Bitcoin tăng - tỷ giá lại căng

Giá USD bán ra tại các ngân hàng liên tục đi lên trong 1 tháng rưỡi qua, hiện đã lên mức cao nhất từ trước đến nay. Đâu là yếu tố tác động đến xu hướng này? Liệu việc ông Trump tái đắc cử Tổng thống Mỹ đang gây nên những sức ép nào đến thị trường ngoại hối?

Tăng mạnh sau bầu cử Mỹ

Trong sáng ngày 14/11, giá bán USD của các ngân hàng tiếp tục thiết lập đỉnh cao mới, đơn cử như Vietcombank niêm yết giá bán ra ở 25,504 đồng, tăng 49 đồng so với đầu tháng, tiếp nối mức tăng mạnh 725 đồng trong tháng 10 trước đó. Trong khi đó, giá mua vào cũng leo lên mức 25,184 đồng ăn 1 USD, tăng 69 đồng so với tháng trước, sau khi đã tăng vọt 715 đồng trong tháng trước.

Xu hướng tăng ở giá USD tại các ngân hàng song hành với tỷ giá trung tâm, khi trong ngày 13/11 tỷ giá trung tâm USD/VNĐ tăng mạnh 21 đồng, nâng mức tăng lũy kế so với đầu tháng lên 45 đồng. Trước đó trong tháng 10 tỷ giá trung tâm cũng đã tăng mạnh 150 đồng. So với thời điểm đầu năm nay, tỷ giá trung tâm hiện đã tăng gần 1.7%.

Thị trường ngoại hối trong hơn 1 tháng qua vẫn chịu nhiều sức ép, bất chấp nguồn cung ngoại tệ vẫn dồi dào. Số liệu từ Tổng cục Thống kê (GSO) cho thấy cán cân thương mại hàng hóa tháng 10 thặng dư gần 2 tỷ USD, nâng lũy kế xuất siêu 10 tháng lên hơn 23.3 tỷ USD. Trong khi đó, lượng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) giải ngân 10 tháng qua là 19.58 tỷ USD, riêng tháng 10 là 2.24 tỷ USD. Ngoài ra, vốn đăng ký góp vốn, mua cổ phần của nhà đầu tư nước ngoài có 2,669 lượt với tổng giá trị góp vốn 3.68 tỷ USD.

Xu hướng đồng USD trên thị trường quốc tế tiếp tục đi lên mạnh mẽ đang gây sức ép lên đồng bản tệ của nhiều nền kinh tế khác, Việt Nam cũng không ngoại lệ. Chỉ số đồng USD đã có 5 phiên leo dốc liên tiếp gần đây, với tổng mức tăng 2%, lên vùng 106.6 điểm. Còn tính từ đầu tháng 10 đến nay, chỉ số đo lường sức mạnh của đồng bạc xanh này đã tăng gần 6%, để leo lên mức cao nhất trong vòng 1 năm qua.

Sự kiện ông Donald Trump chiến thắng trong cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ lần thứ 47 hôm 06/11 càng đẩy đồng USD tăng giá mạnh mẽ. Theo giới phân tích, với những chính sách đánh thuế vào hàng nhập khẩu, trục xuất số lượng lớn người nhập cư và theo đuổi chính sách tài khóa mở rộng, Mỹ có thể đối mặt với lạm phát tăng cao trở lại. Khi đó, Cục dự trữ liên bang Mỹ (Fed) có thể phải làm chậm lại tốc độ giảm lãi suất hoặc trì hoãn để quan sát thêm xu hướng lạm phát.

Theo công cụ theo dõi dự báo lãi suất của Fed, nếu như cách đây 1 tháng, xác suất Fed giữ nguyên lãi suất ở vùng 4.5%-4.75% trong cuộc họp tháng 12 tới chỉ là 15%, thì trong ngày ông Trump đắc cử Tổng thống (06/11), xác suất này đã tăng gấp đôi lên gần 30%. Và gần đây nhất tính đến ngày 12/11, xác suất này tiếp tục gia tăng lên hơn 41%, ngược lại khả năng Fed tiếp tục giảm 0,25% lãi suất cơ bản USD đã giảm từ mức 84.4% cách đây 1 tháng xuống còn 58.7%.

Bên cạnh đó, số liệu kinh tế Mỹ gần đây cho thấy ổn định hơn rất nhiều cũng đang tiếp thêm sức mạnh cho đồng USD. Theo ước tính của Chính phủ Mỹ được công bố ngày 30/10, GDP của nước này đã tăng 2.8% trong quý 3/2024 so với cùng kỳ năm trước, duy trì mức tăng trưởng trên 2.5% trong quý thứ sáu liên tiếp. Hiện giới đầu tư cho rằng nền kinh tế Mỹ trong giai đoạn tới có thể còn mạnh mẽ hơn nữa dưới nhiệm kỳ thứ 2 của tổng thống Trump, với các chính sách tài khóa kích thích, do đó triển vọng đồng USD sẽ còn tích cực hơn.

