"Big 4" kiểm toán Việt Nam: Doanh thu nghìn tỷ, lợi nhuận "bé hạt tiêu"

Dù ghi nhận doanh thu hàng nghìn tỷ đồng nhưng lợi nhuận của nhóm "Big 4" kiểm toán tại thị trường Việt Nam - EY, PwC, Deloitte, KPMG lại rất mỏng.

ig4 kiểm toán gồm PricewaterhouseCoopers (PwC), Deloitte, Ernst and Young (EY) và KPMG là 4 hãng kiểm toán lớn nhất thế giới về quy mô và doanh thu.

Theo số liệu vừa công bố, năm tài chính 2022, nhóm "Big 4" kiểm toán tại Việt Nam có tổng doanh thu 4.194 tỷ đồng, tăng 12% so với năm 2021.

Trong đó, PwC dẫn đầu doanh thu với 1.361 tỷ đồng, tăng 21% so với năm 2021. Kế tiếp là EY với hơn 1.120 tỷ đồng. Deloitte ghi nhận 1.111 tỷ đồng, và vị trí doanh thu cuối bảng thuộc về KPMG với gần 602 tỷ đồng.

Trong cơ cấu, doanh thu từ dịch vụ kiểm toán báo cáo tài chính của 4 ông lớn kiểm toán cho các đơn vị có lợi ích công chúng là 545 tỷ đồng, chiếm 13% tổng doanh thu.

Trong mảng này, EY đóng góp nhiều nhất với 318 tỷ đồng, tiếp đó là KPMG 118 tỷ đồng, còn lại PwC và Deloitte lần lượt là 63 tỷ đồng và 46 tỷ đồng.

Còn doanh thu từ dịch vụ kiểm toán báo cáo tài chính của đơn vị không có lợi ích công chúng là 1.335 tỷ đồng, chiếm 31,8% tổng doanh thu. Ngoài ra là thu nhập từ các dịch vụ khác.

Mảng kiểm toán báo cáo tài chính là nguồn thu chính của EY (chiếm 77% tổng doanh thu) và đơn vị này cũng đóng góp nhiều nhất trong 4 công ty với 860 tỷ đồng. Tiếp theo đó là Deloitte với 474 tỷ đồng.

2 đơn vị còn lại là PwC và KPMG lại nghiêng về kinh doanh các dịch vụ phi kiểm toán, khi tỉ trọng tổng doanh thu từ dịch vụ khác trên tổng doanh thu chiếm lần lượt đến 69% và 80%, tương đương đạt hơn 933 tỷ đồng và 479 tỷ đồng.

Chi phần lớn cho tiền lương, thưởng nhân viên

Tuy đạt doanh thu nghìn tỷ, nhưng 4 “ông lớn” này cũng chi mạnh cho các chi phí trong năm tài chính 2022. Chiếm phần lớn là chi phí cho tiền lương, thưởng của nhân viên chiếm 61%, lên đến 2.300 tỷ đồng, còn lại là chi phí khác (chiếm 39%) và chi phí mua bảo hiểm trách nghiệm nghề nghiệp.

Theo đó, EY có chi phí cao nhất với 1.115 tỷ đồng. Công ty này chi 530 tỷ đồng cho nhân viên nhưng con số này chiếm chưa đầy 47,5% tổng chi phí của công ty trong kỳ. Hiện, EY có 33 kiểm toán viên có chứng chỉ hành nghề và đang thực hiện kiểm toán cho 252 khách hàng (nhiều nhất nhóm Big4).

Deloitte đứng thứ hai về chi phí với 1.018 tỷ đồng và dành đến 63,46% tổng chi phí (tương đương 660 tỷ đồng) để chi tiền lương, thưởng cho nhân viên.

Số lượng kiểm toán viên có chứng chỉ hành nghề của Deloitte là nhiều nhất trong nhóm Big4 nhưng công ty lại thực hiện kiểm toán cho ít đơn vị nhất với chỉ 72 khách hàng.

Dù có doanh thu cao nhất nhưng PwC có chi phí đứng thứ ba, ghi nhận 1.018 tỷ đồng. Đây cũng là công ty chi mạnh nhất cho tiền lương, thưởng của nhân viên với khi dành tới 676 tỷ đồng (chiếm 66,41% tổng chi phí của công ty). PwC hiện có 49 kiểm toán viên có chứng chỉ hành nghề và đang thực hiện kiểm toán cho 121 khách hàng.

Xếp sau cùng về chi phí là KPMG với 597 tỷ đồng, ​​chủ yếu bao gồm chi phí lương, thưởng nhân viên 434 tỷ đồng, chiếm 72% tổng chi phí. Hiện, KPMG có 39 kiểm toán viên có chứng chỉ hành nghề và đang thực hiện kiểm toán cho 140 khách hàng.

Lợi nhuận mỏng

Dù doanh thu đều tăng trưởng, nhưng lợi nhuận sau thuế trong năm 2022 của các công ty lại có sự phân hóa rõ rệt. Lý do là bởi, sau dịch Covid-19 và sự khó khăn của nền kinh tế, các doanh nghiệp đều cắt giảm ngân sách từ những dịch vụ như tư vấn, thuế... và chỉ giữ lại dịch vụ kiểm toán vì tính bắt buộc.

Trong khi đó, nhóm Big 4 kiểm toán có lĩnh vực đặc thù không thể cắt giảm nhân sự như các doanh nghiệp khác dẫn đến tình trạng doanh thu giảm nhưng chi phí nhân viên không thay đổi nhiều.

Theo đó, PwC vẫn đứng đầu lợi nhuận với 278 tỷ đồng, tăng gần 60% so với cùng kỳ năm trước. Con số doanh thu của PwC gấp khoảng hơn 2 lần KPMG nhưng lãi sau thuế lại gấp gần 200 lần KPMG.

Với 53 tỷ đồng, Deloitte đứng sau PwC về lợi nhuận trước thuế, tăng trưởng 13%. Ngược lại, EY và KPMG lại ghi nhận tăng trưởng lợi nhuận âm, lần lượt đạt 3,6 tỷ đồng và 1,44 tỷ đồng.