Bài học từ 15 sai lầm lớn nhất về tiền bạc của tỷ phú Warren Buffett

Warren Buffett có thể được xem là nhà đầu tư vĩ đại nhất mọi thời đại. Suốt nhiều thập kỷ qua, vị CEO của Berkshire Hathaway đã cho cả thế giới thấy được khả năng đọc vị Phố Wall của mình.

Với khối tài sản ròng 102,8 tỷ USD theo thống kê của Forbes, Warren Buffett hiện là một trong những tỷ phú giàu có nhất thế giới.

Tuy nhiên, không phải lúc nào "nhà hiền triết xứ Omaha" cũng luôn đưa ra các quyết định đầu tư đúng đắn. Ông đã từng mắc một số sai lầm, thậm chí có thời điểm liên tục mắc những sai lầm lớn. Không giống nhiều nhà lãnh đạo khác, thay vì giấu giếm, tỷ phú Warren Buffett chấp nhận và chịu trách nhiệm hoàn toàn với sai lầm của mình.

Nếu đang cố gắng mài giũa óc đầu tư của mình, bạn sẽ học được nhiều điều từ những sai lầm của tỷ phú Warren Buffett, thứ cũng đã làm nên sự khôn ngoan hiếm có của ông.

Mua lại Berkshire Hathaway

Trong cuộc phỏng vấn với Becky Quick trên đài CNBC vào năm 2010, tỷ phú Warren Buffett cho biết, cổ phiếu ngớ ngẩn nhất mà ông từng mua lại chính là cổ phiếu của Berkshire Hathaway.

Vị tỷ phú 90 tuổi này giải thích rằng ông đầu tư vào Berkshire Hathaway lần đầu tiên vào năm 1962 khi đây vẫn còn là một công ty dệt may đang thua lỗ. Khi đó, ông hy vọng rằng mình sẽ nhận được lãi khi công ty này thanh lý tài sản để trả nợ.

Sau đó, công ty cố gắng rút thêm tiền đầu tư của Buffett. Cùng với sự khó chịu với ban lãnh đạo, vị tỷ phú này quyết định mua số cổ phần chi phối của Berkshire Hathaway, đồng thời sa thải bộ máy quản lý và cố gắng duy trì hoạt động kinh doanh dệt may trong 20 năm tiếp theo. Ông Warren Buffett ước tính hành vi mang tính "báo thù" này đã khiến ông tiêu tốn tới hơn 200 tỷ USD.

Bài học: Là người kinh doanh, đừng để cảm xúc chi phối quyết định đầu tư của bạn.

Mua lại Waumbec Mills

Hối hận về thương vụ mua lại Berkshire là thế nhưng ông Buffett lại đưa ra một quyết định tương tự vào 13 năm sau khi mua Waumbec Mills, một công ty dệt may khác ở New England.

"Giá mua lại Waumbec khi đó khá hời so với số tài sản mà chúng tôi nhận về và các dự án hợp tác dự kiến với mảng kinh doanh dệt may hiện có của Berkshire", ông Buffett viết trong thư gửi cổ đông năm 2014.

Thừa nhận sai lầm của mình, Buffett tiết lộ mua lại Waumbec là một quyết định tồi tệ vì nhà máy này đã phải đóng cửa không bao lâu sau khi bị Berkshire mua lại vào năm 1975.

Bài học: Cần phải rút kinh nghiệm từ những sai lầm trước đây của bản thân. Khi đầu tư, nếu lần đầu bạn không thành công thì hãy chuyển sang một chiến lược mới.

Đầu tư vào Tesco

Berkshire sở hữu 415 triệu cổ phiếu của tập đoàn bán lẻ Tesco (Anh) vào cuối năm 2012. Tập đoàn này đã bán một phần cổ phiếu nhưng vẫn nắm giữ rất nhiều. Năm 2014, Tesco đã phóng đại lợi nhuận và kết quả là cổ phiếu lao dốc.

Trong thư gửi cổ đông năm 2014, Buffett cho biết những lo ngại về hệ thống quản lý của Tesco là nguyên nhân khiến ông bán cổ phiếu lần đầu, giúp vị tỷ phú thu về khoản lợi nhuận 43 triệu USD. Tuy nhiên, ông đã không nhanh tay bán nốt phần còn lại.

"Với tư cách là một nhà đầu tư cẩn trọng, tôi rất xấu hổ khi phải nói với mọi người rằng tôi nên bán cổ phiếu Tesco sớm hơn. Tôi đã mắc một sai lầm lớn với khoản đầu tư này vì thái độ chần chừ", ông Buffett viết. Ông cho biết sai lầm này khiến công ty lỗ sau thuế 444 triệu USD.

