Bầu cử Mỹ: Cuộc chiến giành quyền kiểm soát Thượng viện

Cả hai đảng Cộng hòa và Dân chủ ở Mỹ bước vào ngày bầu cử với nỗ lực khuyến khích người dân đi bầu nhằm giành quyền kiểm soát Thượng viện...

Đảng Cộng hòa hiện đang cố gắng giữ được đa số ghế tại Thượng viện với khoảng cách rất hẹp so với đảng Dân chủ 53-47. Trong khi đó, đảng Dân chủ cần kiếm thêm 4 ghế để giành quyền kiểm soát Thượng viện nếu Tổng thống Trump tái cử hoặc 3 ghế nếu cựu Phó Tổng thống Joe Biden trở thành Tổng thống thứ 46 của nước Mỹ.

Hiện có tổng số 14 ghế được coi là đang tranh chấp giữa hai đảng tại Thượng viện và các chiến lược gia cho rằng các ghế mà đảng Cộng hòa đang nắm tại Maine, Iowa, Bắc Carolina, và Georgia có thể sẽ xác định việc kiểm soát Thượng viện sẽ rơi vào tay đảng nào.

Phe Cộng hòa từng thừa nhận rằng, Thượng nghị sỹ Cory Gardner rất dễ mất ghế tại Colorado đồng thời cũng lo ngại về ghế của Thượng nghị sỹ Martha McSally tại Arizona. Trong khi đó, đảng Dân chủ lo ngại có thể mất ghế tại Alabama hiện đang do Thượng nghị sỹ Doug Jones nắm giữ.

Trong khi đảng Dân chủ khả năng cao sẽ giữ được đa số ghế tại Hạ viện, Lãnh đạo Dân chủ tại Hạ viện Chuck Schumer cho biết, ông cần thế đa số tại Thương viện để có thể hành động đối với một số vấn đề bao gồm biến đổi khí hậu và bất bình đẳng kinh tế và xã hội. Phía Dân chủ cũng cho biết họ cần kiểm soát Thượng viện nhằm thông qua một gói hỗ trợ Covid-19 và cải cách hệ thống luật pháp hình sự.

Phát biểu trong cuộc phỏng vấn với Fox News Sunday, Thượng nghị sỹ Amy Klobuchar cho biết, các cuộc khảo sát cho thấy đảng Dân chủ đang dẫn trước tại Arizona, Colorado và Maine.

Lãnh đạo đa số tại Thượng viện, Thượng nghị sỹ Cộng hòa Mitch McConnell đã coi Thượng viện hiện do đảng Cộng hòa kiểm soát là bức tường lửa đối với các kế hoạch của đảng Dân chủ nhằm biến khu vực thủ đô Washington và vùng lãnh thổ Puerto Rico thành hai bang của Mỹ, điều sẽ giúp các khu vực này có được 2 ghế tại Thượng viện và sẽ mang lại lợi thế cho đảng Dân chủ đồng thời sẽ giúp bổ sung các thẩm phán theo đường lối tự do tại Tòa án Tối cao Mỹ trong trường hợp ông Biden thắng cử.

Thượng nghị sỹ Cộng hòa thuộc bang Arkansas Tom Cotton cho rằng, cuộc bầu cử Thượng viện không chỉ về các bất đồng bình thường giữa hai đảng trong các lĩnh vực thuế, ngân sách quốc phòng hay quyền sở hữu súng mà còn về “liệu đảng Dân chủ có phá bỏ các chuẩn mực của nền dân chủ Mỹ hoặc tìm cách gian lận các quy định để không bao giờ mất quyền lực lần nữa trong tương lai hay không.” Thượng nghị sỹ Tom Cotton cũng nhấn mạnh “Bức tường lửa của đảng Cộng hòa là một nhiệm kỳ và rà soát hiến pháp là một nhiệm kỳ khác.”

Cuộc chiến tại Thượng viện có thể kéo dài sang năm sau

Cuộc chiến giành hai ghế tại Thượng viện ở Georgia diễn ra trong tuần này và có thể kết thúc với việc không có ứng cử viên nào giành hơn 50% phiếu cần thiết và điều này sẽ dẫn tới việc bầu lại và khiến quyền kiểm soát Thượng viện chưa được phân định cho tới ngày 5/1/2021.

Theo Thượng nghị sỹ Cộng hòa Roy Blunt, đảng Cộng hòa có thể giữ được Thượng viện mặc dù thừa nhận điều này sẽ khó khăn. “Chúng tôi có thể phải dựa vào một hoặc hai cuộc bầu cử tại Georgia sau ngày bầu cử để giành được ít nhất 51 ghế cần thiết nhưng tôi cho rằng chúng tôi vẫn còn cơ hội để giành được điều này".

Tới nay, cả hai đảng đều tập trung vào các cuộc bầu cử ngày 3/11 tại Iowa, Bắc Carolina và Maine, được coi là các cuộc chạy đua tốn kém nhất trong lịch sử ở Mỹ. Trong mỗi cuộc đua, mỗi ứng cử viên đảng Dân chủ đã gây quỹ gấp hơn hai lần so với đối thủ bên đảng Cộng hòa.

