Bầu cử Mỹ: Chuyện gì xảy ra với các vụ án liên quan đến ông Trump?

Cách thức giải quyết 2 vụ án liên bang đối với ông Donald Trump như thế nào sẽ phụ thuộc rất nhiều vào kết quả cuộc bầu cử tổng thống Mỹ ngày 5-11.

Nước Mỹ đang chờ đợi kết quả của cuộc bỏ phiếu ngày 5-11 (giờ địa phương) để tìm ra chủ nhân tiếp theo của Nhà Trắng. Cuộc đua năm nay diễn ra giữa ứng viên Đảng Cộng hòa Donald Trump và ứng viên Kamala Harris của Đảng Dân chủ.

Càng tới sát thời điểm có kết quả, dư luận lại dấy lên câu hỏi số phận pháp lý của ông Trump sẽ như thế nào nếu ông tái đắc cử hoặc thất cử?

Đây là câu hỏi được nhiều người quan tâm vì cựu Tổng thống Mỹ đang bị truy tố hình sự cấp liên bang trong 2 vụ án: Cố gắng lật ngược kết quả bầu cử năm 2020 và xử lý sai các tài liệu mật của chính phủ sau khi rời Nhà Trắng.

Ông Donald Trump tại Tòa án tối cao bang New York - Mỹ hồi tháng 12-2023. Ảnh: Bloomberg

Chuyên gia chính trị và pháp lý Alison Durkee của tạp chí Forbes cho rằng phán quyết liên quan 2 vụ án nói trên sẽ phụ thuộc rất nhiều vào kết quả bầu cử.

Nếu ông Trump trở lại Nhà Trắng

Việc cựu tổng thống tái đắc cử có thể là hồi chuông báo tử cho các vụ án hình sự của ông tại tòa án liên bang.

"Mặc dù chiến thắng sẽ không trực tiếp ngăn chặn các vụ truy tố liên quan đến ông Trump tại tòa cấp bang nhưng có khả năng sẽ trì hoãn tác động của chúng cho đến sau khi ông rời Nhà Trắng" – chuyên gia Durkee nhận định.

Kịch bản này cho phép ông Trump bổ nhiệm người thân tín vào Bộ Tư pháp và những người này có thể bỏ các cáo buộc chống lại ông trong vụ kiện bầu cử và ngăn chặn việc kháng cáo vụ tài liệu liên bang.

Chiến thắng không thể xóa bỏ bản án của ông Trump tại tòa án bang New York về tội làm giả hồ sơ kinh doanh, song điều đó khiến nhiều khả năng bản án không được thi hành cho đến khi ông rời nhiệm sở. Điều này do những thách thức về mặt hậu cần khi áp dụng các hình phạt như án tù hoặc hạn chế đi lại đối với một tổng thống đương nhiệm.

Cựu Tổng thống Donald Trump tại phiên tòa ở Tòa án Tối cao ban New York - Mỹ hôm 11-1-2024. Ảnh: Bloomberg

Nếu ông Trump thất cử

Các vụ án liên quan đến ông Trump sẽ tiếp tục được tiến hành như trước, tiến tới xét xử mà không bị văn phòng của cựu tổng thống cản trở.

Chưa biết kết quả cuộc bầu cử sẽ ra sao nhưng các công tố viên vẫn gây sức ép với các thẩm phán để giữ nguyên cả 2 vụ án hình sự liên bang đối với ông Trump.

Điều gì sẽ xảy ra nếu ông Trump bị kết án tù?

Vẫn còn phải chờ xem liệu ông Trump có bị kết án tù trong vụ án ở New York hay không. Ông bị kết 34 tội danh. Các chuyên gia pháp lý tin rằng khả năng ông Trump phải ngồi tù là rất thấp dù không phải là không thể.

Nếu ông bị kết án tù trước khi giành chiến thắng trong cuộc bầu cử hoặc tuyên thệ nhậm chức, về mặt kỹ thuật, không có gì ngăn cản ông Trump làm tổng thống ngay cả khi ông đang bị giam trong ngày nhậm chức.

Tuy nhiên, xét đến những thách thức về mặt hậu cần mà điều này đặt ra, khả năng bản án tù của ông Trump sẽ bị hoãn thi hành cho đến sau khi ông rời nhiệm sở là rất cao.

Ông Trump cũng có thể kiện để được tại ngoại bằng cách tuyên bố rằng việc này cản trở nhiệm vụ tổng thống của ông.

Ông Trump có thể sa thải công tố viên đặc biệt Jack Smith không?

Ông Trump từng nói rằng nếu tái đắc cử, ông sẽ sa thải công tố viên đặc biệt Smith, người phụ trách truy tố ông trong vụ án giữ tài liệu mật. Điều này có thể là cần thiết để Bộ Tư pháp do ông Trump kiểm soát bãi bỏ các cáo buộc chống lại ông.

Ngay cả khi trở thành tổng thống Mỹ, ông Trump cũng không có thẩm quyền trực tiếp để sa thải ông Smith, vì các công tố viên đặc biệt chỉ có thể bị sa thải bởi bộ trưởng Tư pháp.

Có lẽ một bộ trưởng Tư pháp do ông Trump bổ nhiệm đều sẵn sàng sa thải ông Smith dù theo quy định liên bang, công tố viên đặc biệt chỉ có thể bị sa thải "vì hành vi sai trái, bỏ bê nhiệm vụ, mất năng lực, xung đột lợi ích hoặc vì lý do chính đáng khác".

Công tố viên Smith có thể khiếu nại việc sa thải mình tại tòa án dù chưa rõ khả năng thành công đến đâu. Hơn nữa, thẩm phán Aileen Cannon ở bang Florida hồi tháng 7 từng ra phán quyết xác định công tố viên đặc biệt Jack Smith được bổ nhiệm không đúng luật.

Nếu đắc cử, ông Trump có thể tự ân xá cho mình hay không?

Ông Trump không thể xóa bỏ bản án ở New York ngay cả khi ông trở lại Nhà Trắng, vì vụ án đó được đưa ra tại tòa án cấp bang. Luật pháp Mỹ đã quy định rõ tổng thống không thể ân xá các cáo buộc của bang.

Rất khó có khả năng ông Trump bị kết án trong bất kỳ vụ án liên bang nào vào thời điểm ông nhậm chức, mặc dù vẫn chưa có lời giải đáp về vấn đề tổng thống có thể tự ân xá cho chính mình hay không.

Bộ Tư pháp Mỹ trước đây đã ban hành một bản ghi nhớ pháp lý vào năm 1974, ngay trước khi ông Richard Nixon từ chức. Văn bản này nói rằng tổng thống không thể tự ân xá cho chính mình dù điều đó không có ràng buộc về mặt pháp lý.

Nếu ông Trump tìm cách ân xá cho mình, tranh cãi này nhiều khả năng được Tòa án Tối cao quyết định.