Cung cầu trong nước

Đáng lưu ý, việc thị trường tiền điện tử tăng vọt trong những ngày qua cũng có thể đã tác động lên tỷ giá USD/VNĐ. Như đồng Bitcoin trong ngày 13/11 đã phá vỡ mốc 90,000 USD/BTC, thiết lập đỉnh cao nhất từ trước đến nay ở 93,000 USD. Tính từ ngày 06/11 đến nay, đồng tiền ảo lớn nhất thế giới này đã tăng vọt hơn 30%, trước lo ngại về lạm phát sẽ quay trở lại và niềm tin rằng tân Tổng thống đắc cử Trump là một người ủng hộ tiền ảo.

Từng là người hoài nghi về tiền ảo, nhưng ông Trump đã thay đổi chiến lược sau khi các công ty tài sản kỹ thuật số chi mạnh tay trong chiến dịch tranh cử để thúc đẩy lợi ích của họ. Được biết Tổng thống đắc cử Trump đã cam kết tạo ra một khuôn khổ quản lý thân thiện cho tiền ảo, thiết lập kho dự trữ Bitcoin chiến lược và biến Mỹ thành trung tâm toàn cầu cho ngành công nghiệp này.

Là một trong số ít quốc gia có lượng nhà đầu tư tham gia vào thị trường tiền ảo khá lớn, mỗi khi thị trường tiền ảo nổi sóng, các nhà đầu tư trong nước dễ rơi vào trạng thái “sợ bị bỏ lỡ” (FOMO) nên càng tích cực rót tiền vào kênh đầu tư này. Trong khi đó, việc đầu tư vào tiền số hiện nay chủ yếu là ở các sàn giao dịch nước ngoài, do đó các nhà đầu tư trong nước thường phải chuyển sang đô la Mỹ để giao dịch, vì vậy cũng làm tăng cầu ngoại tệ trong nước.

Ngoài tác động từ thị trường quốc tế, đối với Việt Nam còn bị ảnh hưởng bởi tính mùa vụ, do trong những thời điểm quý 4 hàng năm, nhu cầu mua USD để nhập khẩu phục vụ nhu cầu xuất khẩu cuối năm cho dịp lễ Noel và năm mới của phương tây thường gia tăng. Do vậy, tỷ giá trong giai đoạn này cũng chịu nhiều áp lực.

Trên thị trường chính thức, lực cầu lớn gần đây lại đến từ nhu cầu mua của Kho bạc Nhà nước (KBNN). Sau 4 đợt mua ngoại tệ giao ngay từ các ngân hàng thương mại với tổng giá trị tối đa lên đến 790 triệu USD, chỉ trong nửa đầu tháng 11 này KBNN lại có thêm 3 đợt mua với giá trị cũng ở mức 790 triệu USD. Được biết lô trái phiếu quốc tế 1 tỷ USD với lãi suất cố định 4.8% kỳ hạn 10 năm đã phát hành vào tháng 11/2014 sắp sửa đáo hạn trong tháng 11 này, do đó KBNN đang phải chuẩn bị nguồn để hoàn trả nợ. Nếu tính từ đầu năm đến nay, KBNN đã có 11 đợt mua với tổng giá trị 2.08 tỷ USD.

Có lẽ vì vậy mà sức ép tỷ giá thời gian gần đây chủ yếu diễn ra thị trường chính thức, với giá niêm yết của các ngân hàng liên tục đi lên, trong khi thị trường tự do không bị tác động lớn. Cụ thể, giá USD tự do trong nửa đầu tháng 11 giảm xấp xỉ 150 đồng, ngược chiều với đà tăng của thị trường chính thức. Trước đó trong tháng 10, giá USD tự do tăng 450 đồng, cũng thấp hơn nhiều mức tăng so với giá giao dịch tại các ngân hàng.

Trong một diễn biến khác, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước (NHNN) trong buổi trả lời chất vấn trước Quốc Hội mới đây, cũng cho biết nếu thị trường biến động quá lớn, NHNN sẽ cân nhắc bán ngoại tệ để ổn định, đáp ứng nhu cầu. Thật ra nhà điều hành từ ngày 24/10 cũng đã thông báo phương án bán ngoại tệ can thiệp với hình thức giao ngay tại mức giá 25,450 đồng, đánh dấu lần bán trở lại đầu tiên kể từ tháng 7 đến nay.

Là một trong số ít quốc gia có lượng nhà đầu tư tham gia vào thị trường tiền điện tử khá lớn, mỗi khi thị trường tiền số nổi sóng, các nhà đầu tư trong nước dễ rơi vào trạng thái “sợ bị bỏ lỡ” (FOMO) nên càng tích cực rót tiền vào kênh đầu tư này. Trong khi đó, việc đầu tư vào tiền số hiện nay chủ yếu là ở các sàn giao dịch nước ngoài, do đó các nhà đầu tư trong nước thường phải chuyển sang đô la Mỹ để giao dịch, vì vậy cũng làm tăng cầu ngoại tệ trong nước.