Scott Reed, một cựu chiến lược gia chính trị cao cấp tại Phòng thương mại Mỹ và hiện đang tập trung cho Ủy ban hành động chính trị ủng hộ Thượng nghị sỹ Suán Collins trong cuộc chạy đua với Thượng nghị sỹ Dân chủ Sara Gideon. Ông Scott Reed nhận định: “Lợi thế về tài chính của đảng Dân chủ là một câu chuyện lớn của năm khi họ tìm được các nhà tài trợ lớn và nhỏ để có thể huy động được một số tiền lớn".

Trong khoảng thời gian từ 2019 tới 15/10/2020, Thượng nghị sỹ Collins huy động được 24 triệu USD trong khi Thượng nghị sỹ Gideon huy động được gần 70 triệu USD. Điều tương tự cũng diễn ra với các Thượng nghị sỹ Cộng hòa khác: Các ứng cử viên Cộng hòa trong 14 cuộc chạy đua vào Thượng viện gay cấn nhất huy động được 377 triệu USD tính tới ngày 15/10 trong khi phía Dân chủ huy động được 636 triệu USD, theo báo cáo của Ủy ban bầu cử liên bang.

Thượng nghị sỹ Lindsey Graham thuộc bang Nam Carolina, người từng huy động được 70 triệu USD kể từ đầu năm 2019, nhiều hơn bất kỳ ứng cử viên Cộng hòa nào, vẫn thua Thượng nghị sỹ Dân chủ Jaime Harrison trong việc huy động tài chính khi vận động được 109 triệu USD, một kỷ lục của bất kỳ ứng cử viên Dân chủ nào.

Một cuộc chạy đua mà đảng Cộng hòa nhận được một số tin vui trong thời gian qua đó là tại Iowa. Thượng nghị sỹ Joni Ernst đã dẫn trước Thượng nghị sỹ Dân chủ Theresa Greenfield 46%-42% trong cuộc khảo sát do Des Moines Register/Mediacom thực hiện từ 26/10-29/10. Tuy nhiên, các nghị sỹ Dân chủ tham gia chiến dịch tranh cử vào Thượng viện tuyên bố cuộc chạy đua vẫn đang rất gay cấn.

Phe Dân chủ hiện đang tập trung cho chủ đề từng giúp họ giành được Hạ viện năm 2018 đó là chăm sóc sức khỏe. Tại 14 cuộc chạy đua gay cấn nhất vào Thượng viện, hầu hết các chương trình quảng cáo trên truyền hình của đảng Dân chủ đều nói về chăm sóc sức khỏe hơn bất kỳ chủ đề nào khác, theo Kantar/CMAG chuyên theo dõi các chương trình quảng cáo.

Đảng Dân chủ cũng sử dụng vấn đề chuẩn thuận Thẩm phán Amy Coney Barrett vào Tòa án Tối cao nhằm nhấn mạnh chủ đề chăm sóc sức khỏe tại các phiên tranh luận vào tuần tới liên quan tới Chương trình chăm sóc sức khỏe giá cả phải chăng Obamacare. Các Thẩm phán Tòa án Tối cao có thể sẽ ra phán quyết về tính khả thi của mỗi điều khoản của đạo luật Obamacare, điều sẽ buộc quốc hội phải có động thái liên quan tới việc khôi phục một số điều khoản bao gồm bảo vệ những người có tiền sử bệnh lý trước việc tăng chi phí bảo hiểm.

Thượng nghị sĩ Catherine Cortez Masto, Chủ tịch chiến dịch vận động của phe Dân chủ tại Thượng viện cho rằng “Chăm sóc sức khỏe là vấn đề đầu tiên và chủ đề này đã được nêu ra trước khi dịch bệnh bùng phát".

Trái lại, nhiều Thượng nghị sỹ Cộng hòa lại đang tập trung các chiến dịch tranh cử của mình xung quanh các vấn đề mà họ cho rằng quan trọng tại các bang của mình như kinh tế.

Thượng nghị sỹ Cộng hòa thuộc bang Bắc Carolina Thom Tillis cho rằng: “Hầu hết người dân vẫn lo ngại về Covid-19 cũng như sức khỏe của nền kinh tế. Đây là những vấn đề tranh luận mà tôi sẽ tập trung để có thể tái cử".

Đảng Cộng hòa cần khuyến khích các cử tri bỏ phiếu trong những ngày cuối cùng của cuộc bầu cử trong bối cảnh nhiều cử tri Dân chủ đã đi bỏ phiếu sớm qua hình thức bầu trực tiếp hoặc qua bưu điện.

Tại các bang Iowa, Bắc Carolina và Maine, số cử tri Dân chủ đi bỏ phiếu nhiều hơn các cử tri Cộng hòa thông qua cả bầu trực tiếp và qua bưu điện, theo Dự án bầu cử Mỹ. Sau khi Tổng thống Trump bày tỏ nghi ngờ về tính hợp lệ của việc bỏ phiếu qua bưu điện, các thành viên đảng Cộng hòa hiện đang kỳ vọng những người ủng hộ mình sẽ xuất hiện và bỏ phiếu trong ngày bầu cử.

Jesssica Taylor thuộc Tổ chức Cook Political Report chuyên giám sát các cuộc bầu cử Thượng viện cho rằng “Điều này rất rủi ro. Thời tiết sẽ như thế nào? Liệu có ai ốm trong ngày đó hay không? Liệu họ có muốn xếp hàng dài nếu không thực sự được khuyến khích? Đây là một rủi ro khi được thực hiện trong 1 ngày thay vì trong nhiều tuần, điều mà phía đảng Dân chủ đã thực hiện"./.