'Báo động' tình trạng thất thu thuế từ việc căn hộ kinh doanh chui

Ngoài việc ẩn chứa những rủi ro về an ninh, an toàn phòng cháy chữa cháy, các hoạt động cho thuê căn hộ lưu trú ngắn hạn (tự doanh) đang gây thất thu thuế và tạo ra sự bất bình đẳng trong môi trường kinh doanh lưu trú.

Hoạt động chui, nhà nước thất thu thuế

Chia sẻ với Dân Việt, anh Hoàng Trọng Phong (Cầu Giấy, Hà Nội) cho biết, cuối tuần trước, anh và gia đình có đi du lịch ở Cửa Lò (Nghệ An), lúc đầu anh có tìm hiểu đặt phòng ở một số trang mạng. Nhưng, theo hướng dẫn người bạn có kinh nghiệm, anh Phong liên hệ trực tiếp với một chủ sở hữu căn hộ tại một tổ hợp chung cư khách sạn có tiếng ở Cửa Lò với giá thấp hơn gần 2 triệu so với các trang mạng rao.

Tuy nhiên, anh Phong cũng thừa nhận, dù có giá rẻ hơn nhưng lần sau anh cũng không dám thuê nữa, bởi không ai đảm bảo an ninh, an toàn. "Chúng tôi chỉ được nhân viên dọn phòng đưa chìa khoá, không cần phải khai báo tạm trú và thanh toán trực tuyến qua tài khoản ngân hàng mà không có hoá đơn, chứng từ gì…", anh Phong nói.

Câu chuyện của anh Phong không phải là điển hình mà đã phổ biến ở nhiều địa phương có loại hình căn hộ khách sạn, biệt thự du lịch (căn hộ du lịch) phát triển như: Nha Trang, Đà Nẵng, Vũng Tàu, Quảng Ninh… Điều này đang dẫn tới nhiều hệ luỵ phát sinh và gây thất thu một khoản thuế lớn cho Nhà nước.

Nhận xét về mô hình căn hộ tự doanh, ông Trần Việt Trung - Giám đốc Sở Du lịch Khánh Hòa cho rằng, nhiều chủ căn hộ đang tự kinh doanh như một hoạt động chui bởi người dân dù có tự kinh doanh phải đáp ứng điều kiện trong Luật Du lịch.

"Ngoài việc tự đăng ký kinh doanh, bản thân căn hộ đó phải có tiêu chuẩn phòng cháy chữa cháy, an toàn vệ sinh thực phẩm, đảm bảo an ninh trật tự… Tuy nhiên, những tiêu chuẩn này chỉ được cấp cho đơn vị khai thác là chủ đầu tư chứ không phải từng chủ nhà tự kinh doanh", ông Trung cho biết.

Lý giải về khó khăn trong việc quản lý căn hộ tự doanh, Giám đốc Sở Du lịch Khánh Hòa cho rằng, câu chuyện khai thác vận hành kinh doanh du lịch phải xuất phát từ việc bản thân dự án đó có phải là đất ở hay không? Nếu là đất ở, chủ sở hữu căn hộ được phép kinh doanh. Tuy nhiên, để được kinh doanh loại hình căn hộ du lịch phải đủ các quy định như: đăng ký kinh doanh, tiếp đến phải đảm bảo các tiêu chuẩn như: Phòng cháy chữa cháy, an toàn thực phẩm…

Nếu đảm bảo những yêu cầu trên, Sở Du lịch địa phương sẽ cấp phép hoạt động. Tiếp đến, chủ sở hữu căn hộ cũng phải hoàn thành nghĩa vụ thuế với nhà nước từ việc khai thác kinh doanh này.

Tuy nhiên, ông Trung cho rằng, cơ quan quản lý cũng đau đầu vì nhiều hộ kinh doanh căn hộ du lịch theo kiểu hoạt động chui khiến nhà nước thất thu thuế trong hoạt động khai thác du lịch.

