Bài toán giữ gạo xuất khẩu giá cao và những dự báo cuối năm 2022

Mặc dù còn nhiều khó khăn và cạnh tranh đến từ các thị trường khác nhưng gạo Việt vẫn đang mang về những tín hiệu tích cực.

Nhiều yếu tố cạnh tranh

Ông Nguyễn Quang Hòa, Giám đốc Duong Vu Rice cho hay, xuất khẩu gạo của Việt Nam đang gặp không ít khó khăn, thách thức, đặc biệt là tại thị trường Trung Quốc bởi Hải quan Trung Quốc đang áp dụng ra nhiều tiêu chuẩn khắt khe hơn trong quy định xuất nhập khẩu.

Bên cạnh đó, ông Phan Văn Có, Giám đốc marketing Công ty TNHH Vrice cũng nhận định, trong thời gian tới, gạo Việt sẽ gặp bất lợi khi thị trường châu Phi đã chuyển sang mua gạo của Ấn Độ do giá tốt và chi phí vận chuyển rẻ hơn nhiều so với Việt Nam.

Bên cạnh đó, chi phí sản xuất cùng với giá cước vận tải ở mức cao khiến gạo Việt bị giảm sức cạnh tranh trên thị trường.

"Hiện nay, giá cước đi các cảng chính tại EU vẫn ở mức 9.000 - 10.000 USD cho mỗi container 20 feet. Tình trạng thiếu container rỗng vẫn còn. Điều này khiến lợi nhuận doanh nghiệp giảm mạnh. Đáng chú ý nhiều đơn hàng bán CIF có thể bị lỗ”, ông Phan Văn Có chia sẻ với báo Công thương.

Ông Phan Văn Có cho rằng giai đoạn hiện nay, việc giữ ổn định gạo giá cao là bài toán khó khi giá cả vật tư nông nghiệp đang leo thang từng ngày khiến nông dân khốn khổ hơn khi sản xuất lúa. Vì vậy, các doanh nghiệp xuất khẩu lúa gạo muốn giữ vững phong độ xuất khẩu thì phải ổn định sản lượng và phải giảm chi phí sản xuất mới có lợi nhuận.

Nhận định về giá gạo trong thời gian tới, ông Nguyễn Văn Thành, Giám đốc Công ty TNHH Sản xuất thương mại Phước Thành IV cho rằng thanh khoản ít và giá sẽ khó tăng cao, mặc dù nhu cầu lớn. Nguyên nhân là do, một số nước vẫn còn lượng hàng tồn kho lớn. Ngoài ra, nhiều nước thiếu hụt nhưng chủ yếu dành cho đấu thầu hợp đồng quốc gia nên hợp đồng thương mại khó tham gia.

Để hỗ trợ các doanh nghiệp xuất khẩu, thời gian qua Bộ Công Thương đã liên tục tổ chức nhiều phiên tư vấn xuất khẩu sang các thị trường như ASEAN, Bắc Âu, Kuwait.... nhằm giải đáp và tư vấn cho doanh nghiệp quan tâm về thông tin thị trường và cơ hội xuất khẩu. Dự kiến, trong năm 2022, Cục Xúc tiến thương mại và các thương vụ Việt Nam tại nước ngoài phối hợp tổ chức 30 phiên tư vấn xuất khẩu tới các thị trường.

Bức tranh sáng cho nửa cuối năm 2022

Mặc dù có nhiều yếu tố bất lợi như vậy nhưng ông Nguyễn Quốc Toản, Cục trưởng Cục Chế biến và Phát triển thị trường nông sản (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) cũng đánh giá, xuất khẩu gạo đang rất sôi động do nhu cầu tăng mạnh từ các thị trường như Trung Quốc, Bangladesh, Iran và Sri Lanka. Bên cạnh đó, xuất khẩu sang EU dự báo sẽ tăng mạnh trong năm 2022 nhờ ưu đãi từ Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam-EU.

