4 bài học kinh doanh, quản lý từ cái chết của Toshiba

Đại gia công nghệ Toshiba đã trải qua 148 năm thăng trầm, trong thời gian này Toshiba đã gây dựng nên cho mình một di sản đồ sộ của một trong những tập đoàn đa ngành hàng đầu Thế Giới. Nhưng với những sai lầm trong 8 năm ngắn ngủi, buộc họ phải tự bán mình. Và Toshiba để để lại cho chúng ta 4 bài học kinh doanh, hãy cùng tìm hiểu ngay nhé.

140 năm lịch sử huy hoàng của Toshiba

Tập đoàn Toshiba phát triển như ngày nay chính là thành quả của việc sáp nhập của hai công ty Shibaura Seisaku-sho (thành lập năm 1875) và Công ty Tokyo Denki (thành lập năm 1878) vào năm 1939.

Sau khi hai công ty này sáp nhật, Toshiba đã tiếp tục phát triển và trở thành một trong những doanh nghiệp lớn nhất ở xứ mặt trời mọc. Toshiba chính là công ty đã sản xuất ra các thiết bị điện như radar, thiết bị thu phát sóng truyền hình, TV màu, lò vi sóng… đầu tiên ở Nhật.

Toshiba đã đặt một dấu ấn lớn vào năm 1963 khi đã xây dựng thành công tuabin điện hạt nhân đầu tiên tại Nhật Bản. Đến năm 196, Toshiba đang là một nhà sản xuất điện lớn nhất và là công ty lớn thứ tư của Nhật.

Đến năm 1985, Toshiba đã sản xuất thành công hai sản phẩm đầu tiên trên Thế Giới đó là chip nhớ DRAM dung lượng 1Mb và “máy tính xách tay cho thị trường đại chúng”.

Với thành quả trên, vào cuối thập niên 1980, Toshiba đã trở thành nhà sản xuất chất bán dẫn lớn thứ hai và là một nhà cung cấp hơn nửa số chip nhớ DRAM 1Mb toàn cầu.

Sang thế kỉ 21, Toshiba tiếp tục phát huy vị thế là một biểu tượng của nền công nghiệp Nhật. Tiếp tục đến năm 1991, Toshiba trở thành nhà máy sản xuất máy tính xách tay lớn nhất Thế Giới, thị phần chiếm đến 20%.

Ông Tanaka Hisao, giám đốc điều hành Tập đoàn Toshiba

Cái sảy nảy cái ung

Toshiba bắt đầu khủng hoảng từ tháng 5/2015, khi tập đoàn này công bố bắt đầu tiến hành cuộc điều tra nội bộ về những sai phạm kế toán. Dựa vào kết quả điều tra, tập đoàn đã thổi phồng 1,2 tỷ USD lợi nhuận trong giai đoạn 2008 - 2014.

Sau sự việc này, ông Tanaka Hisao - giám đốc điều hành đã tuyên bố từ chức và gọi vụ bê bối này là “vụ việc tổn hại danh tiếng nhất trong 140 năm lịch sử”. Theo hãng tin Bloomberg, vụ việc này đã làm cho cổ phiếu Toshiba lao dốc và 8 tỷ USD giá trị vốn hóa thị trường của Toshiba cũng đã bị thổi bay.

Toshiba đã hấp tấp mua lại CB&I Stone & Webster, một đơn vị xây dựng nhà máy điện của Mỹ để bù đắp cho khoản lổ này. Từ khoản lỗ này đã khiến cho Công ty điện hạt nhân Westinghouse trực thuộc Toshiba phải nộp đơn phá sản hồi tháng 3-2017, để lại cho tập đoàn khoản nợ hơn 6 tỷ USD.

Vào tháng 9 cùng năm, Toshiba buộc phải bán đi bộ phận sản xuất chip nhớ Toshiba Memory quý giá của mình để trả nợ. Để tránh bị hủy niêm yết trên sàn chứng khoán, ban lãnh đạo của tập đoàn buộc phải nhận khoản rót vốn 5,4 tỷ USD từ hơn 30 nhà đầu tư nước ngoài vào tháng 12 cùng năm.

Kết quả là hàng loạt cổ đông nước ngoài chủ động như các quỹ đầu tư Elliott Management, Third Point, Farallon đã vào Toshiba.

Vào tháng 7/ 2020, các nhà đầu tư chủ động đã đề xuất năm ứng cử viên cho vị trí Giám đốc điều hành tại cuộc họp cổ đông thường niên. Tuy nhiên, cả 5 ứng cử viên này đều không trúng cử.

Logo Toshiba trên một sản phẩm chip của họ

Đến tháng 3/ 2021, các cổ đông của tập đoàn đã mở một cuộc điều tra độc lập về các cáo buộc gian lận bầu cử xảy ra tại cuộc họp cổ đông.

Ngay sau đó, Toshiba công bố kế hoạch tách thành ba công ty nhằm gia tăng giá trị nhưng kế hoạch này không nhận được sự ủng hộ của đa số cổ đông. Sau đó, họ xem xét một chiến lược mới, bao gồm cả "bán mình".

Vào tháng 6/ 2022, Toshiba đã nhận được tám đề nghị mua lại. Sau nhiều vòng đấu thầu, một tập đoàn doanh nghiệp Nhật Bản do Japan Industrial Partners (JIP) đứng đầu đã được chọn là nhà thầu ưu tiên.

Vào tháng 2/ 2023, Toshiba xác nhận rằng tập đoàn đã gửi đề xuất mua lại trị giá 2.000 tỷ yên (15,3 tỷ USD). Vào ngày 23 tháng 3, hội đồng quản trị của tập đoàn đã chấp nhận đề xuất này, qua đó kết thúc chương dài đầy biến động của công ty 148 tuổi.

Bài học rút ra: 4 bài học kinh doanh, quản lý từ Toshiba

Từ câu chuyện của Toshiba, ông Aronson - cố vấn cấp cao tại Viện Luật pháp Mỹ - Á thuộc Trường Luật, Đại học New York đã chỉ cho các doanh nghiệp 4 bài học kinh doanh:

1. Không có doanh nghiệp nào - dù lớn đến đâu - không bị ảnh hưởng bởi sự quản lý yếu kém.

2. Không phải cứ xây dựng được bộ máy lãnh đạo hoàn chỉnh thì sẽ thành công. Hoạt động thực tế của ban lãnh đạo mới là yếu tố quyết định.

3. Lãnh đạo các doanh nghiệp không được phép ngó lơ tầm ảnh hưởng của các cổ đông chủ động.

4. Thời kỳ của các tập đoàn đa ngành đã kết thúc. Nhà đầu tư ngày nay yêu cầu doanh nghiệp tập trung vào giá trị cốt lõi của mình.