Apple, Microsoft, Google tìm cách chuyển sản xuất khỏi Trung Quốc: Việt Nam có là điểm đến?

Với thương chiến Mỹ - Trung vào năm ngoái và sự bùng phát của chủng mới virus corona hiện nay, các công ty công nghệ Mỹ như Apple, Microsoft và Google cho biết đang tìm cách chuyển sản xuất nhiều sản phẩm phần cứng của họ ra khỏi "công xưởng của thế giới"

Nhưng, việc giảm sự phụ thuộc vào Trung Quốc không phải điều dễ dàng.

"Nền sản xuất của Trung Quốc đang gắn kết chặt chẽ vào chuỗi cung ứng của Mỹ hơn bao giờ hết", theo Sean Maharaj, giám đốc điều hành tại AArete, một công ty tư vấn quản lý toàn cầu.

Hướng đến Việt Nam, Thái Lan

Google và Microsoft đang tăng nỗ lực chuyển sản xuất phần cứng sang các khu vực khác của châu Á, Nikkei Asian Review thông tin vào tuần trước.

Vấn đề đối với tất cả các quốc gia này là việc dịch chuyển chuỗi cung ứng nhanh chóng sẽ là một nhiệm vụ khó khăn, và Trung Quốc sẽ vẫn đóng một vai trò quan trọng. Điều đó có nghĩa khả năng để giảm thiểu rủi ro khi phụ thuộc vào Trung Quốc là rất khó.

Nikkei dẫn lời những người am hiểu vấn đề này cho biết Google đang chuẩn bị sản xuất một mẫu điện thoại thông minh giá rẻ, được đồn đoán là Pixel 4a, tại Việt Nam ngay trong tháng Tư này. Mẫu điện thoại thông minh quan trọng này sẽ được sản xuất trong suốt nửa cuối năm nay, theo bài báo.

Google cũng đã yêu cầu một đối tác ở Thái Lan chuẩn bị dây chuyền sản xuất cho các sản phẩm phục vụ nhà thông minh của mình, như loa hỗ trợ giọng nói, Nikkei cho biết.

Trong khi đó, Microsoft đang hy vọng sẽ bắt đầu sản xuất tại Việt Nam dòng máy tính xách tay và máy tính để bàn Surface của mình trong quý II năm nay.

Cả hai công ty phần cứng này cho đến nay đều đặt hàng sản xuất chủ yếu ở Trung Quốc. Microsoft từ chối bình luận trong khi Google không trả lời khi được CNBC liên hệ.

Năm ngoái, Apple được cho là đang muốn bắt đầu sản xuất thử nghiệm AirPods tại Việt Nam và yêu cầu các nhà cung cấp xem xét chuyển 15% đến 30% sản lượng từ Trung Quốc sang các khu vực khác ở Đông Nam Á.

Apple đã không trả lời yêu cầu bình luận khi được CNBC liên hệ.

Nút thắt cổ chai

Để hiểu lý do tại sao phải phá vỡ cách thức tổ chức sản xuất hiện tại, P.S. Subramaniam, đối tác trong thực tiễn hoạt động chiến lược của Kearney, giải thích: Hiện có các bộ phận sản xuất thiết bị điện tử, như màn hình và bộ nhớ, các mô-đun như máy ảnh, và bộ phận lắp ráp hàng hóa thành phẩm.

Hiện có khoảng 40% hàng hóa thành phẩm đến từ Trung Quốc để cung cấp ra toàn cầu bên cạnh năng lực sản xuất ở các khu vực khác trên thế giới, Subramaniam nói. Vì vậy, nó rất "dễ dàng đa dạng hóa nguồn cung khỏi Trung Quốc trong thời gian ngắn, từ 3-6 tháng, đối với hầu hết các công ty có tài liệu về quy trình sản xuất và lắp ráp được phát triển tốt," theo ông.

Trong khi đó, khoảng 60% mô-đun được sản xuất tại Trung Quốc. Điều đó khó khăn hơn để di chuyển sản xuất ra khỏi nước này, "nhưng vẫn còn khả thi", ông Subramaniam nói.

Linh phụ kiện là một vấn đề lớn hơn. "Đây là điểm nghẽn duy nhất vì linh phụ kiện là một cấu phần cần thiết trong các mô-đun và để lắp ráp hàng hóa thành phẩm. Việc dịch chuyển chuỗi cung ứng ra khỏi Trung Quốc rất khó vì nó đòi hỏi có cả một hệ sinh thái sản xuất", Subramaniam nói.

Việc di chuyển sản xuất linh kiện bên ngoài Trung Quốc cũng sẽ gặp khó khăn bởi mức độ tập trung của sản xuất tại đây và sẽ phải mất rất lâu để xây dựng năng lực ở một quốc gia khác.

"Một số công đoạn lắp ráp có thể được chuyển đi nơi khác, nhưng các dây chuyền sản xuất này cần có thời gian để thiết lập, và hơn nữa, không có quốc gia nào khác có nguồn cung lao động như Trung Quốc", John Harmon, nhà phân tích cao cấp tại Coresight Research, nói.

Trên hết, với việc các nhà cung cấp linh kiện vẫn sẽ sản xuất tại Trung Quốc, điều đó có thể khiến cho bất kỳ động thái nào của một công ty công nghệ Mỹ muốn đa dạng hóa nguồn cung cấp sẽ phải mất một quá trình dài hơn.

Tuy nhiên, các nhà cung cấp khác từ Đài Loan, Nhật Bản hoặc Hàn Quốc lâu nay đã thiết lập các cơ sở xung quanh các nhà máy sản xuất này ở Trung Quốc cũng sẽ phải dịch chuyển sang các thị trường khác, và "điều này sẽ khiến việc chuyển đổi này nhanh hơn một chút," Neil Shah, đối tác tại Counterpoint Research, nói.

Chuyển hướng chậm

Maharaj cho rằng việc đa dạng hóa chuỗi cung ứng khỏi Trung Quốc có thể xảy ra, mặc dù điều này sẽ đến chậm.

"Điều này giống như một chiếc máy bay sẽ chuyển hướng rất chậm chạp", ông nói. "Tôi nghĩ nhiều công ty đã nghiêm túc tìm hiểu các chiến lược giảm thiểu rủi ro trong chuỗi cung ứng."

Tuy nhiên, cũng theo vị này, khi các tập đoàn muốn chuyển đi nhanh chóng và quyết định đầu tư, họ hoàn toàn có thể làm được. Và, họ hợp tác chặt chẽ với chính quyền và các doanh nghiệp địa phương để thực hiện điều đó.

"Với động lực trên được đưa ra - ví dụ đích đến là Hàn Quốc, Đài Loan, Việt Nam... - quá trình dịch chuyển chuỗi cung ứng có thể diễn ra nhanh hơn chúng ta dự kiến ban đầu." Maharaj nói.

Tuy nhiên cuối cùng, việc chuyển sản xuất một số sản phẩm ra khỏi Trung Quốc có thể không giúp làm giảm đáng kể rủi ro cho các công ty.

"Dịch chuyển các cứ điểm sản xuất giúp phân tán rủi ro nhưng không phải là một phương thuốc chữa bệnh, và trên thực tế nó có thể trở thành trò đập chuột," Bryan Ma, phó chủ tịch nghiên cứu thiết bị tại IDC, nói. "Virus corona đã lây lan sang các nước khác, và tương tự là thuế quan từ cuộc thương chiến cũng có thể nhắm đến các quốc gia khác trong thời gian tới.”