Bài học kinh tế: Lý thuyết với thực tế

Để giải thích và hiểu vì sao các dự đoán kinh tế của mấy chuyên gia đều có mức độ chính xác ngang với dự báo thời tiết, phiền các bạn tự đọc rồi tự trả lời câu hỏi sau đây.

Một chai bia có giá bán 10k ở một tiệm tạp hóa nọ. Vào 10h đêm ngày kia, có một người khách bước vô và hỏi mua 100 chai bia.

Hỏi “Giá cuối cùng ông ta trả cho 100 chai bia là bao nhiêu?”

Từ từ, từ từ. Suy nghĩ kỹ rồi hãy trả lời nhé. Đừng có vội trả lời 1 triệu vì 10k x 100 chai bằng 1 triệu. Vì không phải là 1 triệu đâu.

Sao lại không? Vì:

1) Ông chủ tiệm thấy ông kia hỏi mua 100 chai, ông thấy vậy cái ổng sẽ nói nếu bán hết 100 chai thì tiệm sẽ hết rồi mai ổng lấy gì bán. Cái ổng nói thách lên 100 chai với 1,150k. 150k như tiền phí giao dịch bất ngờ. Và ông khách đồng ý mua.

HOẶC LÀ

2) Ông khách hỏi mua sẽ trả giá và nói rằng ông ta mua với số lượng lớn nên cửa hàng phải giảm giá cho ổng chút thì có lạ gì đâu. Kết quả ông ta trả 100 chai với giá 950k, rẻ hơn 50k so với dự tính.

Vấn đề với kinh tế học nằm ở chỗ nó không phải là toán học, các tình huống luôn bao gồm yếu tố tâm lý con người. Những giá trị hàng hóa không bao giờ giữ ở mức cố định mà luôn thay đổi theo cung cầu trong từng giây, từng giờ, từng ngày, từng năm. Hầu hết các nhà kinh tế học khi ra mô hình đều nghĩ rằng những giá trị đó sẽ không thay đổi, nó sẽ mãi cố định và có thể đo lường được.

Nếu bạn quan sát đợt dịch Covid hồi 2020 khi thị trường giảm rồi tăng, rồi tăng tiếp, rồi giảm, rồi tăng, rồi giảm, rồi tăng ... thì thành tích của các chuyên gia dự đoán đều rất tệ. Một là họ nói nước đôi, hai là họ chỉ nói 1 chiều, lúc đúng thì nổ banh trời, khoe thành tích, còn khi sai thì im re và coi như không hề nói gì, tất cả chỉ là xác xuất.

Đó là tại sao các dự báo kinh tế hầu hết có mức độ chính xác ngang với dự báo thời tiết. Và đó cũng là tại sao kinh tế học là một ngành học “kén người học” và xác xuất của một chuyên gia và một người đoán mò là gần như nhau.