Băn khoăn về cho vay lãi suất 0%

Một số ngân hàng cho vay lãi suất thấp hơn tiền gửi, thậm chí xuống tới 0%/năm nhằm kích thích nhu cầu tín dụng dịp cuối năm

Số liệu gần nhất của Ngân hàng Nhà nước (NHNN) tính đến ngày 13-12, tăng trưởng tín dụng của hệ thống NH đạt 9,87%, thấp hơn nhiều so với mục tiêu tăng trưởng 14%-15% cả năm nay.

Để đẩy vốn tín dụng cuối năm và cao điểm dịp Tết Nguyên đán 2024, nhiều NH không chỉ hạ lãi suất huy động xuống mức thấp kỷ lục mà còn kéo lãi suất cho vay giảm nhanh, trong đó xuất hiện lãi suất 0%-3%/năm.

Đua nhau cho vay ưu đãi

Ghi nhận đến thời điểm này, một loạt NH thương mại đã tung ra các gói tín dụng ưu đãi lãi suất 0%. Cụ thể, NH Phát triển TP HCM (HDBank) triển khai gói tín dụng 10.000 tỉ đồng. Trong đó, 5.000 tỉ đồng dành cho khách hàng cá nhân vay mới hoặc khách hàng cá nhân hiện hữu muốn vay thêm được hưởng lãi suất ưu đãi 0% trong tháng đầu tiên, những tháng còn lại áp dụng lãi suất theo quy định hiện hành của NH; còn lại 5.000 tỉ đồng dành cho doanh nghiệp (DN) vừa và nhỏ vay với mục đích chi lương, thưởng dịp cuối năm và được ưu đãi lãi suất 0% trong tháng đầu tiên, các tháng tiếp theo thì hưởng mức lãi suất ưu đãi từ 6,7%/năm.

NH Quốc tế Việt Nam (VIB) triển khai chương trình cho vay khách hàng cá nhân để trả nợ trước hạn khoản vay tại NH khác, lãi suất ưu đãi 0% trong tháng đầu tiên.

Các tháng sau, mức lãi suất cho vay ưu đãi từ 5,5%/năm đối với khách hàng cá nhân vay vốn kinh doanh; từ 6%/năm với khách hàng vay mua ô tô và 7,5%/năm vay mua bất động sản, xây dựng, sửa chữa nhà.

Một NH khác vừa nhập cuộc cho vay ưu đãi lãi suất thấp trong thời gian đầu là NH Hàng hải Việt Nam (MSB).

Theo đó, MSB ưu đãi lãi suất 0% trong 2 tháng đầu cho khách hàng vay để trả nợ các NH khác theo Thông tư 06 của NHNN.

Trước đó, Sacombank có gói tín dụng 10.000 tỉ đồng cho DN với lãi suất cho vay ngắn hạn từ 3%/năm trong tháng đầu tiên, sau đó tăng dần tùy kỳ hạn vay.

NH Bản Việt (BVBank) áp dụng lãi suất cho vay 5,5%/năm với khách hàng cá nhân có nhu cầu bổ sung vốn ngắn hạn hoặc trung dài hạn cho sản xuất - kinh doanh, sản xuất nông nghiệp, đầu tư trang thiết bị, máy móc; vốn phục vụ đời sống tiêu dùng như nhận chuyển nhượng nhà đất để ở, xây mới hoặc sửa nhà, chung cư để ở, mua sắm tiêu dùng…

Áp lực về lãi suất thả nổi

Đánh giá về động thái của các NH thương mại khi tung lãi suất cho vay 0%, TS Cấn Văn Lực, thành viên Hội đồng Tư vấn chính sách tài chính - tiền tệ quốc gia, nhận định đây là tín hiệu tích cực nhằm kích thích nhu cầu vay vốn tín dụng dịp cuối năm của người dân và DN.

Tuy nhiên, người vay cần lưu ý là lãi suất 0% chỉ áp dụng trong 1-2 tháng đầu, sau đó sẽ theo lãi suất hiện hành của NH đó.

Chuyên gia kinh tế - TS Đinh Thế Hiển phân tích tín dụng chưa tăng trưởng như kỳ vọng vì những DN có tài chính lành mạnh, được các NH "săn đón" chưa muốn vay thêm thời điểm này.

Trong khi nhiều DN có nhu cầu vay vốn lại không còn tài sản thế chấp (do tài sản đã thế chấp ở NH) hoặc không chứng minh được tính hiệu quả. Để khơi thông dòng vốn tín dụng, việc giảm lãi suất để kích thích nhu cầu vay vốn từ thị trường là cần thiết.

NHNN cũng cho biết đã khuyến khích các tổ chức tín dụng tiết giảm chi phí, đơn giản hóa thủ tục cho vay, phấn đấu giảm mặt bằng lãi suất cho vay nhằm hỗ trợ nền kinh tế.

Bà Trần Thị Khánh Hiền, Giám đốc khối nghiên cứu - Công ty Chứng khoán MB (MBS), cho biết hiện lãi suất huy động toàn ngành NH đang thấp hơn mức đáy trong giai đoạn dịch COVID-19. Thống kê đến ngày 14-12, lãi suất huy động trung bình kỳ hạn 12 tháng của nhóm NH thương mại nhà nước và cổ phần lần lượt là 4,9% và 5,1%/năm. Điều này sẽ giúp giảm đáng kể chi phí vốn của các NH trong thời gian tới, từ đó giảm lãi suất cho vay.

"Các hoạt động cho vay bán lẻ như cho vay tiêu dùng, mua nhà, mua xe sẽ được kích cầu mạnh mẽ trong môi trường lãi suất thấp.

Các DN bất động sản sẽ tiến hành giảm giá sản phẩm nhằm tiếp cận gần hơn với người mua thay vì ưu tiên lợi nhuận nhằm khơi thông dòng tiền khi các chính sách đang nới lỏng hơn trước. Điều này giúp kích thích tín dụng cho ngành bất động sản" - bà Khánh Hiền nói.

Theo ghi nhận của phóng viên Báo Người Lao Động, nhiều người có nhu cầu vay vốn khi nghe về các gói tín dụng 0%-3%/năm đều rất quan tâm. Tuy vậy, khi tìm hiểu kỹ về việc ưu đãi lãi suất thấp chỉ trong 1-2 tháng đầu, sau đó thả nổi theo thị trường khiến họ e ngại.

Bởi những người có nhu cầu vay mua nhà, đầu tư bất động sản hoặc kinh doanh thời điểm này chưa dám "xuống tiền" một phần vì lo ngại lãi suất sẽ tăng trở lại sau giai đoạn ưu đãi hoặc tăng đột biến như giai đoạn cuối năm 2022 - đầu năm 2023.

Tuy nhiên, theo các chuyên gia, xu hướng lãi suất cho vay ở mức thấp như hiện tại sẽ được duy trì trong năm 2024 với bối cảnh lạm phát được kiểm soát và nhu cầu tăng trưởng phục hồi kinh tế.