Bài học: Hãy đưa ra quyết định kịp thời.

Mua Dexter Shoe

Năm 1993, Warren Buffett mua lại Dexter Shoe Co. với giá 433 triệu USD bằng cổ phiếu của Berkshire. Trong thư gửi cổ đông năm 2007, ông đề cập đến quyết định tồi tệ này và thừa nhận nó đã khiến các nhà đầu tư lãng phí 3,5 tỷ USD. Vào thời điểm đó, số tiền này tương đương 1,6% tài sản ròng của Berkshire.

Khi thực hiện thương vụ, Buffett đánh giá Dexter có lợi thế cạnh tranh bền vững nhưng điều đó đã biến mất chỉ trong vòng vài năm.

"Cho đến nay, Dexter là thương vụ tồi tệ nhất mà tôi từng thực hiện. Nhưng tôi sẽ còn mắc sai lầm nhiều hơn trong tương lai, rồi bạn sẽ thấy", ông viết.

Bài học: Một công ty đang ở thời kỳ đỉnh cao nếu nó có lợi thế cạnh tranh khả thi. Nếu không có lý do chắc chắn nào để khách hàng tiếp tục ủng hộ một thương hiệu, thương hiệu đó có khả năng thất bại.

Sử dụng cổ phiếu Berkshire để mua Dexter

"Nhà hiền triết xứ Omaha" không hối hận vì đã mua Dexter nhưng trong thư gửi cổ đông năm 2014, ông bày tỏ sự thất vọng về cách ông trả khoản tiền 433 triệu USD đó. Thay vì đưa tiền mặt cho bên bán, ông sử dụng cổ phiếu Berkshire để mua Dexter. Vào thời điểm Buffett viết thư gửi cổ đông, số cổ phiếu này trị giá 5,7 tỷ USD.

"Nó chẳng khác nào một thảm họa tài chính. Thương vụ này xứng đáng được ghi vào Sách Kỷ lục Guinness Thế giới", ông viết.

Bài học: Hãy đảm bảo các nguồn lực của bạn được phân bổ hợp lý. Nếu danh mục đầu tư hiện tại của bạn đang cho lợi nhuận tốt, đừng rút tiền từ những khoản đầu tư chắc chắn để chớp lấy cơ hội chưa chắc chắn.

Ôm khoản nợ của Energy Future Holdings

Trong thư gửi cổ đông năm 2013, Buffett đề cập đến thất bại của mình với Energy Future Holdings. Khi đó, công ty này đang nợ 8 tỷ USD, thậm chí nhiều hơn.

"Tôi quyết định mua lại khoản nợ khoảng 2 tỷ USD mà không tham khảo ý kiến của Charlie (Charles Munger - Phó chủ tịch của Berkshire Hathaway)", ông cho hay.

Sau đó, vị tỷ phú dự đoán chính xác việc Energy Future Holdings sẽ nộp đơn phá sản. Điều này khiến công ty lỗ trước thuế 873 triệu USD. Ngay sau đó, Berkshire phải bán số cổ phần tại Energy Future Holdings với giá 259 triệu USD vào năm 2013.

Bài học: Trước khi đưa ra một quyết định lớn, hãy tham khảo ý kiến của đối tác thương mại hoặc người đáng tin cậy.

Không mua lại đài truyền hình Dallas-Fort Worth NBC

Không chỉ mắc sai lầm dẫn tới thiệt hại về tài chính, Buffett cũng từng bỏ lỡ một số cơ hội đầu tư. Một trong những tiếc nuối lớn nhất của ông là không mua lại đài truyền hình Dallas-Fort Worth NBC với giá 35 triệu USD.

Trong thư gửi cổ đông năm 2007, Buffett cho biết ông đã bỏ qua cơ hội mua lại đài truyền hình này để mua See's Candies vào năm 1972. Ông từ chối lời đề nghị dù rất tin tưởng vào người sáng lập ra Dallas-Fort Worth NBC. Ông thậm chí đánh giá công ty này có tiềm năng phát triển tuyệt vời và về cơ bản, Dallas-Fort Worth NBC không cần đầu tư vốn.

Nhà đầu tư huyền thoại này cho biết Dallas-Fort Worth NBC ghi nhận lợi nhuận trước thuế đạt 73 triệu USD vào năm 2006 và vào thời điểm ông viết lá thư này, giá trị của công ty là 800 triệu USD.

Bài học: Hãy chớp lấy cơ hội tốt khi nó tới.

