Bầu cử Mỹ phút chót: Lộ diện kịch bản khiến cả ông Trump và bà Harris "đau đầu"

Khi cuộc bầu cử tổng thống Mỹ 2024 gay cấn đến nghẹt thở, phiếu bầu cho các ứng viên ngoài 2 đảng chính sẽ tác động đáng kể tới kết quả chung cuộc.

Giữa lúc bà Kamala Harris và ông Donald Trump đang cạnh tranh quyết liệt để giành chức tổng thống Mỹ, Guardian nhận định có một yếu tố khác cũng có thể ảnh hưởng tới cục diện chung: Lá phiếu bầu cho ứng viên bên thứ 3.

Khi cuộc đua được dự đoán là cực kỳ sít sao, chuyên gia nhận định các lá phiếu bầu cho bà Jill Stein thuộc Đảng Xanh hay ứng viên độc lập Cornel West và Robert F Kennedy Jr (RFK) có khả năng ảnh hưởng đến bà Harris hoặc ông Trump. Diễn biến này gây lo ngại cho cả Đảng Dân chủ lẫn Đảng Cộng hòa.

Các ứng viên tổng thống Mỹ trong cuộc bầu cử năm 2024. Đồ họa: Phạm Nghĩa - Thanh Long

Kịch bản bị chia phiếu

Với chiến thắng sát nút của ông Joe Biden trước ông Trump tại các bang chiến trường hồi năm 2020, mỗi phiếu bầu được chuyển sang ứng viên khác đều mang tính quyết định.

Bà Stein và ông Kennedy là 2 ứng viên nằm ngoài đảng chính có khả năng giành được nhiều phiếu bầu nhất. Hồi tháng 8, ông Kennedy tuyên bố rút khỏi cuộc đua và quay sang hậu thuẫn ông Trump nhưng tòa án Michigan và Wisconsin phán quyết tên ông sẽ vẫn nằm trên lá phiếu.

Do đó, tại hai bang này, những cử tri không hài lòng về vai trò của ông Trump trong Đảng Cộng hòa có thể thể hiện sự phản đối bằng cách bầu cho ông Kennedy.

“Tôi tự hỏi liệu với RFK, chúng ta có thể chứng kiến ‘hiệu ứng Nikki Haley’ hay không” - ông Bernard Tamas, giáo sư khoa học chính trị tại Đại học Valdosta State, nhận định - “Nikki Haley rời bầu cử sơ bộ nhưng vẫn giành được lượng phiếu đáng kể từ Đảng Cộng hòa. Nếu có cử tri nghiêng về Đảng Cộng hòa không hài lòng với ông Trump nhưng không muốn bỏ phiếu cho bà Harris, họ có khả năng sẽ chọn ông RFK, kể cả biết ông ấy thậm chí còn không tham gia. Cơ bản họ chỉ muốn thể hiện sự phản đối”.

Ông Donald Trump tranh cử tại TP Reading, bang Pennsylvania - Mỹ hôm 4-11. Ảnh: Facebook

Riêng tại bang chiến trường Michigan, sự bất mãn trước lập trường của bà Harris trong xung đột Dải Gaza khiến một số cử tri quay sang bà Stein - một người chỉ trích Israel. Trước đây, cộng đồng người Mỹ gốc Ả Rập và Hồi giáo có thiên hướng ưa thích Đảng Dân chủ.

Bà Stein được tiếp đón nồng nhiệt tại ArabCon - cuộc họp thường niên của Ủy ban chống phân biệt đối xử của người Mỹ gốc Ả Rập - vào đầu năm nay. Đồng thời, ứng viên từ Đảng Xanh cũng được Ủy ban hành động chính trị (PAC) của người Mỹ gốc Ả Rập và Hồi giáo và nhóm Abandon Harris ủng hộ.

Bà Nura Sediqe -phó giáo sư về chính trị Mỹ tại Đại học Michigan State - nhận định bà Stein có thể làm giảm số phiếu bầu cho Đảng Dân chủ, đặc biệt trong số những người từ 18-40 tuổi và nhóm cụ thể như người Mỹ gốc Ả Rập và theo đạo Hồi. “Đây đều là những cử tri nhiều khả năng là cử tri Dân chủ và chuyển sang đảng khác” - bà nói.

Dẫu vậy, các cuộc thăm dò về vấn đề này có kết quả không nhất quán. Tuần trước, khảo sát toàn quốc với người Mỹ gốc Ả Rập cho thấy 43% người tham gia ủng hộ Trump, so với 41% cho bà Harris và 4% cho bà Stein. Ngược lại, khảo sát với người Mỹ theo đạo Hồi hiện kết quả 42,3% dự định chọn bà Stein, 41% chọn bà Harris và 9,8% chọn ông Trump.

"Tò mò về bên thứ ba"

Sức hấp dẫn ngày càng tăng của bà Stein mang lại những phản ứng trái ngược.

“Jill Stein, tôi rất thích bà ấy” - ông Trump nói tại buổi vận động tranh cử ở Philadelphia hồi đầu năm - “Tại sao ư? Vì bà ấy hút 100% số phiếu bầu của Đảng Dân chủ”.

Bà Harris trong cuộc vận động tranh cử ở TP Atlanta, bang Georgia ngày 2-11. Ảnh: Facebook

Trong khi đó, Ủy ban Quốc gia Đảng Dân chủ gần đây công bố loạt quảng cáo chạy trên nền tảng Instagram và Youtube nhằm ngăn cản cử tri bỏ phiếu cho bà Stein và ông West - một người cũng chỉ trích Israel. Các quảng cáo có cảnh ông Trump nói “rất thích” bà Stein và ca ngợi ông West.

Ngoài ra, tổ chức ủng hộ Đảng Dân chủ MoveOn cũng phát hành một chiến dịch quảng cáo trong tuần này, nhắm tới những người chưa có lựa chọn hoặc “tò mò về bên thứ 3”.

Bà Sediqe cho biết theo dữ liệu đăng ký, Michigan có 242.000 cử tri theo đạo Hồi, trong đó có 145.000 người đi bỏ phiếu vào năm 2020. Khoảng 2/3 số người Hồi giáo trên toàn quốc đã chọn ông Biden vào năm đó, một lợi thế lớn của Đảng Dân chủ.

“Không phải toàn bộ người Hồi giáo sẽ bỏ phiếu cho bên thứ 3 nhưng chỉ cần 1/3 làm vậy, Đảng Dân chủ đã mất đi khoảng 50.000 phiếu bầu” - vị chuyên gia chia sẻ.

Những người theo Đảng Dân chủ đang cố gắng truyền tải thông điệp rằng bỏ phiếu cho ứng viên bên thứ 3 đồng nghĩa với bỏ phiếu cho ông Trump. Song bà Sediqe lo ngại lối suy nghĩ này sẽ khiến một số nhóm cử tri bị đổ lỗi nếu bà Harris thua cuộc.

“Những người nghĩ tới bầu cho một bên khác đang muốn gửi tín hiệu tới Đảng Dân chủ, để đảng không coi thường phiếu bầu của họ. Những cử tri này rất chiến lược, họ nghĩ: ‘Tôi rất muốn điều này, bạn có cho tôi không? Không à, được thôi, vậy tôi sẽ chọn người khác’. Đây là góc nhìn hợp lý” - bà Sediqe phân tích.