90 năm không biết mùi thua lỗ và câu chuyện 'khi sống đủ lâu, bạn sẽ thành huyền thoại'

Nhiều nhà đầu tư có thể vượt qua Irving Kahn về tỷ suất sinh lời trong một năm, nhưng chưa có ai trên Phố Wall có thể đánh bại kỷ lục 90 năm không thua lỗ của ông.

Với sự nghiệp hoạt động gần 85 năm trong ngành tài chính, Irving Kahn đã xây dựng được 1 công ty quản lý khối tài sản gần 1 tỷ USD chỉ nhờ chiến thuật hết sức đơn giản: mua cổ phiếu của những công ty Mỹ mà Kahn cho là tốt nhưng lại đang ở mức định giá thấp hơn so với giá trị thực, sau đó bỏ ngoài tai mọi lời khuyến nghị hãy bán chúng ra.

Trong nhiều thập kỷ, sự kiên định này đã giúp những nhà đầu tư tin tưởng và Kahn thu được mức lợi suất cao hơn so với trung bình thị trường. Chính điều đó cũng là lý do khiến ông không muốn từ bỏ công việc của mình.

Không lâu trước khi ông qua đời ở tuổi 109 vào năm 2015, Kahn vẫn say mê với nghề môi giới. Ông đều đặn tới làm việc 4 giờ mỗi ngày, 3 ngày 1 tuần tại văn phòng nhỏ nhìn xuống đại lộ Madison, đánh giá lại danh mục được quản lý bởi Thomas, người con trai út trong số 3 con trai của Kahn.

Ở tuổi xưa nay hiếm và mặc dù mắt đã kém, Kahn vẫn rất thích đọc tin tức và nghiên cứu tài liệu. Trên bàn ăn tối, Kahn thường khiến vợ phải nhíu mày khi ông say sưa nghiền ngẫm báo cáo thường niên của các công ty. Vào đêm ông qua đời một cách thanh thản tại căn hộ ở Manhattan, cháu nội của Kahn đã đọc cho ông nghe những bài báo trên tờ The Economist.

Irving Kahn sinh năm 1905 tại Manhatta. Bố mẹ ông là những người nhập cư từ Nga. Sau khi tốt nghiệp phổ thông, Kahn vào học tại City College nhưng bỏ dở sau 2 năm để hỗ trợ gia đình. Công việc đầu đời của ông là trợ lý giao dịch cho các trader trên sàn chứng khoán New York.

Kahn là người bạn thân thiết của Benjamin Graham, tác giả cuốn The Intelligent Investor (tạm dịch: Nhà đầu tư thông minh) vẫn được coi là “kinh thánh” của trường phái đầu tư giá trị. Hai người thường cùng ngồi tàu điện tới ĐH Columbia, nơi Kahn làm trợ lý miễn phí cho người hướng dẫn của mình. Đây cũng là nơi mà ông thường hẹn hò với cô sinh viên ngành tâm lý học Ruth Perl, người mà ông kết hôn năm 1931.

Kahn thực hiện giao dịch đầu tiên vào tháng 6/1929. Ông đã vay tiền của anh rể để đặt cược rằng cổ phiếu của công ty đồng Magma Copper sẽ lao dốc dù lúc đó đây là 1 cổ phiếu hot. Khi thị trường sụp đổ vài tháng sau đó, ông thu về gấp đôi số tiền đã bỏ ra.

Trong nhiều thập kỷ tiếp theo, ông trở thành một môi giới chứng khoán xuất sắc kiếm được rất nhiều tiền từ chiến thuật ăn chênh lệch thời gian. Ông tận dụng sự chênh lệch về giá khi cùng 1 cổ phiếu được giao dịch tại 2 nơi là New York và London. Sau đó ông cố gắng sử dụng chiến thuật tương tự với những công ty đang trải qua quá trình sáp nhập.

Đến năm 1978, Kahn lập công ty riêng cùng với 2 người con trai, theo đuổi chiến thuật lựa chọn cổ phiếu giống như Graham.

Đối với ông, đầu tư là sự kết hợp giữa khoa học và nghệ thuật, đòi hỏi cả phân tích định tính lẫn định lượng để xác định chính xác giá trị của các cổ phiếu. Kahn quan niệm "một danh mục đầu tư giống như một vườn cây ăn quả" và ông thường lựa chọn các cổ phiếu có tiềm năng tăng trưởng cao, đang bị thị trường định giá thấp và sẵn sàng nắm giữ cổ phiếu đó từ 3-5 năm. Và tất nhiên, kỳ vọng rằng tất cả các cây trong vườn đều cho quả đều đặn mỗi năm là điều khá phi lý.

Với Kahn, một vụ mùa thành công, có thể phải chờ đợi từ 3-5 năm. Khi đầu tư vào một công ty, ông thích những công ty không có hoặc có ít nợ. Ngoài ra, ban giám đốc cũng phải nắm giữ một lượng cổ phiếu nhất đinh để đảm bảo rằng lợi ích của ban giám đốc sẽ gắn liền với lợi ích của các cổ đông khác.

Tỷ suất sinh lời trung bình với các quỹ mà Kahn quản lý sẽ không ấn tượng nếu bạn nhìn trong ngắn hạn. Đôi khi con số này là khá thấp nếu so với các huyền thoại đầu tư khác như Warren Buffett hay George Soros, thậm chí cả những nhà đầu tư vô danh của phố Wall. Nhưng bù lại ông hầu như không thua, và chuỗi thời gian không lỗ của ông lên đến 90 năm.

Và khi bạn chiến thắng trong một thời gian đủ dài, lãi kép sẽ phát huy tác dụng. Đó cũng là lý do đưa ông góp mặt trong bảng danh sách những nhà đầu tư huyền thoại của thế giới.

Ở tuổi 100, ông đã rung chuông mở cửa phiên giao dịch trên sàn NYSE và có 1 buổi tiệc sinh nhật hoành tráng tại Harmonie Club với sự tham gia của thị trưởng Michael Bloomberg, người cũng là nhà sáng lập của hãng tin Bloomberg nổi tiếng.

Những thành viên khác trong gia đình ông cũng sống rất thọ. Một chị gái của Kahn sống đến 101 tuổi, người khác thậm chí qua đời vài tháng trước khi bước qua tuổi 110. Hai em trai của ông hưởng thọ 104 tuổi.

Sống thọ như vậy nhưng Kahn không phải là người có thói quen ăn uống quá lành mạnh. Con trai Thomas nhớ lại cha của mình không bao giờ bỏ qua những món đồ ăn nhanh. Ông không uống nhiều rượu bia nhưng nghiện thuốc lá. Môn thể thao duy nhất mà ông chơi là tennis.

Chia sẻ khi tham gia 1 show Ted talk, Kahn nói rằng bí quyết để sống lâu chính là “mỗi sáng khi thức dậy, bạn có thứ gì đó để trông mong, điều quan trọng nhất là bộ não phải luôn hoạt động”. Và, Kahn đã tuân thủ điều đó cho đến tận khi ông nhắm mắt xuôi tay.