Biden đổi chính sách kinh tế trước nguy cơ thất bại trong bầu cử giữa nhiệm kỳ

Các cố vấn hàng đầu của Tổng thống Mỹ Joe Biden đang gửi lại thông điệp về kinh tế của nhà lãnh đạo Mỹ tới công chúng nước này, trong bối cảnh tỷ lệ ủng hộ ông suy giảm và chương trình nghị sự của ông bị đình trệ ở Hạ viện, chỉ vài tháng trước khi diễn ra cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ then chốt.

Trong tuần trước, ông Biden đã tập trung nhiều hơn vào tăng trưởng tiền lương, việc làm trong công đoàn và sản xuất nội địa, theo một quan chức cấp cao của chính quyền Mỹ. Cùng thời điểm đó, ông ít chú ý hơn vào các vấn đề vẫn đang gây nhức nhối với cử tri, chẳng hạn như lạm phát và kế hoạch Xây dựng lại tốt đẹp hơn, cũng như tranh cãi giữa đảng Dân chủ và Cộng hòa về tiêm chủng vaccine COVID-19, đeo khẩu trang và xét nghiệm.

Trong bối cảnh giá tiêu dùng tăng, chuỗi cung ứng tiếp tục gặp khó khăn và số ca mắc COVID-19 tăng cao trở lại, các cố vấn kinh tế của ông Biden đã quyết định dùng kỳ nghỉ đông để thay đổi cách tiếp cận vấn đề của nhà lãnh đạo Mỹ, Bloomberg dẫn lời một quan chức cấp cao.

Trong thông điệp mới nhất, ông Biden đã không sử dụng công thức “kinh tế học nguồn cung hiện đại” của Bộ trưởng Tài chính Mỹ Janet Yellen, đây là ý tưởng rằng chính phủ cần can thiệp vào các “ngõ ngách” của nền kinh tế mà tư nhân không thể giải quyết được. Ông Biden thay vào đó đã đề cập đến nguyên tắc mở rộng năng lực sản xuất của nền kinh tế.

Cái tên bị bỏ qua

“Có nhiều thứ mà chúng ta có thể làm để giúp các gia đình dễ thở hơn”, ông Biden phát biểu khi đề cập đến việc báo cáo việc làm tăng trưởng mạnh hôm 4/2. “Ví dụ như chăm sóc trẻ em”, ông Biden cho biết, ám chỉ đến một phần trong kế hoạch Xây dựng lại tốt đẹp hơn nhằm mục đích giúp “hàng triệu bố mẹ, đặc biệt là phụ nữ”, có thể quay trở lại làm việc.

Nhưng ông Biden không đặc biệt ám chỉ đến kế hoạch nói trên trong bài phát biểu của mình, một sự ngầm thừa nhận rằng kế hoạch của ông Biden đã trở thành một vấn đề chính trị gây tranh cãi.

Lợi thế của đảng Cộng hòa trong cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ 2022 đã làm nổi bật sự khẩn cấp xây dựng kế hoạch mới đối với đội ngũ ông Biden. Nếu đảng Cộng hòa kiểm soát một trong hai viện, điều này sẽ phủ bóng lên các sáng kiến chính sách của Nhà Trắng và giúp đảng Cộng hòa giành được đà còn lớn hơn trong cuộc bầu cử tổng thống vào năm 2024.

Khả năng đó càng có cơ sở xảy ra, khi lạm phát ở Mỹ vẫn đang ở mức cao nhất trong vài chục năm, khiến việc làm và tiền lương dù có tăng nhưng cũng không khiến đời sống người dân khá khẩm hơn.

Tỷ lệ ủng hộ giành cho ông Biden đã suy giảm, như là một hậu quả của các vấn đề kinh tế. Trước màn rút quân thảm họa của Mỹ ở Afghanistan, tỷ lệ ủng hộ của ông Biden là trên 50%, nhưng giờ đã xuống còn 42%. Trong tầm nhìn của Nhà Trắng, thúc đẩy sản xuất nội địa, đảm bảo có đủ người lao động đảm đương các vị trí cấp cao sẽ giúp tăng năng lực sản xuất của nền kinh tế.