Phát hành thêm cổ phiếu Berkshire để mua lại General Reinsurance

Thương vụ mua lại General Reinsurance (General Re) vào năm 1998 ban đầu không phải là quyết định tốt nhất đối với chiến lược đầu tư của tỷ phú Warren Buffett. Ông Buffett cuối cùng đã xoay chuyển được tình thế nhưng giờ ông lại có chút hối hận.

Trong thư gửi cổ đông năm 2016, ông viết: "Sau khi giải quyết được một số vấn đề ban đầu, General Re trở thành một công ty bảo hiểm tốt mà chúng tôi đánh giá rất cao. Tuy nhiên, khi đó tôi phạm phải một sai lầm khủng khiếp khi phát hành 272.000 cổ phiếu Berkshire để mua General Re, dẫn tới việc số cổ phiếu đang lưu hành của chúng tôi tăng 21,8%. Sai lầm này khiến các cổ đông của Berkshire phải chi nhiều hơn nhận".

Bài học: Sửa chữa sai lầm của bạn một cách đúng đắn và sau đó tận hưởng phần thưởng của thành công.

Không xem xét cẩn thận khi mua General Re

Có thể rút ra được nhiều bài học đầu tư từ thương vụ mua lại General Re của Warren Buffett.

Trong thư gửi cổ đông năm 2001, ông nói chi tiết hơn về lý do Berkshire bị ảnh hưởng là bởi thương vụ này, bao gồm việc phải bảo lãnh các khoản lỗ lâu dài, bỏ qua nguy cơ xảy ra các vụ tấn công khủng bố và không nhận ra General Re không có đủ tiền dự phòng để bù đắp các khoản lỗ do chính sách cũ gây ra. Vì vậy, Berkshire đã chịu khoản lỗ 800 triệu USD từ năm 2001.

Bài học: Hãy kiểm tra cẩn thận các con số tài chính và nhờ các cố vấn tài chính đáng tin cậy phân tích. Bạn luôn phải nghĩ tới tình huống xấu nhất có thể xảy ra và cái giá bạn phải trả.

Mua một lượng lớn cổ phiếu ConocoPhillips

Trong thư gửi cổ đông năm 2008, tỷ phú Buffett cho hay: "Không cần Charlie hay bất kỳ ai thúc giục, tôi đã mua một lượng lớn cổ phiếu ConocoPhillips khi giá dầu và khí đốt lên sát kỷ lục. Tôi không hề lường trước được diễn biến giá năng lượng sụt giảm mạnh trong nửa cuối năm (2008)".

Khi đó, ông chi hơn 7 tỷ USD để mua 85 triệu cổ phiếu ConocoPhillips mà giá thị trường của số cổ phiếu này khi đó chỉ vào khoảng 4,4 tỷ USD.

Bài học: Tham khảo ý kiến của những người mà bạn tin tưởng trước khi đưa ra quyết định đầu tư lớn là bước rất quan trọng. Đôi khi góc nhìn khác của mọi người lại là cách tốt nhất để bạn nhìn ra được bức tranh lớn hơn.

Không tìm hiểu sâu về cổ phiếu Lubrizol Corp

Năm 2011, ông Warren Buffett và Berkshire bị chỉ trích gay gắt sau khi có thông tin David Sokol, chủ tịch của một số công ty con thuộc tập đoàn, gợi ý cho tỷ phú Warren Buffet về việc mua lại công ty hóa dầu Lubrizol. Vấn đề là Sokol khi đó đang sở hữu cổ phần của công ty hóa chất này.

Berkshire mua lại Lubrizol với giá gần 9 tỷ USD và Sokol kiếm được khoản lợi nhuận 3 triệu USD. Việc Sokol không tiết lộ việc mình sở hữu cổ phiếu Lubrizol với Buffett đã vi phạm các quy định giao dịch nội bộ. Vị tỷ phú 90 tuổi không nhận ra sai lầm của mình ngay lúc đó, nhưng trong đại hội đồng cổ đông thường niên năm 2011, ông thừa nhận đáng lẽ nên điều tra kỹ hơn về Lubrizol và David Sokol.

Bài học: Không nên quá tin tưởng ai. Đặt nhiều câu hỏi hơn những gì bạn nghĩ là việc cần thiết để đảm bảo danh tiếng của mình.

Không mua cổ phiếu Amazon sớm hơn

Trong cuộc phỏng vấn với Squawk Box vào tháng 2/2017, nhà đầu tư huyền thoại từng được hỏi về lý do không mua cổ phiếu Amazon. Ông thừa nhận mình không tìm ra được câu trả lời.

