Biển Đông dậy sóng

Chuyến thăm lịch sử Đài Loan của Chủ tịch Hạ viện Mỹ Nancy Pelosi hôm 2-3/8 khiến Biển Đông dậy sóng. Trung Quốc (TQ) bao vây Đài Loan chưa từng có, còn Mỹ lo rủi ro vượt kiểm soát. Không ai cản nổi Pelosi thăm Đài Loan (Trung Quốc) trừ bà và, giờ đây, không ai kể cả bà có thể biết ngày mai điều gì sẽ xảy ra.

Tập trận đạn thật ở Bắc Biển Đông bước sang ngày thứ ba khi máy bay quân sự chở người đàn bà thép rời quần đảo. Đài Loan (Trung Quốc) hôm qua, 6/8, nói ít nhất 49 phản lực đã vượt đường trung tuyến ở Eo biển Đài Loan, mô phỏng tấn công toàn diện. TQ bắn ít nhất 11 tên lửa, một quả xuyên không phận Đài Loan (Trung Quốc), và tập trận dự kiến kéo qua cả Chủ Nhật, 7/8.

Bên kia, động thái đáng kể có lẽ là cuộc gặp Mỹ-Phippines hôm 6/8 ở Manila. Ngoại trưởng Antony J.Blinken không nói gì hơn ngoài cam kết tôn trọng hiện trạng và cho hay tàu sân bay U.S.S. Ronald Reagan đang không quá gần vùng nhạy cảm. Còn tổng thống Ferdinand Marcos Jr. thấy sự kiện Pelosi chỉ là cớ dẫn tới hiện trạng vốn dĩ muốn lộ từ lâu.

Sự kiện Pelosi chỉ ra mấy điểm yếu của quân đội Mỹ. Họ nhiều lần nói về các cuộc tuần tra "thường lệ" để hỗ trợ học thuyết "Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương tự do và rộng mở". Vậy mà chuyên cơ chở yếu nhân quan trọng thứ ba của Mỹ đêm 2/8 phải bay men Biển Đông, vòng qua đảo Berneo và mạn đông Philippines trước khi hạ cánh xuống Đài Bắc.

Ngoài lý do không muốn leo thang căng thẳng, Mỹ đang gặp khó khi đối phương hoàn tất thế trận mới ở Biển Đông. Nhiều thực thể ở quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa của Việt Nam bị TQ biến thành căn cứ quân sự, khiến cấu trúc tác chiến hiện thời của Mỹ trở nên kém hiệu quả. Kịch bản các hàng không mẫu hạm có thể bảo vệ Đài Loan (Trung Quốc) 25 năm qua nay có vẻ không còn thích hợp.

Sự kiện Pelosi, xét đến cùng, giúp phơi sáng những gì vốn dĩ chưa có cơ hội hiển thị. Ngành công nghệ cao toàn cầu sắp chứng kiến nguy cơ khủng hoảng bởi TQ có thể làm gián đoạn chuỗi cung ứng bất cứ lúc nào khi họ bao vây Đài Loan (Trung Quốc), nhà sản xuất chip hàng đầu thế giới. Còn Mỹ thực sự lúng túng về tái bố trí hơn nửa trong số 111 tàu chiến của Hạm đội 7 có trụ sở tại Nhật Bản, đang dàn trải ở Tây Thái Bình Dương và Ấn Độ Dương.

Sự kiện Pelosi, vì thế, giúp chúng ta nhìn sát hơn thực chất tình hình để tỉnh táo trước các kịch bản nghiệt ngã ở Biển Đông, trước việc TQ vừa cắt liên lạc quân sự Mỹ-Trung hay chuyên gia tên lửa hàng đầu Đài Loan (Trung Quốc) vừa qua đời.