Nhưng các thành viên của đảng Cộng hòa đang nghi ngờ cử tri sẽ phản ứng ra sao trước thông điệp xung một quanh khái niệm “kinh tế học bên cung hiện đại”, một khái niệm còn khá trừu tượng.

“Tôi không biết khái niệm này sẽ thu hút ai, ngoài những người theo học thạc sĩ và các tổ chức nghiên cứu. Hiện nay mọi người muốn trở lại bình thường và chi phí sinh hoạt giảm”, Brendan Buck, cựu cố vấn hàng đầu của cựu Chủ tịch Hạ viện Paul Ryan. “Nếu thông điệp của bạn là xây dựng một hệ tư tưởng kinh tế, thay vì tạo ra những điều cụ thể, bạn sẽ tiếp tục mất sợi dây liên lạc với cử tri”.

Sự tương phản của đảng Cộng hòa

Một số thay đổi trong thông điệp nhằm tái xây dựng hình ảnh kế hoạch Xây dựng lại tốt đẹp hơn, vốn bị đình trệ tại Quốc hội Mỹ sau khi ông Biden mô tả đây là kế hoạch “chi tiêu xã hội”, cụm từ mà sau này chính ông Biden đã cảm thấy thất vọng.

Nhưng chí ít thì cụm từ này cũng tạo ra sự tương phản rõ rệt với phe Cộng hòa trước cuộc bầu cử năm nay, các phụ tá của ông Biden cho biết. Tổng thống Mỹ đã cáo buộc các đối thủ không có chương trình nghị sự nào ngoài cố chấm dứt các chính sách của ông, và ông Biden cũng muốn cử tri gắn đảng Dân chủ với các nỗ lực thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Những điều này bao gồm đầu tư vào các lĩnh vực và ông Biden cùng đội ngũ của mình mô tả là “hiện đại”, gồm chuỗi cung ứng, khả năng ứng phó với khí hậu, chăm sóc trẻ em và nhân viên y tế tại nhà.

Những biện pháp như vậy có thể giúp kiềm chế chi phí sinh hoạt, cùng với các bước đi chính sách tiền tệ của FED.

“Nhà Trắng không có nhiều công cụ kiểm soát lạm phát, nên họ đang quyết tâm tăng nguồn cung”, Jason Furman, giáo sư kinh tế học tại Đại học Havard. “Quản lý nguồn cầu đang diễn ra, nhưng là ở phía FED. Những việc làm của Nhà Trắng là một phần của nền kinh tế mà FED không thể làm gì được”, ông Furman nói.

Quân bài Trung Quốc

Ông Biden cũng cố “bán” chương trình nghị sự của mình bằng cách nhấn mạnh yếu tố cạnh tranh quốc tế. Ông thường nhấn mạnh rằng Trung Quốc đang cố tìm cách vượt nền kinh tế Mỹ, và sẽ thành công nếu không có chính sách toàn diện tở Washington.

Tuy nhiên, phe Cộng Hòa đang cố bám thông điệp của mình với những thứ từng giúp họ thành công kể từ thời cựu Tổng thống Ronald Reagan. Đó là giảm thuế và các quy định nhằm thúc đẩy tăng trưởng. Các quan chức chính quyền Biden tranh luận rằng những chính sách như vậy đã không hiệu quả trong quá khứ, đặc biệt là cải cách thuế năm 2017, khi đó đã cắt giảm thuế doanh nghiệp và người giàu có một cách không công bằng.

Nhưng dù thế nào đi chăng nữa, ông Biden vẫn còn 8 tháng để thuyết phục cử tri rằng cách tiếp cận của ông là tốt nhất, trước khi cử tri tới hòm phiếu để quyết định xem đảng Dân chủ có còn kiểm soát được Quốc hội hay không.

Đây sẽ là công việc không hề dễ dàng. Khảo sáng của Economist/YouGov vào cuối tháng Một cho thấy chỉ 39% người Mỹ ủng hộ chính sách kinh tế của ông Biden. Đa số tầng lớp lao động người da trắng của Mỹ coi nền kinh tế chỉ “vừa phải”, hoặc thậm chí là “tồi tệ”.

Theo Bloomberg