Bị Mỹ áp thuế cao, Trung Quốc sẽ "trả đũa" ra sao?

So với 6 năm trước, Trung Quốc lần này có màn đáp trả "dịu dàng" hơn rất nhiều khi Mỹ tung gói thuế quan cao kỷ lục nhằm vào xe điện.

Xe điện, pin xe điện, máy tính, chip và rất nhiều sản phẩm công nghệ của Trung Quốc đang chịu mức thuế đến mức có thể bị loại khỏi thị trường Mỹ. Liên minh châu Âu (EU) có thể sẽ có động thái tương tự để bảo vệ các ngành công nghiệp mũi nhọn trong khu vực.

Hơn 2 tuần trôi qua, giới kinh doanh, đầu tư toàn cầu ngóng chờ động thái đáp trả của Bắc Kinh. Nhưng, lần này khác với năm 2018, không có gói thuế nào được Trung Quốc đưa ra nhằm vào hàng hóa Mỹ. Thay vào đó, ông Tập Cận Bình chọn phương án “im lặng và hành động quyết liệt”.

Giới công nghệ bất ngờ sau khi Huawei tung ra smartphone Mate 60 Pro dùng chip 7mn do SMIC, công ty chip lớn nhất Trung Quốc tự phát triển và sản xuất, bất chấp họ không được cung cấp máy in thạch bản cực tím từ ASML từ Hà Lan.

Chiếc điện thoại thông minh này dường như cũng hỗ trợ kết nối 5G bất chấp nỗ lực của Mỹ nhằm loại Huawei khỏi các công nghệ quan trọng bao gồm chip 5G. Đây được xem là đòn giáng mạnh mẽ vào lệnh cấm của Mỹ.

TSMC và Samsung bắt đầu sản xuất hàng loạt chip 7 nanomet vào năm 2018 và hiện đang sản xuất chip 3 nanomet - kích thước càng nhỏ thì chip càng tiên tiến và mạnh mẽ. Tuy nhiên, một CEO công nghệ hàng đầu Trung Quốc hùng hồn tuyên bố: “Trung Quốc có thể chậm hơn 3 - 5 năm, nhưng không cần đến 3 năm để đuổi kịp”.

Trong khi Mỹ mạnh tay chi tiền hỗ trợ cho bất cứ công ty bán dẫn nào đầu tư vào Mỹ, thì Trung Quốc đang rốt ráo nuôi dưỡng các công ty trọng điểm thế hệ mới trong nước. Lĩnh vực chip có SMIC, Huawei; trí tuệ nhân tạo (AI) có Zhipu AI, Moonshot AI, MiniMax và 01.ai.

Như thường lệ, hệ thống 6 ngân hàng lớn nhất Trung Quốc được chỉ định thực hiện “nhiệm vụ chính trị” đặc biệt quan trọng, chuẩn bị lượng tiền mặt lên tới 47,5 tỷ USD thành lập “quỹ đầu tư thứ 3” còn gọi là quỹ đầu tư công nghiệp mạch tích hợp Trung Quốc.

Quỹ đầu tư này nhằm mục đích thiết lập mới toàn bộ chuỗi cung ứng - sau khi “quỹ đầu tư thứ nhất và thứ hai” có tổng giá trị tương đương - đã hoàn thành nhiệm vụ nghiên cứu thiết bị và vật liệu sản xuất chip.

Winston Ma, Giáo sư tại Trường luật NYU cho biết: “Bây giờ, quỹ thứ 3 được thành lập giữa thời kỳ bùng nổ AI, tôi tin rằng họ sẽ nỗ lực nhiều hơn, tập trung vào chip điện toán tiên tiến và chip nhớ cho AI trong tương lai”.

Cú “đáp trả” này nhằm mục đích: hóa giải sự phụ thuộc vào nước ngoài của ngành công nghiệp chip nội địa. Nó xảy ra khi các quốc gia ở phương Tây, như Mỹ và Hà Lan, hạn chế khả năng tiếp cận công nghệ tiên tiến của nước này.

Đối với xe điện, ông Tập Cận Bình vừa có chuyến công du châu Âu, được cho là nỗ lực thuyết phục giữ lại thị trường xe điện. Các công ty xe điện Trung Quốc đang hiện diện mạnh mẽ hơn tại “lục địa già”.

Nio đã mở một phòng trưng bày ở Amsterdam trong tuần này và Xpeng đã ra mắt xe thể thao đa dụng G9 và G6 tại Pháp vào tuần trước. Xpeng cũng đã trưng bày một chiếc ô tô tại hội nghị VivaTech ở Paris; và BYD cũng đã giới thiệu một trong những sản phẩm mới nhất của mình.

Những nỗ lực tiếp thị đại chúng diễn ra trong bối cảnh Ủy ban Châu Âu, cơ quan điều hành của EU, đang tiến hành điều tra về các khoản trợ cấp dành cho các nhà sản xuất xe điện ở Trung Quốc. Kết quả của cuộc điều tra này có thể dẫn đến thuế quan đối với xe điện nhập khẩu từ Trung Quốc.

Đầu năm nay, Elon Musk đã cảnh báo rằng các hãng xe điện Trung Quốc sẽ “hạ gục” các đối thủ cạnh tranh ở nước ngoài nếu không có rào cản thương mại.