8 nguyên tắc đầu tư chứng khoán từ bài học “qua đường”

Đối với nhiều du khách ghé thăm Việt Nam, một trong những câu chuyện được kể lại nhiều chính là kinh nghiệm băng qua đường, đặc biệt là ở những phố xá đông dân như Hà Nội và TPHCM. Thật thú vị, những kinh nghiệm này hoàn toàn có thể là những quy tắc được vận dụng trong đầu tư chứng khoán.

Sự dũng cảm

Giờ tan tầm, dòng xe cộ trên đường dường như trôi đi vô tận. Trừ khi bạn băng qua đường ở giao lộ nơi đèn giao thông nhấp nháy, còn không, dòng xe hiếm khi dừng lại để mở một lối đi an toàn nếu bạn không thực sự dám đối diện với rủi ro.

Chứng khoán cũng vậy, trừ phi bạn có lợi thế giao dịch nhờ thông tin nội gián, bằng không hiếm có một cơ hội nào xuất hiện rõ rệt nếu không thực sự dũng cảm. Để nhận được phần thưởng xứng đáng đôi khi nhà đầu tư phải biết chấp nhận rủi ro.

Nguyên tắc này có thể áp dụng lúc bắt đáy cổ phiếu đã rơi mạnh trước đó. Thường đối với những cổ phiếu cơ bản thì mức giảm khoảng 15% còn hàng đầu cơ tầm 30-50% thì có thể tham gia.

Nhưng nếu quá lạm dụng bạn nên học hỏi kỹ năng săn bắn và hái lượm trước phòng thân: câu chuyện cổ phiếu DVD của công ty Dược Viễn Đông giảm giá mạnh và trở thành tờ giấy vụn đúng nghĩa, đẩy các nhà đầu tư đánh cược 100% vào cổ phiếu này vào cảnh bần hàn vẫn còn đó.

Sự nhờ vả

Nếu đây là lần đầu bạn “chơi” chứng khoán, đừng ngại hỏi tất cả những gì bạn chưa biết về thị trường qua bạn bè có kinh nghiệm, các nhà đầu tư xung quanh và những nhân viên môi giới.

Điều này cũng như du khách nước ngoài lần đầu mục sở thị và bối rối trước tình trạng giao thông hỗn độn. Trừ khi có thể tự tin phản ứng mau lẹ như James Bond hay Tom Cruise… trên phim, thì lần đầu băng qua đường, đa phần du khách cần đến sự trợ giúp của người bản địa: hướng dẫn viên, thanh niên xung phong và người qua đường tốt bụng.

Tập trung vào mục tiêu

Một kỹ năng người nước ngoài học được sau vài lần băng qua đường chính là sự tập trung và chỉ tập trung vào những chiếc xe đi đầu, gần nhất trong dòng xe cộ đông đúc. Nếu những chiếc xe này giảm tốc mở đường cho bạn qua thì những chiếc xe đi sau cũng sẽ tự động đi chậm lại.

Còn trong đầu tư, bạn cần hiểu rõ mục tiêu của mình. Nếu bạn đứng tuổi, chuẩn bị nghỉ hưu, đầu tư chủ yếu để tạo ra thu nhập thì nhóm cổ phiếu có tính ổn định cao và trả cổ tức hấp dẫn là một hướng đầu tư lý tưởng.

Ngược lại, nếu bạn trẻ, xây dựng mục tiêu mua nhà để sau đó cưới được cô bạn xinh đẹp học cùng lớp và hưởng tuần trăng mật ngọt ngào ở Rome thì danh mục tập trung vào các cổ phiếu tăng trưởng.

Thuận theo dòng

Một trong những cách băng qua đường dễ nhất người nước ngoài vẫn thường áp dụng là theo đuôi người dân địa phương hoặc đi ngay bên cạnh họ.

