cơ hội, đưa ra giải pháp thúc đẩy xuất nhập khẩu.

Xuất khẩu tăng trưởng tích cực trong bối cảnh khó

Đó là khẳng định của Bộ trưởng Bộ Công Thương Trần Tuấn Anh trong buổi làm việc với Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) vào sáng 7/8/2019.

Đánh giá về kết quả của hoạt động xuất nhập khẩu trong 7 tháng đầu năm 2019, Bộ trưởng Trần Tuấn Anh cho biết, với mức tăng 7,5% đây là con số tiếp cận mục tiêu cao mà hoạt động xuất khẩu đề ra và là kết quả đáng ghi nhận trong bối cảnh khó khăn chung.

Con số này cho thấy hội nhập kinh tế quốc tế đang mang lại hiệu quả; hoạt động cải cách thủ tục hành chính, tạo môi trường thuận lợi cho doanh nghiệp cũng ghi nhận những tín hiệu tích cực, Bộ trưởng đánh giá.

Cụ thể, báo cáo tình hình xuất nhập khẩu trong 7 tháng đầu năm 2019, ông Phan Văn Chinh - Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu, Bộ Công Thương cho biết, dù chịu những tác động không nhỏ đến từ sự bất đồng giữa các nước lớn về định hình thương mại toàn cầu nhưng hoạt động xuất nhập khẩu 7 tháng đầu năm 2019 của Việt Nam đã diễn ra rất sát với dự báo của Bộ Công Thương khi xây dựng kế hoạch xuất khẩu là 6-8% tăng trưởng so với năm trước.

Theo ước tính của liên Bộ, tính đến hết tháng 7/2019, kim ngạch xuất khẩu ước đạt 145,13 tỷ USD, tăng trưởng 7,5% so với cùng kỳ năm 2018. Có 24 mặt hàng xuất khẩu đạt trên 1 tỷ USD. Có tới 33/45 mặt hàng có kim ngạch xuất khẩu tăng so với cùng kỳ năm 2018.

Mức tăng này tuy có phần chậm lại so với cùng kỳ năm 2018 (7 tháng năm 2018 tăng trưởng 16% so với cùng kỳ 2017) nhưng vẫn có thể đạt chỉ tiêu của Quốc hội giao là tăng trưởng xuất khẩu từ 7-8% trong năm 2019, ông Chinh nhấn mạnh.

Nhận diện cơ hội xuất khẩu trong những tháng cuối năm 2019, ông Phan Văn Chinh cho biết, xuất khẩu năm 2019 tiếp tục có nhiều thuận lợi từ môi trường đầu tư kinh doanh được cải thiện mạnh mẽ, nhờ sự quyết tâm của Chính phủ và nỗ lực của các Bộ, ngành tạo ra những tiến bộ trong cải cách hành chính, đơn giản hóa thủ tục đầu tư...

Hơn nữa, Hiệp định CPTPP chính thức có hiệu lực từ đầu năm 2019 đã và đang tạo ra sức hút mới cho đầu tư trực tiếp nước ngoài, giúp Việt Nam có thêm năng lực sản xuất. Trong khi đó, đầu tư trong nước được hỗ trợ bởi tâm lý lạc quan, chính sách tiền tệ, tỷ giá, lãi suất ổn định... dự báo cũng sẽ tiếp tục được khởi sắc cùng với đầu tư nước ngoài tạo ra năng lực sản xuất mới.

Do vậy, dự báo cả năm 2019 xuất khẩu đạt khoảng 261-262 tỷ USD, tăng khoảng 7-7,5% so với năm 2018, như vậy, bình quân từ nay đến cuối năm, mỗi tháng xuất khẩu phải đạt khoảng 23,2-23,4 tỷ USD.

“Đây là nhiệm vụ khó khăn bởi lần gần nhất xuất khẩu của Việt Nam chạm mốc 23 tỷ USD đã từ tháng 8/2018. Trong khi đó, tình hình kinh tế thương mại thế giới đang suy giảm như hiện nay cũng là một bất lợi để Việt Nam tăng tốc xuất khẩu trong những tháng còn lại của năm 2019”, Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu chia sẻ.