"Rõ ràng, tôi nên mua cổ phiếu đó từ lâu rồi mới phải vì tôi cũng ngưỡng mộ Amazon. Nhưng khi đó, tôi không hiểu rõ về sức mạnh của mô hình này. Tôi cho rằng giá cổ phiếu dường như luôn phản ánh quá mức sức mạnh của mô hình này. Vì vậy, tôi đã bỏ lỡ một cơ hội lớn", Buffett nói.

Ông Buffett không bao giờ xuống tiền đầu tư vào những doanh nghiệp mà ông không am hiểu. Điều này rõ ràng có mặt xấu và mặt tốt. Tuy nhiên, tính đến tháng 5/2019, Berkshire sở hữu 537.300 cổ phiếu Amazon với tổng giá trị vào khoảng 947 triệu USD. Đây rõ ràng là bước đi bắt kịp với xu hướng của ông Buffett.

Bài học: Chống lưng cho các công ty một cách mù quáng không phải là một bước đi thông minh nhưng né tránh cũng không phải là một suy nghĩ khôn ngoan. Hãy hợp tác với một người mà thế mạnh của họ khác với thế mạnh của mình, điều đó sẽ giúp bạn nắm bắt được những cơ hội đầu tư tuyệt vời.

Mua cổ phiếu của US Airways

Thương vụ đầu tư vào hãng hàng không US Airways không nằm trong danh sách những thất bại đau đớn của tỷ phú Warren Buffett, nhưng ông vẫn hối tiếc về việc mua lại 358 triệu USD cổ phiếu của công ty này vào năm 1989.

Cổ phiếu của US Airways chưa bao giờ được đánh giá cao và trải qua một thời kỳ hỗn loạn, theo Forbes, ông Buffet mới có khả năng lấy lại được toàn bộ tiền gốc cũng như cổ tức của mình từ khoản đầu tư này. Vị tỷ phú này thừa nhận sự phục hồi của US Airways là nhờ việc cả ông và Munger rời khỏi HĐQT và CEO Stephen Wolf tới lãnh đạo. Theo ông Buffett, Wolf đã cứu ông trong thương vụ đầu tư rất tốn kém này.

Bài học: Dù là nhà đầu tư mới hay là một chuyên gia đầu tư lâu năm, hãy nghiên cứu thật kỹ mọi khoản đầu tư trước khi mua, như vậy, bạn sẽ biết chính xác mình đang "lao đầu" vào điều gì.

Bỏ lỡ cơ hội đầu tư vào Google

Danh mục đầu tư của Buffett không hề có cổ phiếu của Google và đây là một trong những hối tiếc của ông. Trong đại hội đồng cổ đông thường niên năm 2017, Buffett thừa nhận đã mắc sai lầm khi không mua cổ phần của gã khổng lồ công nghệ cách đây nhiều năm. Khi đó, Google được Geico, một trong những công ty con của Berkshire, trả 10 USD trên mỗi một click.

Buffett không mua cổ phiếu Google trong quá khứ vì ông không hiểu mô hình của công ty này. Ông cho rằng bản thân lẽ ra nên tìm hiểu Google vì ông khi đó là một khách hàng trong mảng kinh doanh quảng cáo của công ty này.

Bài học: Đừng bao giờ bỏ lỡ cơ hội sinh lời ngay trong tầm mắt mình.

Đánh giá quá cao các khoản đầu tư vào lĩnh vực sản xuất, dịch vụ và bán lẻ

Trong bức thư gửi cổ đông năm 2015, Warren Buffett đề cập đến những công ty hoạt động trong lĩnh vực sản xuất, dịch vụ và bán lẻ trong danh mục đầu tư của Berkshire Hathaway. Ông cho biết một số doanh nghiệp trong danh mục của Berkshire có lợi nhuận kém và ông coi đó là những sai lầm nghiêm trọng.

"Trong hầu hết trường hợp, tôi đã đánh giá sai động lực kinh tế của công ty hoặc lĩnh vực mà công ty đó đang hoạt động. Bây giờ chúng ta đang phải trả giá cho những đánh giá sai lầm của tôi. Cũng có lúc, tôi đã đánh giá sai lòng trung thành hoặc khả năng của những lãnh đạo hiện tại hoặc người mà tôi bổ nhiệm sau này", ông viết.

Bài học: Đừng nhảy vào đầu tư một cách mù quáng. Nếu bạn không quen hoặc hiểu rõ một công ty, hãy chuyển giao cho người khác đảm nhiệm hoặc tìm kiếm lời khuyên từ một chuyên gia đáng tin cậy.