Bên cạnh đó, ông Trung cho biết, nếu dự án căn hộ du lịch xuất phát điểm là đất sản xuất kinh doanh, mọi hoạt động giấy phép kinh doanh du lịch chỉ được cấp cho chủ đầu tư. Chủ căn hộ muốn kinh doanh loại hình này phải có sự thỏa thuận với chủ đầu tư.

Về giải pháp, theo ông Trung, các chủ căn hộ tự kinh doanh phải phối hợp với chủ đầu tư để đạt được thỏa thuận cùng khai thác kinh doanh. Bởi khi người dân tự kinh doanh chui xảy ra hỏa hoạn, chủ đầu tư cũng bị liên đới mà chính họ cũng phải chịu thiệt hại lớn.

Tương tự như Nha Trang, lãnh đạo Sở Du lịch Đà Nẵng cũng bày tỏ lo ngại với việc quản lý với các căn hộ du lịch do người mua tự khai thác. Sở Du lịch cấp phép hoạt động và xếp hạng cho toàn bộ tòa nhà và chủ đầu tư. Việc căn hộ du lịch người dân tự kinh doanh, pháp luật không cấm nhưng phải đảm bảo các điều kiện của Luật Du lịch.

Theo chia sẻ của một chuyên gia kinh tế, việc kinh doanh căn hộ lưu trú trốn thuế, không nộp thuế chắc chắn đang tồn tại và không hiếm ở Việt Nam. Nhưng việc căn hộ đó cho thuê được bao nhiêu, có phải ở mức phải đóng thuế hay không… lại phụ thuộc vào tính tự giác của chủ sở hữu và quyết liệt của ngành thuế.

Gây bất bình đẳng trong kinh doanh lưu trú

Trao đổi với PV Dân Việt, luật sư Trần Tuấn Anh – Giám đốc Công ty luật Minh Bạch cho rằng, thời gian qua, Nhà nước đang tập trung giải quyết những tồn tại liên quan đến pháp lý của sản phẩm mới của bất động sản mới như căn hộ khách sạn, biệt thự du lịch… Thế nhưng, thực tế các sản phẩm bất động sản mới trên lại phát sinh thêm nhiều bất cập trong công tác quản lý, vận hành, kinh doanh…

Theo luật sư Trần Tuấn Anh, tại một số địa phương đang có ngành du lịch phát triển mạnh, hàng loạt các dự án bất động sản nghỉ dưỡng đã xuất hiện. Tuy nhiên, việc quản lý kinh doanh lưu trú cũng đang có nhiều khó khăn.

"Nếu xác định đây là căn hộ để ở thì chủ sở hữu có quyền cho thuê mà không cần phải có đăng ký kinh doanh. Điều này đồng nghĩa với việc không thể truy thu về thuế. Còn đối với căn hộ, để kinh doanh được dịch vụ lưu trú, ngoài việc có giấy phép kinh doanh thì chủ sở hữu phải đáp ứng hàng loạt các điều kiện kèm theo như: an ninh trật tự, phòng cháy chữa cháy…", luật sư Tuấn Anh nhấn mạnh.

Nhận định thêm về việc "loạn" cho thuê căn hộ tự doanh, luật sư Trần Tuấn Anh cảnh báo, việc không quản lý được các căn hộ tự doanh chui thì sẽ vô hình chung tạo ra sự bất bình đẳng giữa đơn vị kinh doanh khách sạn này với các đơn vị kinh doanh lưu trú. "Các đơn vị kinh doanh khách sạn, nhà nghỉ phải chịu rất nhiều quy định pháp luật liên quan như phòng cháy chữa cháy, an ninh trật tự, đóng thuế và ngược lại", luật sư Trần Tuấn Anh dẫn chứng.

Đưa ra hướng giải quyết cho việc này, Giám đốc Công ty luật Minh Bạch nhìn nhận, nếu chủ sở hữu uỷ quyền cho chủ đầu tư kinh doanh thì pháp lý còn được thực hiện chặt chẽ hơn. Đặc biệt, sau quá trình tạo hành lang pháp lý, cấp giấy phép cho nó tồn tại, nhà nước cần sớm hoàn thiện cả một hệ thống quản lý nó sau này.