50 ngày đầu tiên của Tổng thống Mỹ Joe Biden

Tổng thống Mỹ Joe Biden đã đặt ra một chương trình nghị sự đầy tham vọng trong 100 ngày đầu tiên cầm quyền với cam kết hành động nhanh chóng trong mọi lĩnh vực từ biến đổi khí hậu cho tới cải cách hệ thống di trú và kiểm soát dịch bệnh Covid-19.

10/3 là ngày thứ 50 kể từ khi Tổng thống Joe Biden nhậm chức và cũng là ngày đánh dấu thắng lợi lớn đầu tiên của ông với việc quốc hội Mỹ chính thức thông qua gói cứu trợ Covid-19 trị giá 1.900 tỷ đô la. Dự luật bao gồm hỗ trợ tài chính trực tiếp cho hàng triệu người dân Mỹ cũng như giúp chính quyền Biden thực hiện các cam kết tranh cử bao gồm mở cửa lại trường học và tăng số người dân ở Mỹ được tiêm phòng Covid-19.

Trong 50 ngày qua, Tổng thống Biden đã đạt được các bước tiến lớn trong việc thực hiện một số cam kết tranh cử chủ chốt, tuy nhiên, các cam kết khác vẫn cần đợi hành động.

Các mục tiêu đã đạt được

Tổng thống Biden ưu tiên giải quyết đại dịch Covid-19 trong những tuần đầu tiên sau khi nhậm chức và đang tiến sát tới mục tiêu thực hiện 100 triệu liều vaccine trong 100 ngày đầu tiên. Mức tiêm phòng Covid-19 trung bình mỗi ngày ở Mỹ hiện đang ở mức hơn 2 triệu liều và hơn 75 triệu liều đã được tiêm kể từ khi Tổng thống Biden nhậm chức.

Tổng thống Biden đã có những hành động sớm nhằm thực hiện các cam kết về chính sách khí hậu. Ông Biden đã ký sắc lệnh tu hồi giấy phép dự án đường ống dẫn dầu Keystone XL, ngừng việc phát triển Khu bảo tồn động vật hoang dã quốc gia Bắc cực, và yêu cầu xem xét lại các quy định dưới thời chính quyền Trump về môi trường, y tế công cộng và khoa học. Sắc lệnh ngày 27/01 của ông Biden cũng đã ngừng các hợp đồng cho thuê dầu khí mới trên đất liên bang và ngoài khơi.

Tổng thống Biden cũng dễ dàng đã dễ dàng đảo ngược một số chính sách của chính quyền tiền nhiệm trong một số lĩnh vực bao gồm biến đổi khí hậu và di trú. Chính quyền Biden đã tái gia nhập Tổ chức Y tế Thế giới và Hiệp định Paris chống biến đổi khí hậu, ngừng xây dựng bức tường biên giới phía Nam với Mexico, bỏ hạn chế đi lại đối với người dân từ một số quốc gia đạo Hồi, và thành lập một nhóm đặc trách giúp đoàn tụ các gia đình bị chia rẽ tại biên giới Mỹ-Mexico.

Tổng thống Biden đã công bố dự luật cải cách di trú toàn diện tháng trước đồng thời ban hành sắc lệnh chỉ thị bộ An ninh Nội địa duy trì và gia tăng bảo vệ trẻ em di cư được bố mẹ đưa vào Mỹ.

Tổng thống Biden cũng đã hành động nhanh chóng trong việc tăng cường các tiêu chuẩn đạo đức trong chính quyền của mình bao gồm sắc lệnh ngày 20/01 bắt buộc các quan chức được chỉ định phải thực hiện lời thề đạo đức. Sắc lệnh này có các quy định cụ thể liên quan tới vận động hành lang hay nhận quà tặng và cấm can thiệp chính trị trong bộ Tư pháp.

Các cam kết đang được thực hiện

Chiến lược Covid-19 quốc gia của Tổng thống Biden đặt ra mục tiêu thành lập 100 trung tâm tiêm phòng với sự trợ giúp của chính phủ liên bang trên cả nước vào cuối tháng 2. Tuy nhiên, chính quyền Biden tới nay mởi chỉ thành lập được 20 trung tâm tiêm phòng quy mô lớn dưới sự quản lý của chính phủ liên bang. Chính quyền Biden cho biết đã có ít nhất 441 điểm tiêm phòng đang được nhận hỗ trợ liên bang và phần lớn trong số đó không phải mới được thành lập.

