Ai sẽ là người "ăn đậm" từ cổ phiếu ESOP?

Hiện nay, một số ngân hàng như: ABBank, LienVietPostBank, HDBank… lên kế hoạch phát hành cổ phiếu ESOP với giá thấp hơn rất nhiều giá thị trường dành cho các nhân viên có đóng góp cho ngân hàng. Chính vì vậy, các chương trình ESOP thời gian qua đã vấp phải sự phản ứng của một số cổ đông trước sự hoài nghi tiền của ngân hàng đang “chảy” vào túi cá nhân nội bộ thông qua con đường ESOP.

Hàng loạt ngân hàng đang lên kế hoạch phát hành ESOP cho các cổ đông. Chẳng hạn, Ngân hàng TMCP Bưu điện Liên Việt (LienVietPostBank) vừa có quyết định triển khai phương án phát hành 35 triệu cổ phiếu ESOP.

Tương tự, Ngân hàng TMCP An Bình (ABBank) cho biết sẽ phát hành hơn 11,4 triệu cổ phiếu theo chương trình ESOP, ước tính tổng số tiền thu về khoảng 148,2 tỷ đồng. Theo phương án đã được thông qua tại Đại hội cổ đông hồi tháng 4, giá phát hành ESOP là 11.500 đồng/cổ phiếu, bằng gần 63% mức giá giao dịch hiện tại.

HDBank cũng chuẩn bị phát hành 20 triệu cổ phiếu mệnh giá 10.000 đồng/cổ phiếu cho cán bộ nhân viên ngân hàng, qua đó tăng vốn điều lệ thêm 200 tỷ đồng. Thời gian thực hiện dự kiến trong quý IV/2021. Cổ phiếu ESOP sẽ bị hạn chế chuyển nhượng 3 năm theo quy định.

Về cơ bản, việc phát hành cổ phiếu ESOP của các doanh nghiệp là nhằm tri ân những đóng góp của của cán bộ nhân viên. Theo đó, những người được nhận cổ phiếu ESOP sẽ là những lao động làm lâu năm, có đóng góp trong sự phát triển của doanh nghiệp.

Tuy nhiên, theo giới phân tích, hiện nay, cơ chế phát hành ESOP đa phần là uỷ quyền cho Hội đồng quản trị, các cổ đông nhỏ lẻ khó có thể tham gia bầu chọn. Vì vậy, phần lớn các cổ đông lớn, các "sếp" ngân hàng sẽ nhận được phần thưởng này.

Do đó, các chương trình ESOP thời gian qua đã vấp phải sự phản ứng của một số cổ đông trước sự hoài nghi tiền của ngân hàng đang “chảy” vào túi cá nhân nội bộ thông qua con đường ESOP?

Đánh giá về chính sách thưởng bằng cổ phiếu cho nhân viên, cán bộ chủ chốt của doanh nghiệp, một cổ đông nhận xét, đây được xem như "củ cà rốt" của nhiều doanh nghiệp. “Ban lãnh đạo, nhóm đối tượng nhận ESOP nhiều nhất, lại đồng thời là cổ đông lớn của doanh nghiệp, tức là hoạt động ESOP chỉ là phương án ném tiền từ túi này sang túi khác, nhưng tránh được thuế, và móc túi được cổ đông nhỏ lẻ qua việc phát hành giá rẻ", cổ đông này nói.

Bên cạnh đó, phát hành ESOP cũng tạo ra những mâu thuẫn lợi ích không nhỏ giữa các cổ đông lớn và cổ đông nhỏ lẻ. Việc sử dụng hình thức phát hành thêm với giá rẻ cho nhân viên sẽ dẫn tới sự pha loãng cổ phiếu trên thị trường, gây hại cho nhà đầu tư, kèm theo hiệu ứng tăng cung cổ phiếu khiến giá cổ phiếu có xu hướng sụt giảm khi nhận tin ESOP.