4 lỗi cơ bản mà nhà đầu tư chứng khoán mắc phải khiến họ phải trả giá đắt

Đầu tư không phải lúc nào cũng đơn giản và chắc chắn sẽ sinh lời vì đó là một quá trình cần nhiều cân nhắc, không chỉ là mua vào và bán ra cổ phiếu.

Có những thăng trầm trên thị trường đầu tư cổ phiếu và rất khó để tất cả các nhà đầu tư đều tỉnh táo đưa ra các quyết định có lợi nhất. Dĩ nhiên, thu lại lợi nhuận vẫn là mục tiêu hàng đầu trong đầu tư nhưng mỗi cá nhân sẽ có cách xử lí và điều chỉnh chiến lược riêng.

Trong cuốn sách tài chính cá nhân kinh điển về đầu tư của mình có tên là "A Random Walk Down Wall Street", tác giả Burton G. Malkiel lập luận rằng chiến lược đầu tư cổ phiếu nên được giữ đơn giản là tốt nhất. Nếu vô tình phạm phải những lỗi cơ bản thì bạn sẽ tự tay làm mất đi cơ hội kiếm tiền của chính mình.

1. Đánh giá quá cao khả năng của bản thân

"Nhiều nhà đầu tư cá nhân bị thuyết phục một cách sai lầm rằng họ có thể đối đầu với thị trường", theo Malkiel, đó chắc chắn là một kì vọng không thực tế.

Ngay cả các nhà đầu tư chuyên nghiệp cũng rất khó có thể "đánh bại" thị trường hoặc kiếm lợi nhuận tốt hơn mức trung bình. "Trong cộng đồng đầu tư, người ta thường biết rằng các quỹ đầu tư chủ động quản lí thường hoạt động kém hiệu quả hơn so với các tiêu chuẩn thị trường phổ biến", ông Eric Rosenberg, chuyên gia tài chính cho hay.

"Các chuyên gia đầu tư dành toàn bộ thời gian để cố gắng đánh bại thị trường thường sẽ đều thất bại", ông nói thêm.

Bên cạnh đó, Rosenberg cũng thông tin rằng khoảng 88% quỹ đầu tư được quản lí tích cực đã không vượt qua điểm chuẩn, điều này có thể gây khó khăn cho việc đạt được các mục tiêu tài chính dài hạn.

Về phần mình, Malkiel cho rằng việc đánh giá quá cao khả năng của bản thân có thể khiến các nhà đầu tư "đầu cơ nhiều hơn mức họ cần và giao dịch quá nhiều".

2. Nghĩ rằng có thể kiểm soát thị trường

Trong cuốn sách của mình, ông Malkiel viết: "Tôi gặp các nhà đầu tư hàng ngày và họ là những người tin chắc rằng mình có thể 'kiểm soát' kết quả đầu tư của mình. Và phần lớn, ông nói, niềm tin đó là một ảo tưởng.

Một cá nhân không thể kiểm soát hoàn toàn giá trị đầu tư của họ. Cho dù lợi nhuận trong quá khứ có ổn định đến đâu, thì tương lai luôn có thể biến động. Mặc dù điều đó gây khó chịu cho nhiều nhà đầu tư, nhưng hãy nhớ chỉ có hai điều bạn có thể kiểm soát: Những loại cổ phiếu bạn mua vào và thời gian bạn nắm giữ nó".

Nhìn chung, khi bạn đầu tư đúng cách thì bạn sẽ không cần phải kiểm soát bất cứ điều gì bởi thị trường có xu hướng tăng theo thời gian. Dữ liệu lịch sử cho thấy chỉ số S&P 500 - chỉ số bao gồm 500 công ty lớn nhất ở Mỹ trong nhiều ngành khác nhau - tăng trung bình 13,2% mỗi năm. Quá khứ không phải lúc nào cũng dự đoán được tương lai, nhưng các khoản đầu tư của bạn càng đa dạng và càng được giữ lâu thì bạn càng có lợi.

Làm theo những lời khuyên đầu tư của những người xung quanh và theo đuổi một loạt các cổ phiếu mới hấp dẫn không phải là cách tốt nhất để đầu tư. Trong khi đó, những cách tiếp cận ít hấp dẫn hơn như chậm rãi và ổn định là tốt nhất. Thực tế thì đó cũng không phải là cách hầu hết mọi người lựa chọn, phần vì cảm thấy không đủ thách thức và không có nhiều cơ hội.

Ông Malkiel viết rằng tâm lí đám đông đôi khi ảnh hưởng đến việc đầu tư. Khi mọi người bắt đầu nói về sự sụt giảm nghiêm trọng trên thị trường, một số nhà đầu tư sẽ bán tháo quỹ cổ phiếu của mình và ngược lại.

"Mặc dù lợi nhuận dài hạn từ thị trường chứng khoán rất hào phóng, nhưng lợi nhuận cho các nhà đầu tư bình thường lại kém hơn đáng kể. Điều này là do các nhà đầu tư có xu hướng mua tại đỉnh".

4. Quá bận tâm tới những khoản lỗ ngắn hạn

Thông thường, nỗi sợ hãi lớn nhất xung quanh việc đầu tư là khả năng thua lỗ, đặc biệt là trong ngắn hạn.

"Sự lựa chọn của mọi người được thúc đẩy bởi những giá trị mà họ gán cho lãi và lỗ. Tổn thất được coi là điều mà mọi người cực kì không mong muốn, nhất là khi so với mục tiêu lợi nhuận", ông Malkiel viết.

Mặc dù khả năng chịu đựng rủi ro khi đầu tư của mọi người là khác nhau, nhưng các nhà đầu tư thường tập trung quá nhiều vào các khoản lỗ ngắn hạn hơn là lợi nhuận dài hạn. Khi thị trường đi xuống, nhiều nhà đầu tư cảm thấy khó khăn để duy trì, tiếp tục đầu tư và bám sát kế hoạch của họ.

Tuy nhiên, thua lỗ trong ngắn hạn không nhất thiết là thất bại về lâu dài. Quá lo lắng về khả năng thua lỗ có thể là một dấu hiệu cho thấy bạn đang đầu tư chưa hiệu quả.