Về di trú, Tổng thống Biden cam kết đảo ngược quy định của chính quyền tiền nhiệm nhằm không khuyến khích người nhập cư sử dụng các lợi ích công, sắp xếp hợp lý quá trình nhập tịch và cải cách hệ thống tị nạn Mỹ trong vòng 100 ngày đầu tiên. Sắc lệnh hành chính ông Biden ký hồi đầu tháng 2 đã chỉ thị các cơ quan chức năng rà soát lại các chính sách trên và đề xuất thay đổi trong vòng 60 ngày. Tuy nhiên, chính quyền Biden chưa đưa ra được kế hoạch quản lý làn sóng người di cư xin tị nạn ở Mỹ mặc dù đã đề xuất chi hàng tỷ đô la nhằm giải quyết các nguyên nhân gốc rễ ở Trung Mỹ.

Tổng thống Biden tiếp tục duy trì thẩm quyền liên quan tới đại dịch cho phép chính quyền của ông trục xuất ngay người di cư tại biện giới mà không có cơ hội xin tị nạn. Các trợ lý của Tổng thống Biden cho biết hiện chưa có kế hoạch từ bỏ thẩm quyền này vốn được cựu Tổng thống Trump ban hành một năm trước dựa trên đạo luật y tế công cộng năm 1944.

Tổng thống Biden cũng cam kết chấm dứt việc tạm giữ lâu dài các gia đình di cư. Cơ quan thực thi di trú và hải quan Mỹ tuần trước cho biết có kế hoạch ngừng sử dụng một trong các cơ sở tạm giữ các gia đình di cư. Tuy nhiên, cơ quan này cho biết sẽ tiếp tục tạm giữ các gia đình này trong vòng 3 ngày tại 2 cơ sở khác ở Texas. Chính quyền Biden cũng đang mở rộng quy mô của một số cơ sở tam giữ lâu dài dành cho trẻ em nhập cư nhằm giải quyết vấn đề gia tăng trẻ em không có người lớn đi kèm tại biên giới. Về biến đổi khí hậu, Tổng thống Biden hứa xây dựng các cam kết có thể thực thi từ các quốc gia khác nhằm giảm xả thải trong lĩnh vực hàng hải và hàng không quốc tế. Ông Biden cũng hứa sẽ triệu tập một hội nghị thượng đỉnh khí hậu quốc tế để thảo luận các cam kết mới và tham vọng hơn nhằm giải quyết vấn đề biến đổi khí hậu trong vòng 100 ngày đầu tiên. Mỹ sẽ chủ trì hội nghị này vào Ngày Trái đất 22/04.

Mở cửa lại trường học là một trong những cam kết tranh cử lớn của ông Biden và thực tế đã chứng minh điều này không dễ thực hiện, một phần là do quyết định quay lại học trực tiếp hay không phụ thuộc vào các quan chức địa phương và các hiệp hội giáo viên. Sau nhiều lần cân nhắc, Tổng thống Biden tháng trước đã tuyên bố rằng sứ mệnh 100 ngày đầu tiên của ông là hầu hết các trường tiểu học nối lại học trực tiếp 5 ngày/tuần. Ông Biden đã chỉ thị cho các tiểu bang ưu tiên tiêm phòng cho giáo viên và yêu cầu sử dụng các nguồn lực liên bang cho việc tiêm phòng cho giáo viên trong tháng 3. Chính quyền Biden hy vọng rằng với việc thông qua gói cứu trợ Covid-19, các trường học sẽ được hỗ trợ tài chính nhằm cải thiện các biện áp an toàn và giáo viên sẽ yên tâm quay lại giảng dạy trực tiếp.

Các cam kết đang đợi hành động

Chính quyền Biden vẫn chưa hành động đối với cải cách tư pháp hình sự ngoài sắc lệnh chấm dứt các hợp đồng sử dụng nhà tù tư nhân. Ông Biden cam kết thành lập một ủy ban giám sát cảnh sát trong vòng 100 ngày đầu tiên tuy nhiên tới nay vẫn chưa có bước cụ thể nào được đưa ra.

Một số cam kết khác trong 100 ngày đầu tiên của Tổng thống Biden bao gồm: thành lập nhóm công tác cấp nội các tập trung thúc đẩy sự tham gia của các hiệp hội; yêu cầu Cục điều tra liên bang rà soát các vấn đề liên quan tới kiểm tra thông tin cá nhân người mua súng.

Một số cam kết khác của Tổng thống Biden cần tới hành động quốc hội bao gồm cam kết cấp lại thẩm quyền cho Đạo luật chống Bạo lực đối với phụ nữ và tăng thuế doanh nghiệp. Ông Biden cũng cam kết thông qua Đạo luật Bình đẳng nhằm cấm phân biệt về giới tính, khuynh hướng tình dục, và bản sắc giới. Dự luật này mới chỉ được Hạ viện thông qua.

Ngoài ra, Tổng thống Biden cũng đang đợi một số đề cử nhân sự nội các của mình được chuẩn thuận để có thể triển khai thực hiện một số cam kết khác bao gồm kiểm soát súng đạn và quyền có nhà đối với mọi người dân Mỹ./.