Bàn thêm về việc nghỉ hưu trước tuổi

Hy vọng, Đảng, Nhà nước sớm có những quyết sách hoàn chỉnh về công tác cán bộ để tìm được người xứng đáng cho nền công vụ, cũng như nếu phải chia tay cơ quan nhà nước sẽ là đối tượng khác chứ không phải là người tài. Chỉ khi làm được như vậy, chính sách khuyến khích nghỉ hưu sớm mới hiệu quả.

Tuần qua, báo chí và các trang mạng xã hội đăng tải nhiều thông tin về việc gần 60 lãnh đạo, cán bộ tỉnh Quảng Ngãi xin nghỉ hưu trước tuổi. Ở Thành phố Hà Nội cũng có tới 56 cán bộ chủ chốt không đủ tuổi tái cử xin nghỉ sớm, đã thu hút nhiều sự quan tâm của xã hội.

Trước thông tin này, có nhiều cách đánh giá, phân tích. Người thì "Hoan nghênh cán bộ nghỉ hưu trước tuổi để tạo điều kiện cho lớp kế cận phát triển". Cũng có người lại cho rằng: "Ở lại giảm lương, mất chức, mất lộc, thiệt cả về kinh tế lẫn chính trị thì họ phải xin về thôi"… Vậy việc về hưu sớm của cán bộ chủ chốt là mừng hay lo?

Lâu nay, bộ máy của chúng ta được cho là cồng kềnh, hoạt động kém hiệu quả. Chủ trương "tinh giản" bằng cách loại khỏi bộ máy những cán bộ, công chức yếu kém, không đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ... đã có từ lâu, trở thành một thông điệp mạnh mẽ của nhiều diễn đàn, nghị quyết, nhưng lại là việc gặp không ít khó khăn, cản trở. Trong những năm qua, việc khuyến khích nghỉ hưu trước tuổi không nhận được sự ủng hộ của đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức, mặc dù Nhà nước đã đưa ra nhiều chính sách hỗ trợ, nhưng tỷ lệ xin nghỉ còn rất thấp.

Phần nhiều không muốn nghỉ hưu sớm vì lý do: Còn đi làm thì còn thu nhập; vừa làm, vừa chơi; khi hưu trí rồi không biết làm gì… Với những lý do như vậy nên ít người tự nguyện nghỉ hưu sớm, đặc biệt là những người năng lực, trình độ yếu kém.

Chính vì thế, mặc dù được động viên, hỗ trợ, nhưng nhiều người vẫn nhất quyết không nghỉ, nay có hàng loạt cán bộ, công chức tình nguyện xin nghỉ thì đúng là chúng ta cũng nên ủng hộ. Đây cũng phù hợp với chủ trương của Đảng, Nhà nước về tinh gọn bộ máy, tinh giản biên chế và cũng thuận tiện hơn cho việc sắp xếp trước đại hội để chuẩn bị các phương án nhân sự cho khóa mới.

Tuy nhiên, việc khuyến khích cán bộ, công chức về hưu sớm không có nghĩa là khuyến khích những người sắp đến tuổi nghỉ hưu thì nghỉ hưu trước tuổi, mà cần phải áp dụng đối với cả những người không làm được việc, công việc không phù hợp hoặc không còn cần người cho vị trí công việc đó nữa. Nếu chúng ta không thận trọng thì rất có thể dẫn tới việc một số cơ quan, đơn vị, địa phương rơi vào tình cảnh người cần tinh giản lại không giảm được, trong khi lại giảm những người làm được việc.

Nếu những người giỏi xin nghỉ công tác sớm, được hưởng chế độ chính sách và đi làm bên ngoài cũng rất lãng phí và như vậy chất xám sẽ chảy từ khu vực công sang khu vực tư nhân, nhất là các lĩnh vực đòi hỏi chuyên môn nghiệp vụ cao như: Y tế, sư phạm, các chuyên gia trên các lĩnh vực quản lý kinh tế, đô thị, khoa học kỹ thuật, công nghệ... Nếu hiện tượng này tiếp tục xảy ra thì nguồn chất xám quý giá sẽ chảy ra khỏi khu vực công ngày càng nhiều, chắc chắn cơ quan nhà nước sẽ bất lợi.

Như vậy, Nhà nước cần phải xây dựng kế hoạch cụ thể, rà soát biên chế của từng cơ quan, tổ chức, đánh giá năng lực của từng cán bộ để tránh lãng phí, chảy máu chất xám, cần phân loại người nghỉ hưu sớm thuộc đối tượng nào, với những người đang làm tốt thì nên được giữ lại tiếp tục công tác.

Hiện nay, thiết kế vị trí việc làm chưa rõ ràng, chưa công khai, khiến việc tuyển dụng cũng như tinh giản biên chế còn lúng túng, luẩn quẩn, càng tinh giản lại càng tăng. Dư luận thì lo ngại việc nghỉ trước tuổi có đúng đối tượng, đúng chế độ chính sách, thật sự khách quan, minh bạch hay không, liệu có ngăn chặn nổi các hiện tượng tiêu cực như khuyến khích nghỉ sớm để có chỗ đưa con em, người nhà, mối thân quen vào biên chế. Như vậy, ngân sách Nhà nước vừa mất tiền xử lý cơ chế cho người nghỉ hưu sớm mà vấn đề tinh giản cũng không giải quyết được.

Nút thắt trong tinh giản biên chế là chúng ta phải xác định được vị trí việc làm, cùng với đó là xây dựng một mô hình tổ chức khoa học; từ đó, đưa ra được mô hình vị trí việc làm phù hợp, ứng với đó là số lượng biên chế rất cụ thể cho từng vị trí, từng công việc.

Hy vọng, Đảng, Nhà nước sớm có những quyết sách hoàn chỉnh về công tác cán bộ để tìm được người xứng đáng cho nền công vụ, cũng như nếu phải chia tay cơ quan nhà nước sẽ là đối tượng khác chứ không phải là người tài. Chỉ khi làm được như vậy, chính sách khuyến khích nghỉ hưu sớm mới hiệu quả.