Bên cạnh cơ hội, xuất khẩu những tháng còn lại của năm 2019 tiếp tục đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức. Ông Tô Ngọc Sơn - Phó Vụ trưởng Vụ Thị trường châu Á, châu Phi (Bộ Công Thương) nhận định, vừa qua, Trung Quốc đã điều chỉnh đồng nhân dân tệ, có thể đẩy xung đột thương mại giữa quốc gia này và Hoa Kỳ thành chiến tranh tiền tệ, gây ảnh hưởng lớn hơn chiến tranh thương mại.

Thêm vào đó, căng thẳng giữa Nhật Bản và Hàn Quốc bắt đầu manh nha, không chỉ còn là câu chuyện của ngành sản xuất bán dẫn mà còn dễ ảnh hưởng nhiều ngành hàng khác. Đây đều là đối tác thương mại quan trọng của ta và điều này có thể ảnh hưởng đến xuất khẩu.

Ngoài ra, ông Trịnh Anh Tuấn - Phó Cục trưởng Cục Cạnh tranh và Bảo vệ người tiêu dùng (Bộ Công Thương) cũng chia sẻ, một trong những điều đáng lo ngại hiện nay là kiểm soát chất lượng hàng nhập khẩu, sau đó bày bán trên các trang thương mại điện tử.

Hiện nay doanh nghiệp của ta đều là doanh nghiệp nhỏ và vừa. Nếu không kiểm soát tốt nguồn hàng nhập khẩu này thì sẽ cạnh tranh trực tiếp và không công bằng với hàng hóa trong nước, ảnh hưởng trực tiếp đến doanh nghiệp Việt Nam.

Thứ trưởng Trần Quốc Khánh cho rằng, cần sự phối hợp mạnh hơn nữa giữa Bộ Công Thương với Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn trong việc thông tin thị trường, quy hoạch lại sản xuất, tránh tình trạng dư cung dẫn đến “giải cứu” nông sản như thời gian qua

Đánh giá thách thức cho xuất khẩu những tháng cuối năm, Thứ trưởng Trần Quốc Khánh cho rằng, cần sự phối hợp mạnh hơn nữa giữa Bộ Công Thương với Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn trong việc thông tin thị trường, quy hoạch lại sản xuất, tránh tình trạng dư cung dẫn đến “giải cứu” nông sản như thời gian qua.

Thứ trưởng cho biết, 6 tháng đầu năm, xuất khẩu rau quả sang Trung Quốc đạt gần 1,5 tỷ, giảm 1,7% so với cùng kỳ. Mức giảm không đáng kể nhưng ảnh hưởng và phát đi tín hiệu để chúng ta cần quan tâm, thay đổi.

Ngoài nguyên nhân do nhu cầu tiêu thụ từ phía Trung Quốc yếu đi, thì hiện nay, Trung Quốc chuyển mạnh từ trao đổi cư dân sang trao đổi chính ngạch.

Do đó, khi chuyển sang chính ngạch, đề nghị Bộ Nông Nghiệp và Phát triển nông thôn phối hợp với Bộ Công Thương mở rộng hơn nữa diện mặt hàng rau quả được xuất khẩu sang Trung Quốc theo đường chính ngạch, Thứ trưởng Trần Quốc Khánh nhấn mạnh.

Dự báo cả năm 2019 xuất khẩu đạt khoảng 261-262 tỷ USD, tăng khoảng 7-7,5% so với năm 2018

Cùng với đó, Thứ trưởng cũng cho rằng, cần có sự vào cuộc của các tỉnh cũng như các doanh nghiệp. Từ giữa năm 2018, Bộ Công Thương đã có công văn gửi đi 63 tỉnh thành để cảnh báo về thủ tục trao đổi chính ngạch của Trung Quốc, về nguồn gốc, vùng trồng, đăng ký nhà sản xuất, nhà xuất khẩu... nhưng nhiều doanh nghiệp chủ quan, thờ ơ không triển khai theo yêu cầu xuất khẩu từ phía đối tác, nhất là thủy sản.

Cả nước có hơn 680 doanh nghiệp xuất khẩu thủy sản vào Trung Quốc và Trung Quốc cho phép 128 loại thủy sản Việt Nam được xuất khẩu vào thị trường này nhưng một số doanh nghiệp Việt Nam vẫn chọn xuất khẩu qua đường tiểu ngạch, do đó mới dẫn đến câu chuyện mực tồn ở Quảng Nam, cá nục tồn ở Quảng Trị...

