Ai hốt bạc từ cơn sốt vàng năm 2020?

Trong cơn sốt vàng California của thế kỷ 19, đại văn hào Mark Twain từng nhận định con đường để phát tài nhanh chóng là bán “xúc và xẻng”.

Vậy thì trong cơn sốt vàng năm 2020, “ai” sẽ hốt bạc? Có lẽ là các quỹ ETF vàng.

Sau khi liên tục mua mạnh trong những tháng gần đây, hiện các quỹ ETF vàng nắm giữ vàng còn nhiều hơn cả các ngân hàng trung ương, ngoại trừ Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed). Nhờ đó, các tổ chức vận hành quỹ ETF này cũng "đút túi" những khoản phí béo bở.

Con sốt vàng đang làm giàu cho những doanh nghiệp cung cấp các dịch vụ liên quan đến thứ kim loại sáng bóng này. Những doanh nghiệp này bao gồm các công ty tài chính cung cấp quỹ ETF cho nhà đầu tư cho tới các ngân hàng và công ty an ninh chịu trách nhiệm lưu trữ hàng trăm triệu USD vàng và bạc trong những hầm chứa bên dưới những con đường tại London.

“Trong cơn sốt lần này, ETF vàng trở thành mảng sáng giá”, George Milling-Stanley, Trưởng bộ phận chiến lược vàng tại State Street Global Advisors, nhận định. “Chắc chắn là nhu cầu ETF đang thúc đẩy giá vàng tại thời điểm này”. Quỹ State Street Global Advisors đang là cơ quan quản lý quý ETF vàng lớn nhất thế giới – SPDR Gold Shares (GLD).

Các quỹ ETF thường thu phí tính bằng phần trăm trên giá trị tài sản của quỹ, ví dụ như quỹ ETF vàng SPDR Gold Shares tính phí 0.4% trên NAV hàng ngày. Trong lúc nhà đầu tư tăng tỷ trọng nắm giữ vì giá vàng giao ngay vượt kỷ lục 2,075 USD/oz trong tháng này, lợi nhuận của các quỹ ETF nhận được một cú huých kép.

Tổng mức phí của top 10 quỹ ETF vàng khoảng 610 triệu USD/năm, theo tính toán của Bloomberg News dựa trên mức giá và tỷ lệ nắm giữ hiện tại. Còn phí của top 5 quỹ ETF bạc ở mức 110 triệu USD/năm. Trong 8 tháng đầu năm 2020, nhà đầu tư mua bạc thông qua các quỹ ETF còn nhiều hơn tổng khối lượng bạc khai thác được của 10 công ty khai khoáng lớn nhất thế giới trong năm 2019.

Quỹ SPDR Gold Shares thu về khoản phí 300 triệu USD/năm xét trên mức nắm giữ và giá vàng hiện tại. Đây là thông tin tốt cho cả State Street và cho cả Hội đồng Vàng Thế giới (WGC) – một tổ chức đã góp phần tạo ra quỹ ETF SPDR Gold Shares – vì cả hai đều được hưởng một phần từ khoản phí này.

Ngoài ra, cơn sốt vàng cũng mang lại lợi ích cho một vài ngân hàng lớn có dự trữ vàng và bạc thay cho các quỹ ETF trong các hầm vàng ở dưới lòng đất, chẳng hạn như JPMorgan Chase & Co. và HSBC Holdings. Đối với họ, khi lượng vàng nắm giữ tăng vọt về giá trị, đây cũng trở thành nguồn thu khá khẩm.

Vàng của quỹ SPDR Gold Shares được trữ trong hầm vàng của HSBC ở London. Dựa trên mức phí lưu trữ được tiết lộ trong năm 2015, họ tính phí 0.1%/năm cho 4.5 triệu ounce vàng đầu tiên và 0.06% cho những ounce vàng sau đó.

Việc dự trữ vàng thường chiếm khoảng 10% trong thu nhập mà các ngân hàng kiếm được từ kim loại quý (khoảng 1.1-1.2 tỷ USD/năm), theo Amrit Shahani, Giám đốc nghiên cứu tại Coalition Development. Thế nhưng, ông Amrit Shahani cho rằng con số này có thể “gấp đôi” trong năm nay.

Sức ép về hầm chứa

Sự tăng vọt về nhu cầu vàng đã gây áp lực lên cả hệ thống. Báo cáo hàng quý của SPDR Gold Shares cho thấy kể từ tháng 4/2020, ngoài hầm vàng của HSBC thì quỹ SPDR có trữ vàng ở hầm của Ngân hàng Trung ương Anh (BoE) – vốn chỉ đứng sau Fed về lượng vàng thỏi dự trữ.

BoE chưa thể chuyển lượng vàng này tới hầm vàng của HSBC vì các biện pháp giãn cách xã hội trong bối cảnh dịch Covid-19, dựa trên nguồn tin thân cận.

Nhu cầu mua bạc kỷ lục của các quỹ ETF cũng tạo ra một rắc rối lớn về không gian lưu trữ. Bạc thường có kích thước to hơn và có giá trị thấp hơn so với vàng, do đó kim loại này chiếm khoảng không gian lớn trong hầm dự trữ.

Tổ chức giám sát quỹ ETF bạc lớn nhất thế giới – iShares Silver Trust (SLV) – là JPMorgan. Trong một khoảng thời gian dài, bản cáo bạch của quỹ iShares Silver Trust có một lưu ý rằng nếu lượng bạc nắm giữ vượt ngưỡng 500 triệu ounce thì họ phải kiếm một tổ chức giám sát thứ hai. Vậy mà trong tháng 7/2020, khi lượng bạc nắm giữ của quỹ này vượt 500 triệu ounce thì đoạn lưu ý này đã bị loại bỏ trong âm thầm.

JPMorgan đã tiến tới một vài thỏa thuận với những tổ chức cung cấp dịch vụ lưu trữ ở London và hiện đang trữ bạc thay cho ETF thông qua công ty Malca-Amit – vốn có một hầm lưu trữ gần với Sân bay Heathrow – và Brink’s Co.

Dù vậy, các ngân hàng và nhà cung cấp kho bãi cho biết vẫn còn không gian dự trữ ở London, bao gồm không gian trong hầm của HSBC, theo ông Milling-Stanley của State Street Global Advisors.

Ông Milling-Stanley nói: “Hầm của HSBC rất lớn và chúng tôi vẫn còn không gian trong hầm này”.