MỚI

Lọc CP theo tín hiệu PTKT

#Chuyên gia

24HMONEY đã kiểm duyệt

Bẫy thu nhập trung bình

Không có đủ thời gian để viết thành một bài hoàn chỉnh, và bản thân vấn đề này là phức tạp trong môi trường mới của kinh tế thế giới trong thập kỷ này và những thập kỷ sắp tới.

Do vậy, tôi tạm đưa ra những ý chính của vấn đề theo một nhận thức mới trước bối cảnh trật tự tài chính thế giới đã và đang dịch chuyển sang một trật tự mới và bước đầu định hình nên một trật tự thế giới mới đi, đi cùng với đó là những quy luật vận động kinh tế-chính trị-xã hội mới. Một loại hình/lý thuyết kinh tế mới được hình thành – kinh tế-chính trị-công nghệ hay kinh tế chính trị siêu vĩ mô – đang được hình thành và đóng vai trò nền tảng lý luận kinh tế trong giai đoạn mới.

Chúng ta không bắt đầu bằng giải pháp, mà sẽ bắt đầu từ mục tiêu chính và bản chất của vấn đề được gọi là “bẫy thu nhập trung bình”.

+ Bản chất cơ bản của “bẫy thu nhập trung bình” là một quốc gia, trong quá trình phát triển, như tất cả các quốc gia khác, sẽ phải chịu những hữu hạn mang tính tự nhiên về các khả năng nguồn lực và năng lực chuyển hóa nguồn lực thành giá trị dẫn đến sự giảm dần của năng suất. Sự giảm dần này, đến một giai đoạn có thể tạo thành một giới hạn tăng trưởng, làm cho dù có thúc đẩy thêm nguồn lực hay bằng nhiều cách thức cũng không thể thúc đẩy tăng trưởng được. Điều này tạo nên một sự kìm hãm quốc gia chưa kịp giàu đã không thể đột phá tăng trưởng được nữa và cứ dừng ở cái mức trung bình vậy.

+ Mục tiêu chính của việc vượt qua “bẫy thu nhập trung bình” là tìm ra được cách thức đột phá tăng trưởng thông qua việc đột phá năng suất, hay nói một cách khác đi là tìm ra được cách thức cho việc nâng cao năng suất tiếp tục ở các chu kỳ tăng trưởng mới khỏi lối mòn truyền thống để vượt qua những hữu hạn mang tính tự nhiên, bản chất.

Như vậy, tiếp cận vấn đề “bẫy thu nhập trung bình”, chúng ta có thể tiếp cận từ 6 chiều kích cơ bản sau đây:

DI 2: Chuỗi giá trị gia tăng mới này đi cùng với trật tự tài chính thế giới mới và trật tự thế giới mới, định hình nên những quy luật vận động kinh tế-chính trị-xã hội mới. Đó là gì? Đó là thông qua tiến trình chuyển đổi số định hình nên một tồn tại thực tại mới – Số (Digital) để cho phép vượt qua những giới hạn truyền thống – làm cho chuỗi giá trị trở nên có năng lực hấp thụ tài chính vô hạn; mở rộng những hữu hạn truyền thống – làm cho chuỗi sản xuất trở nên hiệu quả bởi sự hình thành những tài nguyên mới thông qua việc chuyển đổi cách thức phối hợp và định hình tài nguyên; và giải quyết những trở ngại theo cách thức mới – làm cho chuỗi cung ứng trở nên đa nền tảng (multiplatform), cho phép định hình nên những mạng lưới cung ứng hiệu quả. Tất cả những điều này, định hình nên một không gian mới và những nền tảng mới cho sự đột phá giá trị góp phần tạo nên sự đột phá năng suất và những cách thức gia tăng năng suất mới.

DI 3: Sự hình thành của kiến trúc nền tảng (platform architecture) đi cùng với cơ chế nền tảng (platform mechanism) và các nền tảng (platform) đã kiến tạo nên những cách thức phối hợp mới của nền kinh tế, hình thành nên một nền kinh tế mới – nền kinh tế số (digital economy) được định hình trên nền tảng kinh tế học tri thức (knowledge economics). Thông qua các hệ thống (systems), mạng lưới (networks) cùng sự phức hợp (complex) tạo thành các tổ hợp giao dịch và sinh ra những hiệu quả tạo thành giá trị. Đây là một vấn đề mang tính kinh tế-công nghệ, khá phức tạp để có thể giải thích một cách đơn giản và ngắn gọn ở trình độ phát triển hiện tại. Chúng ta có thể tạm hiểu rằng thông qua những kiến trúc-cơ chế-nền tảng trên, hình thành nên các default (bản vị) và từ đó định hình nên các hình thái giá trị cho phép khớp nối để hình thành nên các tài sản, các giá trị,...

DI 4: Mục tiêu cơ bản nhất là cho phép mỗi người có được những “phương tiện” (medium) mang tính cách mạng để “mở rộng” năng lực năng suất của mình. Thông qua sự kết hợp của người và máy móc (H2M), sự hình thành một không gian mới (digital) trên cơ sở kết hợp với không gian truyền thống cho phép mở rộng sinh quyển phát triển (reality-digital), và định hình nên những cách thức mới (way) để tạo nên giá trị thông qua các chuỗi giá trị gia tăng.

Những kiến thức trên, để có thể hình dung và hiểu một cách có hệ thống cần phải tiếp nhận rất nhiều những khái niệm mới, tri thức mới, thậm chí còn cần cả một sự “thanh tẩy” các định kiến và tri thức cũ không còn phù hợp để có thể tiếp nhận cái mới. Do vậy, cần một sự học tập nghiêm túc mới có thể tiếp thu được và nó cũng chưa thuộc về số đông trong bối cảnh hiện tại, vì đòi hỏi rất nhiều tri thức, thông tin, dữ liệu mà những người học phải có, phải bổ sung liên tục. Cuối cùng là cả một năng lực trải nghiệm trong môi trường vĩ mô, quốc tế và cả sự thấu hiệu những gì vẫn được dán nhãn “thuyết âm mưu”.