Bầu cử tổng thống Philippines trong toan tính của ông Duterte

Không thể tái ứng cử tổng thống Philippines, ông Rodrigo R.Duterte dường như đang tìm cách đảm bảo “hạ cánh an toàn” bằng cách tạo ảnh hưởng nhằm vào chính quyền kế nhiệm.

CNN ngày 19.11 dẫn lời ông Rodrigo R.Duterte - đương kim tổng thống Philippines cho rằng một ứng viên trong cuộc đua vào vị trí tổng thống nước này, dự kiến diễn ra vào đầu tháng 5.2022, là một người nghiện ma túy. Ông không nêu danh tính ứng viên được đề cập, nhưng phát biểu trên được cho là có thể nhằm vào một đối thủ chính trị của Tổng thống Duterte. Theo hiến pháp Philippines, một người đắc cử tổng thống thì sau khi kết thúc nhiệm kỳ (6 năm) sẽ không được tái cử. Đắc cử tổng thống vào năm 2016, ông Duterte đến năm sau sẽ không được tái cử.

Trả lời Thanh Niên, TS Richard Heydarian, nhà phân tích chính trị tại Philippines, cho biết dựa theo kết quả của các cuộc khảo sát thì tỷ lệ ủng hộ gia đình nhà Duterte đã liên tục giảm sút trong quý 3/2021 và nhiều khả năng tỷ lệ sẽ còn giảm xuống khi đến gần ngày bầu cử. Chính vì thế, theo TS Heydarian, ông Duterte không muốn con gái mình phải đối đầu với ứng viên “Bongbong” Marcos Jr - con trai của nhà độc tài Ferdinand Marcos (1917 - 1989). Giữ chức tổng thống Philippines từ năm 1965 - 1986, ông Marcos cùng gia đình đã phải rời khỏi nước này sau khi bị lật đổ. Đến năm 1991, ông “Bongbong” Marcos nhanh chóng theo đuổi sự nghiệp chính trị, trở thành dân biểu ở Hạ viện Philippines vào năm 1992. Từ đó đến nay, Marcos vẫn là một gia tộc có ảnh hưởng chính trị lớn ở Philippines và đây là cơ hội để gia đình này quay lại nắm quyền.

“Bà Sara đã nhận ra rằng bà không muốn va chạm trực tiếp với “Bongbong” Marcos, người đang củng cố sự ủng hộ trên toàn quốc đối với gia tộc Marcos. Họ cũng rất tốt, có nguồn lực và chuẩn bị tốt”, TS Heydarian nhận xét. Liên minh Ferdinand “Bongbong” Marcos Jr và Sara Duterte-Carpio được xem là liên minh giữa 2 gia tộc chính trị đầy mạnh mẽ ở Philippines.

Ông Heydarian cho rằng nếu bà Sara trở thành phó tổng thống Philippines, đó cũng là lợi thế để ông Duterte phòng ngừa các rủi ro có thể xảy đến khi các đối thủ chính trị lẫn Tòa án Hình sự quốc tế đang muốn điều tra cuộc chiến chống ma túy ở Philippines mà đương kim tổng thống tiến hành, dẫn đến hàng ngàn người thiệt mạng.

Không những vậy, một ứng viên tổng thống đầy hứa hẹn là cựu tay đấm nổi tiếng - thượng nghị sĩ Manny Pacquiao, tuyên bố nếu đắc cử sẽ tiến hành điều tra các vụ án tham nhũng trong chính quyền của ông Duterte. Ông Pacquiao cũng khẳng định sẽ làm rõ các sai trái trong cuộc chiến chống ma túy của Tổng thống Duterte. Là một nhân vật nổi tiếng và có nhiều ảnh hưởng ở Philippines, ông Pacquiao từng là một đồng minh chính trị quan trọng của đương kim Tổng thống Duterte. Tuy nhiên, quan hệ 2 bên đã rạn nứt. Từ giữa năm nay, Tổng thống Duterte và nghị sĩ Pacquiao liên tục đưa ra các chỉ trích nhằm vào nhau. Theo các cuộc khảo sát gần đây, nghị sĩ Pacquiao cũng là ứng viên sáng giá cho vị trí kế nhiệm ông Duterte.

Giữa thực tế trên, ông Duterte càng cần có sự đảm bảo ảnh hưởng chính trị sau khi rời khỏi vị trí tổng thống vào năm sau. “Tôi không nghĩ rằng Tổng thống Duterte tin tưởng nhà Marcos sẽ che chở cho ông Duterte thoát khỏi bất kỳ đòn phản công chính trị hoặc động thái pháp lý nào khi ông Duterte rời khỏi vị trí tổng thống’, TS Heydarian đánh giá và nói thêm rằng xét cho cùng, nhà Marcos vẫn là đối thủ chính trị của ông Duterte.

Vì thế, đương kim tổng thống Philippines gần đây đã đẩy mạnh ủng hộ dành cho ứng viên Christopher Lawrence “Bong” Tesoro Go, thường được gọi là Bong Go. Thượng nghị sĩ Bong Go từng là một cố vấn đặc biệt trong chính quyền của ông Duterte. Ứng viên này đồng thời còn được xem là một đồng minh chính trị trung thành của đương kim tổng thống Philippines.

Chính vì thế, theo TS Heydarian, nếu có thể tác động để thượng nghị sĩ Bong Go đắc cử tổng thống Philippines thì ông Duterte có nhiều cơ hội để duy trì quyền lực ở nước này.

ICC hoãn điều tra cuộc chiến chống ma túy tại Philippines

Tòa án Hình sự quốc tế (ICC) đã hoãn cuộc điều tra về các cáo buộc liên quan tình trạng vi phạm nhân quyền có thể diễn ra trong cuộc chiến chống ma túy dưới thời Tổng thống Rodrigo Duterte. Ngày 20.11, AFP dẫn hồ sơ tòa án cho thấy ông Eduardo Malaya, Đại sứ Philippines tại Hà Lan, đã đưa ra yêu cầu trên với lý do chính quyền Manila cũng đang triển khai cuộc điều tra tương tự.

Theo quy định, chính phủ các nước có quyền đề nghị ICC ngừng điều tra trong trường hợp chính quyền sở tại cũng mở cuộc điều tra về cáo buộc liên quan. Theo số liệu thống kê của chính quyền Manila, trong cuộc chiến trên, ít nhất 6.181 người thiệt mạng trong hơn 200.000 cuộc truy quét, nhưng các công tố viên ICC ước tính con số tử vong phải từ 12.000 - 30.000 người. Tháng 9 vừa qua, ICC chính thức khởi động quy trình điều tra, bất chấp phản đối của chính quyền Tổng thống Duterte.