Ba vụ vải gần đây, tỉnh Bắc Giang xuất khẩu rất thuận lợi; xoài Sơn La làm ra không đủ để bán, quả nhãn cũng vậy. “Nếu như các tỉnh và các doanh nghiệp cùng vào cuộc cùng tuân thủ hướng dẫn của Bộ Nông nghiệp thì câu chuyện xuất khẩu nông sản sang Trung Quốc có thế đã tốt hơn chứ không chỉ dừng lại ở kết quả của 6 tháng đầu năm”, Thứ trưởng Trần Quốc Khánh nhấn mạnh.

Kết luận tại buổi làm việc, Bộ trưởng Trần Tuấn Anh biểu dương những nỗ lực chung của Cục Xuất nhập khẩu trong các hoạt động tham gia vào điều hành chính sách, thực thi pháp luật để phục vụ cho mục tiêu tăng trưởng.

Cục Xuất nhập khẩu đã rất xuyên suốt trong quá trình theo dõi về thị trường đặc biệt trong ứng phó tìm ra những giải pháp kịp thời đối với diễn biến của thị trường trong nước và quốc tế.

uy nhiên, Bộ trưởng Trần Tuấn Anh cũng cho rằng, chúng ta đang đối mặt với nguy cơ lớn trong điều hành và phát triển xuất khẩu bền vững.

“Nhìn vào đâu cũng thấy dư địa đang bị co hẹp lại. Nếu đặt trên bình diện chung, các chuỗi giá trị của ta còn rất hạn chế. Tuy ta đã cố gắng đa phương hóa, đa dạng hóa nhưng xuất nhập khẩu của ta đang phụ thuộc vào một số thị trường, một số mặt hàng trọng điểm...

Cho nên nếu thị trường điều chỉnh chính sách, ta sẽ bị ảnh hưởng. Do đó phải có sự chủ động, nhịp nhàng và nhạy cảm trong ứng phó với các biến động trên thị trường”, Bộ trưởng nhấn mạnh.

Thủ tướng đã nói, chỉ bàn tiến, không bàn lùi, không điều chỉnh mà quyết tâm hoàn thành các chỉ tiêu như đã đề ra. Do vậy, trong những tháng cuối năm 2019, Bộ trưởng Trần Tuấn Anh yêu cầu, Cục Xuất nhập khẩu phải chủ động nghiêm cứu trong công tác phối hợp với các đơn vị trong Bộ để xây dựng các kịch bản tăng trưởng xuất nhập khẩu trong 5 tháng còn lại ở các thị trường và các ngành hàng. Đánh giá những thực tế trong 6 tháng đầu năm từ đó có những dự báo những diễn biến thị trường 6 tháng cuối năm.

Bộ trưởng Bộ Công Thương yêu cầu, Cục Xuất nhập khẩu phải xây dựng các kịch bản tăng trưởng xuất nhập khẩu trong 5 tháng còn lại ở từng thị trường và từng ngành hàng

Cùng với đó, Bộ trưởng cũng yêu cầu, Cục xuất nhập khẩu phải phối hợp với Cục Phòng vệ Thương mại, các Bộ, ngành, đánh giá lại và lựa chọn những nhóm hàng có nguy cơ sẽ dính vào những tranh chấp thương mại, từ đó có những giải pháp đảm bảo sự phát triển phù hợp với quy định.

Ngoài ra, Bộ trưởng Trần Tuấn Anh cũng yêu cầu, Cục Xuất nhập khẩu cần phối hợp với các Cục, Vụ đánh giá lại những thị trường, ngành hàng có tốc độ tăng trưởng xuất khẩu chậm lại và tìm ra nguyên nhân của từng thị trường, ngành hàng đó, có những giải pháp khắc phục...

Thậm chí "không phải mang lại những hiệu quả ngay nhưng nó phải là hướng đi cho doanh nghiệp. Mục tiêu cuối cùng là đều phải hướng tới hỗ trợ thuận lợi nhất cho doanh nghiệp để khai thác thị trường" Bộ trưởng Bộ Công Thương nhấn mạnh.