Ám ảnh “sân sau” từ ‘miếng bánh béo bở’ thiết bị y tế

Vụ án “Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng” xảy ra tại Bệnh viện TP Thủ Đức (Tp.HCM), Công ty TNHH Thương mại Dịch vụ Sản xuất Nguyễn Tâm và các đơn vị liên quan” mà Bộ Công an vừa khởi tố tiếp tục nối dài các vi phạm quy định về đấu thầu ở mảng thiết bị y tế trong thời gian qua.

Trước một loạt các vi phạm quy định về đấu thầu ở mảng thiết bị y tế được ví như “miếng bánh béo bở”, đang đòi hỏi các cơ quan quản lý cần nhiều giải pháp để khắc phục những sơ hở, thiếu sót trong khâu này. Và ngay cả quy định công khai giá trang thiết bị y tế cũng đòi hỏi cần có tính khả thi và hợp lý hơn nữa.

Đáng chú ý là hành vi thông thầu với nhà thầu có mối quan hệ “sân sau”, gian lận giá thầu, câu kết nâng giá trị sản phẩm hàng hóa để trục lợi, chung chi “hoa hồng” của chủ đầu tư, nhà thầu. Điển hình như các vụ án xảy ra tại CDC Hà Nội, Bệnh viện Bạch Mai, Bệnh viện Tim Hà Nội; Sở Y tế tỉnh Hà Tĩnh, TP Cần Thơ…

Và chính hành vi thông đồng, cấu kết thực hiện hành vi trái quy định của Luật Đấu thầu trong việc mua sắm vật tư trang thiết bị y tế, gây thiệt hại tài sản Nhà nước, đã dẫn đến việc “xộ khám” hôm 7/11 của ông Nguyễn Minh Quân - Giám đốc Bệnh viện TP Thủ Đức, cùng ông Nguyễn Văn Lợi - Giám đốc Công ty TNHH Thương mại Dịch vụ Sản xuất Nguyễn Tâm.

Về các vi phạm pháp luật liên quan đến hoạt động đấu thầu (trong đó có mảng thiết bị y tế), như chia sẻ của Trung tướng Tô Ân Xô, Chánh Văn phòng Bộ Công an, tình trạng gian lận thầu, nâng khống giá thầu thường có sự thông đồng, liên kết chặt chẽ của nhiều cá nhân, từ những người có chức vụ, quyền hạn chỉ đạo đến cán bộ thực hiện, từ khâu xác lập, phê duyệt, thẩm định đến khâu kiểm tra, giám sát thầu.

Ông Xô cũng cho biết, Bộ Công an đã kiến nghị Chính phủ và các Bộ, ngành có liên quan nhiều giải pháp để khắc phục những sơ hở, thiếu sót trong công tác quản lý, góp phần phòng ngừa, ngăn chặn các vi phạm tương tự.

Theo giới chuyên gia, trong việc đấu thầu mua sắm thiết bị y tế hiện nay vẫn lo nhất ở khâu thẩm định, trong đó có thẩm định giá và thẩm định năng lực của nhà thầu còn nhiều bất cập.

Không những vậy, hình thức “chỉ định thầu” đã bị lợi dụng triệt để trong các gói thầu hàng hóa. Do thủ tục lựa chọn nhà thầu đơn giản, thời gian thực hiện ngắn, nên đây là hình thức được áp dụng tương đối phổ biến, từ đó sinh ra rất nhiều tiêu cực trong quá trình lựa chọn nhà thầu.

Ngoài việc cần bịt những lỗ hổng trong quản lý hoạt động đấu thầu mua sắm thiết bị y tế, thì tình trạng giá trang thiết bị y tế công khai một đằng nhưng bán một nẻo cũng là một nỗi lo lớn.

Như phản ánh của dư luận, thời gian qua có những vật tư, thiết bị y tế giá trị thấp thì chênh lệch giữa giá công khai và giá bán thực chỉ vài chục ngàn đồng, nhưng sản phẩm y tế giá trị cao có mức chênh lệch từ hàng chục triệu đến hàng trăm triệu đồng.

Mặc dù Bộ Y tế đã có cổng công khai giá được cho là một cải tiến, nhưng có cổng công khai giá rồi mà vẫn không biết đâu là giá thực cho thấy vẫn có những vướng mắc trong cơ chế hậu kiểm sau khi doanh nghiệp (DN) cung cấp giá bán của mình lên cổng này.