Biểu tượng thành công của Trung Quốc 'thoái vị' giữa thời điểm nhạy cảm

Tỷ phú Jack Ma đã chính thức rời khỏi vị trí chủ tịch điều hành tập đoàn Alibaba sau 20 năm gầy dựng đế chế 460 tỷ USD. Đây là một bước ngoặt mới của tập đoàn này ở vào một thời điểm khá nhạy cảm.

Theo Bloomberg, tỷ phú giàu nhất Trung Quốc, một biểu tượng thành công của kinh tế Trunng Hoa - Jack Ma đã chính thức từ nhiệm chức Chủ tịch Tập đoàn Alibaba vào đúng sinh nhật lần thứ 55 của mình. Người kế nhiệm là Daniel Zhang, hiện là CEO Alibab.

Jack Ma sở hữu khối tài sản gần 39 tỷ USD và là người giàu thứ 2 châu Á, chỉ sau tỷ phú Mukesh Ambani của Ấn Độ. Ông là người gây dựng lên đế chế thương mại điện tử lớn nhất châu Á và thành công ngoạn mục chưa từng thấy trên thế giới.

Quyết định này được Jack Ma đề cập nhiều lần và được xem như một sự rút về hậu trường giống như tỷ phú số 1 thế giới Bill Gate từng làm.

South China Morning Post cho hay ngay từ những ngày đầu thành lập công ty, Jack Ma đã nói có ngày ông sẽ rời khỏi Alibaba.

Trước đó, hồi tháng 9/2018, khi Jack Ma tuyên bố sẽ giao vị trí chủ tịch Alibaba cho CEO Daniel Zhang Yong, giá cổ phiếu Alibaba trên sàn giao dịch chứng khoán New York đã tụt giảm mạnh gần 4%. Thông tin chính thức nhiều khả năng cũng sẽ ảnh hưởng tới giá cổ phiếu này.

Quyết định của Jack Ma khiến nhiều nhà đầu tư cũng như cổ đông tại tập đoàn này lo ngại trong bối cảnh cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung leo thang và tăng trưởng của nền kinh tế Trung Quốc đang giảm tốc.

Mặc dù vậy, những tính toán của Jack Ma luôn khác lạ. Quyết định chuyển giao quyền lực lần này được xem là một bước ngoặt mới đưa Alibaba vào một thời kỳ phát triển mới với thế hệ lãnh đạo trẻ hơn và tầm nhìn dài hạn.

Trên thực tế, Jack Ma không phải là người có trình độ chuyên môn về quản lý, kỹ thuật hay cả tài chính. Jack Ma là một giáo viên tiếng Anh và với lợi thế và khả năng học hỏi nắm bắt cơ hội áp dụng thành công vào thị trường tỷ dân Trung Quốc.

Theo South China Morning Post, Jack Ma đã chuẩn bị cho quá trình chuyển giao tập đoàn thương mại điện tử số 1 Trung Quốc từ rất lâu. Thế hệ lãnh đạo trẻ được giao nhiệm vụ duy trì sự tồn tại và phát triển của Alibaba trong cả trăm năm nữa.

Bên cạnh đó, theo giới quan sát, Jack Ma không hoàn toàn rời bỏ Alibaba. Tỷ phú giàu nhất Trung Quốc này vẫn sẽ có chân trong ban giám đốc của tập đoàn cho đến hội nghị cổ đông thường niên vào năm 2020. Jack Ma cũng sẽ nằm trong một nhóm có quyền đề cử hầu hết vị trí trong HĐQT của công ty.

Sau khi rời vị trí chủ tịch, Jack Ma sẽ dành thời gian cho các hoạt động giáo dục và từ thiện. Nhưng với vị thế cổ đông số 1 tại Alibaba, Jack Ma được cho là tiếp tục duy trì tầm ảnh hưởng bao trùm lên các hoạt động của tập đoàn.

Việc chuyển giao quyền lực cho thế hệ trẻ ít thấy ở Trung Quốc nhưng không hiếm trên thế giới. Đây là một cách thức giúp các tập đoàn lớn có thể phát triển ổn định lâu dài. Bill Gates trước đó đã trao quyền cho điều hành Microsoft cho Steve Ballmer.

Alibaba có vốn hóa lên tới 460 tỷ USD. Đây là thương hiệu bán lẻ lớn nhất bên ngoài nước Mỹ. Tập đoàn này đã phát triển sang lĩnh vực tài chính với Ant Financial đã trở thành doanh nghiệp dịch vụ thanh toán điện tử hàng đầu Trung Quốc. Bên cạnh đó, Alibaba cũng đã vươn lên vị trí số 3 thế giới trong lĩnh vực kinh doanh điện toán đám mây.

Thách thức lớn nhất của Alibaba chính là liệu Daniel Zhang có thể thay thế được Jack Ma và Alibaba có vượt qua được những khó khăn từ cuộc chiến thương mại Mỹ-Trung, cũng như các đối thủ đang phát triển mạnh mẽ tại Trung Quốc như JD hay Pinduoduo hay không.

Nhiều người tin rằng nhiều khả năng Daniel Zhang sẽ tiếp quản tốt vai trò của Jack Ma. Alibaba đã tăng trưởng thần tốc sau khi Jack Ma từ bỏ vị trí giám đốc điều hành năm 2013. Người kế nhiệm ông vào thời điểm đó là Jonathan Lu. Năm 2015, Lu được thay thế bởi Daniel Zhang. Sự phá triển của tập đoàn này không chỉ khiến Jack Ma mà còn giúp 10 người khác trở thành tỷ phú USD.

Như vậy từ 10/9, Daniel Zhang trở thành chủ tịch mới của Alibaba. Ông muốn thực hiện một kế hoạch bí mật, một startup trong lòng Alibaba và là sự kết hợp cửa hàng tạp hóa, nhà hàng, và ứng dụng giao hàng, sử dụng robot và nhận diện gương mặt để tăng tốc việc giao nhận và thanh toán.

Được xem là một người cấp tiến, Zhang cũng thúc đẩy sự kết hợp hai thế giới trực tuyến và truyền thống trong bán hàng, và những sáng kiến mới trong những lĩnh vực tài chính, chăm sóc sức khỏe, phim ảnh, âm nhạc,...

Zhang có thành tích đáng nể. Ông theo học tại Đại học Thượng Hải khoa Tài chính Kinh tế và trở thành kiểm toán viên tại chi nhánh Trung Quốc của Arthur Andersen, sau đó là giám đốc tài chính tại công ty Internet lớn nhất Trung Quốc khi đó - Shanda Interactive.

Doanh nhân này chính là người quản lý phát triển Tmall, một nền tảng thị trường trực tuyến tương tự Amazon và phát triển nó thành đơn vị sinh lời nhất của Alibaba nhờ việc khai thác thông tin về khác hàng. Ý tưởng Ngày Độc Thân cũng là của Zhang và trở thành ngày bán hàng giảm giá với doanh thu khổng lồ lên tới hàng chục tỷ USD, vượt xa Black Friday, ngày mua sắm lớn nhất của Mỹ.

Trong những năm tới, mảng trí tuệ nhân tạo, thanh toán điện tử, điện toán đám mây và logistics,... được cho là sẽ còn giúp Alibaba phát triển mở rộng quy mô lên nhiều hơn nữa ở một thị trường dân số khổng lồ và thu nhập tăng mạnh.