Ẩn họa cháy nổ tại các chung cư cũ tại Hà Nội

Hiện nay, trên địa bàn TP Hà Nội có hàng trăm chung cư cũ độc lập có quy mô từ hai đến năm tầng. Do không được sửa chữa bảo trì thường xuyên cùng việc cơi nới trái phép của các hộ dân dẫn tới việc nhiều nhà chung cư xuống cấp, hư hỏng nặng. Tình trạng này không chỉ ảnh hưởng đến cuộc sống mà còn đe dọa đến sự an toàn tính mạng của người dân.

Các nhà chung cư cũ độc lập là các công trình được xây dựng trong những năm từ 1960 đến 1992. Các khu nhà này chủ yếu tập trung tại khu vực 5 quận nội thành: quận Ba Đình, quận Hoàn Kiếm, quận Đống Đa, quận Hai Bà Trưng, quận Thanh Xuân. Trong quá trình sử dụng, do không được sửa chữa bảo trì thường xuyên cùng việc cơi nới trái phép của các hộ dân dẫn tới việc nhiều nhà chung cư xuống cấp, hư hỏng nặng.

Vụ cháy tại khu tập thể Kim Liên, trên phố Hoàng Tích Trí (quận Đống Đa, Hà Nội) vào ngày 18/9 đã một lần nữa gióng lên hồi chuông cảnh báo về những nguy cơ cháy nổ luôn tiềm ẩn tại các khu tập thể cũ trên địa bàn thủ đô Hà Nội.

Như đã phản ánh vào khoảng 16h ngày 18/9, một căn hộ tầng 3 trong khu tập thể Kim Liên bất ngờ bốc cháy khiến nhiều người hoảng loạn bỏ chạy. Ngọn lửa bùng phát rồi nhanh chóng lan rộng ra toàn bộ khu "chuồng cọp" cơi nới của căn hộ. Để khống chế vụ hỏa hoạn, 3 xe cứu hỏa chuyên dụng cùng nhiều lính cứu hoả thuộc lực lượng Cảnh sát Phòng cháy chữa cháy Đống Đa được điều tới hiện trường. Ở thời điểm vụ hoả hoạn xảy ra, căn hộ trên không có ai bên trong. Tuy nhiên, đám cháy đã khiến người dân trong những căn hộ liền kề hoảng loạn, vội tháo chạy xuống dưới.

Người dân tự ý cơi nới, sửa chữa khiến các khu tập thể trở nên nhếch nhác, nguy hiểm hơn.

Tình trạng mất an toàn về phòng cháy, chữa cháy đã diễn ra trong suốt thời gian dài tại các khu tập thể cũ của Hà Nội. Sau hàng chục năm đưa vào sử dụng, do áp lực về diện tích ở và sự quản lý yếu kém, 100% các khu chung cư cũ đều diễn ra tình trạng cơi nới, ảnh hưởng đến khả năng chịu lực của kết cấu công trình, không đáp ứng được các yếu tố về xử lý cháy nổ tại chỗ. Điển hình là một số khu tập thể cũ ở khu vực Thành Công, Giảng Võ (quận Ba Đình), Kim Liên, Trung Tự (quận Đống Đa), Nguyễn Công Trứ, Thanh Nhàn (quận Hai Bà Trưng)…

Ghi nhận thực tế của phóng viên Báo điện tử Xây dựng cho thấy, tại các khu tập thể cũ đã và đang tồn tại khá nhiều bất cập về an toàn cháy, nổ. Tình trạng chung tại khu tập thể cũ hiện nay thường chỉ có vài ba chiếc bình cứu hỏa cũ kỹ, hết hạn sử dụng. Bên cạnh đó là hàng loạt những yếu tố tiềm ẩn nguy cơ cháy nổ như hệ thống mạng điện chằng chịt, những “chuồng cọp” cơi nới treo kín quần áo, chăn màn.

Các chuyên gia cho rằng, để thúc đẩy chương trình cải tạo nhà chung cư cũ, Hà Nội phải có các giải pháp đồng bộ nhằm giải bài toán cân bằng lợi ích các bên và hơn hết phải quan tâm đến lợi ích lâu dài của đô thị.

Hầu hết các “chuồng cọp” đều được người dân cơi nới, mở rộng từ ban công hay cửa sổ của ngôi nhà. Trong khi đó, kết cấu thông thường đối với nhà ở thì ban công, cửa sổ đều chính là nơi thoát hiểm mỗi khi có hỏa hoạn, sự cố xảy ra. Nhưng thực tế tại các khu tập thể cũ, lối thoát này lại bị bịt chặt bởi những song sắt kiên cố. Nếu xảy ra cháy ở các căn hộ làm thêm các "chuồng cọp", để thoát nạn sẽ không dễ vì lối thoát đã bị bịt lại và hàn kín sắt.

Mặt khác, do xây dựng từ nhiều chục năm trước nên phần lớn các khu tập thể cũ đều thiết kế thoát nạn nhỏ hẹp; không có cửa thông gió; nhiều vị trí không có nước cứu hỏa; hộp cứu hỏa không có dây dẫn nước chữa cháy. Khi sự cố hỏa hoạn xảy ra, những hạn chế trên sẽ là nguyên nhân làm gia tăng các hậu quả đáng tiếc.

Chia sẻ với phóng viên, một người dân sinh sống tại khu tập thể Thành Công cho biết: “Nếu gia đình chúng tôi không tự cơi nới ra thì không đủ diện tích để sinh hoạt. Nên bắt buộc phải làm để phơi đồ, để bếp nấu ăn hay máy giặt cho đỡ chật trong nhà, dù biết có nguy hiểm nhưng do nhà đông người nên phải chấp nhận làm vậy thôi”.

Thực tế cho thấy, thời gian qua, chính quyền các cấp ở Hà Nội và người dân cũng đã có nhiều cố gắng trong việc khắc phục các nguy cơ cháy nổ tại các khu tập thể cũ nhưng hiệu quả chưa được như mong muốn.

Nhiều hộ gia đình đã chủ động tiến hành làm cửa thoát nạn tại khu vực “chuồng cọp” để tăng thêm lối thoát khi xảy ra hỏa hoạn; đồng thời, trang bị thêm bình bột chữa cháy, bình xịt C02… để tự bảo đảm an toàn cho gia đình.

Việc cải tạo chung cư cũ nát, Bộ Xây dựng nhận định một trong những trở ngại lớn chính là các quy định, chính sách chưa khuyến khích nhà đầu tư, vì thế nhiều nhà đầu tư không mấy mặn mà. Để giải quyết có hiệu quả những tồn tại về nguy cơ cháy nổ tại các khu tập thể cũ, vấn đề quan trọng nhất hiện nay đối với Hà Nội đó là cần đột phá trong cải tạo khu tập thể cũ. Trong đó, cần có những chính sách phù hợp, tạo sự hài hòa lợi ích giữa chủ đầu tư và người dân sinh sống tại các khu tập thể này.