Mặc dù nhiều doanh nghiệp cho rằng, giai đoạn hiện nay, việc giữ ổn định gạo giá cao là bài toán khó khi giá cả vật tư nông nghiệp đang leo thang từng ngày khiến nông dân gặp nhiều khó khăn. Tuy nhiên, hiện nay, giá gạo xuất khẩu của Việt Nam đang khá tốt với mức giá 423 USD/tấn (gạo 5% tấm); 403 USD/tấn (gạo 25% tấm) và 378 USD/tấn (gạo 100% tấm).

Số liệu của Bộ Công Thương cho thấy, xuất khẩu gạo trong tháng 5/2022 tăng gần gấp đôi so với mức bình quân của 4 tháng đầu năm. Với nhu cầu mua gạo của các thị trường đang tăng, dự báo xuất khẩu gạo Việt Nam sẽ tiếp tục tăng mạnh trong những tháng cuối năm, đặc biệt là thị trường Philippines và Trung Quốc, bởi sản lượng gạo Trung Quốc bị giảm sút do ảnh hưởng của lũ lụt và nguồn gạo dự trữ của Philippines đang giảm mạnh, cần nhập vào.

Từ biến động mạnh của nhu cầu gạo trên toàn cầu, Bộ Công Thương đưa ra nhận định: Dự báo xuất khẩu gạo Việt Nam sẽ đạt trên 6,4 triệu tấn cao hơn 200.000 - 300.000 tấn so với năm 2021.

Xuất khẩu gạo có thể lạc quan hơn trong thời gian tới, khi nhu cầu nhập khẩu gạo của Trung Quốc tăng lên. Bên cạnh đó, nguồn gạo dự trữ của Philippines cũng đang ở mức thấp, cần nhập thêm cũng là cơ hội tốt cho gạo Việt Nam, dù thị trường này đang chịu cạnh tranh gay gắt từ gạo giá rẻ Ấn Độ.

An Giang phát triển thương hiệu gạo

Mới đây, UBND tỉnh An Giang đã triển khai Đề án xây dựng và phát triển thương hiệu gạo đến năm 2025, tầm nhìn đến năm 2030. Đề án được thực hiện không chỉ góp phần quản lý và nâng cao chất lượng, giá trị sản phẩm gạo tỉnh mà còn tạo dựng hình ảnh, uy tín và thương hiệu gạo An Giang và của Việt Nam nói chung trên toàn thế giới. Giai đoạn 1 (từ năm 2022-2025): Lựa chọn một số doanh nghiệp (DN) XK gạo điển hình tham gia đề án. Giai đoạn 2 (từ năm 2026-2030): mở rộng các DN tham gia.

Theo Phó Chủ tịch UBND tỉnh Trần Anh Thư, mục tiêu có được nhãn hiệu, thương hiệu gạo tỉnh An Giang, đẩy mạnh tiêu thụ gạo thị trường trong nước và XK, tăng sức cạnh tranh của sản phẩm gạo trên thị trường, nâng cao giá trị hạt gạo, góp phần thực hiện thắng lợi chỉ tiêu kim ngạch XK tỉnh An Giang và tái cơ cấu lại ngành nông nghiệp, nâng cao thu nhập cho người dân và DN. Phấn đấu đến năm 2025, gạo thương hiệu An Giang tiêu thụ thị trường nội địa khoảng 5.000 tấn; năm 2030 đạt 10.000 tấn. Gạo An Giang có mặt tại các hệ thống phân phối hiện đại như: Co.op Mart, VinMart, Big C, Auchan, Bách Hóa Xanh...; kênh phân phối truyền thống tại các chợ, đại lý, cửa hàng; kênh Horeca (Cung ứng gạo qua kênh bếp ăn chuỗi nhà hàng, khách sạn) tại các thành phố lớn. XK tập trung vào các thị trường lớn như: Mỹ, Châu Âu, Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc, Philippin... Đến năm 2025, XK gạo mang thương hiệu An Giang đạt tỷ lệ khoảng 10% trong tổng lượng gạo XK của tỉnh; lượng XK đạt từ 45.000-50.000 tấn. Năm 2030 xuất khẩu gạo mang thương hiệu An Giang đạt khoảng 100.000 tấn. Phấn đấu gạo thương hiệu An Giang trở thành thương hiệu gạo quốc gia.