Trong đầu tư chứng khoán hãy để ý các cổ phiếu đang được cả thị trường đang bàn tán rôm rả. Có thể các công ty hoàn toàn không xuất sắc như bản phân tích của các công ty chứng khoán nhưng sự cuồng nhiệt của đám đông có thể đẩy giá cổ phiếu đi xa hơn tất cả những dự liệu ban đầu.

Hẳn nhiều nhà đầu tư chứng khoán đã tiếc nuối bỏ lỡ các buổi tiệc tùng mang tên chứng khoán như VSP (năm 2009), PVA (năm 2010). Trừ phi bạn bẩm sinh mang gen “thỏ đế” còn không có thể nhắm mắt thuận theo dòng, nhảy vào mua theo đám đông nhưng nhớ phải rút chân ra sớm: bán ngay khi có lãi.

Mọi nguyên tắc có thể phá vỡ

Vỉa hè đi bộ bị hàng quán lấn chiếm hay giao lộ đông đúc không có bóng cảnh sát nên chẳng ai tuân theo tín hiệu giao thông là cảnh thường thấy. Nếu theo đúng luật, bạn sẽ dậm chân tại chỗ hàng tiếng đồng hồ. Trong trường hợp bất khả kháng, vi phạm “chút nho nhỏ” luật giao thông giúp khách bộ hành tới đích nhanh hơn.

Trong đầu tư, nếu đợi thị trường chính thức xác nhận một xu hướng mới tham gia thì phần tưởng thưởng đã trở thành khiêm tốn. Một nguyên tắc bất biến: “high risk, high return”.

Biết thời điểm theo luật

Nhưng không nên bẻ cong mọi quy tắc. Điều này giống chờ tín hiệu đèn giao thông chuyển màu. Hãy kiên nhẫn chờ đợi. Điều đó sẽ giúp bạn tránh xa các rắc rối.

Các nhà đầu tư phải hoàn toàn tuân thủ quy tắc cơ bản nếu không muốn sống cảnh bần hàn. Chẳng hạn, bạn nhảy vào cổ phiếu “nóng” như PVA, VSP, SHN thuần túy vì lý do dòng tiền thì bạn phải bán ngay trước khi dòng tiền đảo chiều. Hay khi thị trường không phù hợp với quyết định mua hay bán, hãy chờ tới khi điều kiện tốt hơn. Nếu nhà đầu tư thiếu tự tin về xu hướng thị trường thì chỉ có một từ thôi: “Chờ”.

Liều ăn nhiều

Việc đứng mãi ở một bên đường có thể khiến bạn cảm thấy an toàn, nhưng nếu cứ đứng mãi, đứng mãi chắc hẳn bạn không biết thế giới phía trước thú vị như thế nào. Đừng sợ thất bại và rủi ro nếu không muốn bỏ lỡ cơ hội.

Nhà đầu tư chứng khoán thành công phải có khẩu vị rủi ro nhất định. Việc tăng sử dụng margin, đánh theo sóng hay cầm hàng nóng đúng thời điểm sẽ mang lại lợi nhuận cao hơn kỳ vọng thông thường. Tuy nhiên bạn phải ghi nhớ các giới hạn, kỷ luật đặt ra ban đầu. Nó sẽ bảo hộ giảm thiệt hại cho bạn trước các diễn biến bất ngờ khi thị trường không như ý.

Tận hưởng niềm vui

Khi đường vắng mà phía trước là một cô gái đẹp với tà áo dài thướt tha hay đỏ rực trong chiếc váy ngắn bó sát, nếu không vội bạn hoàn toàn có thể chạy xe chậm, thong thả và thưởng thức hết vẻ đẹp đó. Thậm chí nếu bạo dạn bạn có thể tiến tới làm quen và nếu may mắn biết đâu có số điện thoại để mở ra một chương hẹn hò?

Trong đầu tư cũng vậy bạn cần những giây phút thư giãn. Sau định kỳ, mỗi tháng, quý hoặc năm, nếu danh mục đầu tư của bạn có lời thì hãy tận hưởng niềm vui đó vì phía trước chắc chắn còn rất nhiều khó khăn.