Bộ trưởng GTVT: Áp lực giải ngân rất lớn

Bình quân mỗi năm trong nhiệm kỳ 2021 - 2025, ngành giao thông sẽ phải giải ngân khoảng 80.000 tỉ đồng.

Liên quan vấn đề này, Bộ trưởng GTVT Nguyễn Văn Thể đã có cuộc trao đổi về các cơ chế đột phá cũng như nhiệm vụ sắp tới cho ngành giao thông.

* Năm 2021 là một năm khó khăn với tất cả các lĩnh vực, với ngành giao thông thì thế nào, thưa Bộ trưởng?

- Năm 2021 là năm hết sức khó khăn với tất cả các lĩnh vực kinh tế, đặc biệt là ngành giao thông. Có 2 khó khăn lớn nhất là phải đảm bảo giao thông thông suốt để kinh tế phát triển, người dân đi lại trong bối cảnh hàng loạt tỉnh giãn cách. Đã có những lúng túng ban đầu, nhưng nhờ sự chỉ đạo của Chính phủ, các cuộc họp tháo gỡ liên tục hằng ngày cùng địa phương, tổng thể giao thông thông suốt, sản lượng hàng hóa qua cảng tăng 4%, đặc biệt phục vụ xuất khẩu.

Ngoài việc hoàn thành công bố được 4/5 quy hoạch ngành rất lớn, lần đầu tiên ngành giao thông giải ngân gần 40.000 tỉ đồng, đạt trên 96%, trong khi bình quân cả nước là 77%. Con số này vượt hơn rất nhiều nếu so với năm 2017 giải ngân đạt 25.000 tỉ đồng, năm 2018 là 28.000 tỉ đồng, năm 2020 hơn 30.000 tỉ đồng.

Nhiều dự án trọng điểm cơ bản đạt tiến độ, nhiều dự án tồn đọng kéo dài được giải quyết như dự án Cát Linh - Hà Đông; sửa mặt cầu Thăng Long; sửa chữa nâng cấp 2 đường băng 2 sân bay Nội Bài và Tân Sơn Nhất...

* Tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công của ngành giao thông liên tục tăng, nhưng vẫn thấp hơn nhiều so với bình quân được giao. Bài toán tăng tốc giải ngân sẽ được xử lý thế nào trong những năm tới?

- Dự kiến trong nhiệm kỳ 2021 - 2025, ngành giao thông sẽ được bố trí 420.000 tỉ đồng, tức mỗi năm phải giải ngân trung bình 80.000 tỉ đồng, áp lực sắp tới là rất lớn. Để thực hiện nhiệm vụ này, chúng tôi đã trình Quốc hội và Chính phủ ban hành nghị quyết, trong đó có một số cơ chế như chỉ định thầu tư vấn, giảm 3 - 4 tháng làm thủ tục, rút ngắn thời gian cho công tác xây lắp. Với 5 quy hoạch chuyên ngành đã có (đường bộ, hàng hải, đường sắt, đường thủy nội địa và sắp tới là hàng không), Bộ GTVT cũng đề xuất một số cơ chế đột phá cho các lĩnh vực. Ngoài ra, theo kế hoạch đến năm 2030 có 5.000 km cao tốc, đến năm 2025 có 3.000 km, hiện nay đã có 1.163 km hoàn thành và 963 km đang triển khai. Cần phải có các cơ chế huy động nguồn lực để phát triển cao tốc còn lại, như vành đai 4 Hà Nội, vành đai 3 TP.HCM, miền Đông Nam bộ từ cả vốn nhà nước và vốn xã hội hóa.

Với những dự án đang triển khai thì giữ vững tiến độ giải ngân. Dự án đầu tư thì đang tập trung lập đầu tư và thiết kế, cố gắng khởi công trong tháng 7 - 8 để giải ngân vào tháng cuối năm. Bộ GTVT xác định giải ngân đảm bảo tiến độ và xem đó là nhiệm vụ quan trọng, yêu cầu nhà thầu ký cam kết, nếu vi phạm thì tịch thu bảo lãnh trúng thầu để làm nghiêm. Ban Quản lý dự án kiểm điểm và yêu cầu cam kết tiến độ, không hoàn thành nhiệm vụ giải ngân là cách chức hay điều chuyển công tác…

* 12 dự án cao tốc Bắc - Nam phía đông giai đoạn 2021 - 2025 từng được đề xuất đầu tư theo cả hình thức PPP (đối tác công tư) và đầu tư công, nhưng vì sao sau đó lại phải chuyển toàn bộ sang đầu tư công, thưa ông?

- Các dự án cao tốc nếu đầu tư bằng PPP rất bấp bênh thu hút vốn tín dụng và sẽ thất bại. Do đó, chuyển các dự án cao tốc Bắc - Nam trong giai đoạn tới sang đầu tư công là hoàn thành cao tốc vào 2025 có con đường đột phá, kích cầu trong giai đoạn hiện nay để góp phần xây dựng kinh tế.

Bộ GTVT cũng trình Chính phủ, Quốc hội thông qua chủ trương ban hành cơ chế cho phép chỉ định thầu, tư vấn giảm được 3 - 4 tháng, cơ chế này rút ngắn 6 - 9 tháng tập trung cho công tác xây lắp và phê duyệt bàn giao giải phóng mặt bằng, cố gắng đầu năm 2022 - 2023 khởi công để hoàn thành năm 2025.

* Tiến độ hoàn thành các dự án gấp gáp và thi công trong thời gian ngắn liệu có ảnh hưởng đến chất lượng công trình hay không, thưa Bộ trưởng?

- Bộ GTVT không xuề xòa, “nhận lốt” nhà thầu hay đốt cháy giai đoạn. Hiện, không có đơn vị nào của ngành giao thông dám làm ẩu, làm ẩu thì không ngủ được do dự án phải 5 - 10 năm mới hết trách nhiệm. Nếu tới năm 2025 không hoàn thành, thì chịu trách nhiệm trước Quốc hội, Chính phủ nhưng chúng tôi không đánh đổi chất lượng với thời gian.