25 năm phát triển hệ thống truyền tải điện 500kV

Sự hình thành và phát triển của Hệ thống truyền tải điện Quốc gia trải qua bề dày lịch sử cùng với sự phát triển của ngành điện Việt Nam đã ghi nhận nhiều mốc son đáng nhớ.

Ông Đặng Phan Tường – Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch HĐTV EVNNPT kiểm tra PTC2 triển khai ứng dung thiết bị bay không người lái (UAV) phục vụ QLVH hệ thống truyền tải điện. Nguồn: BNEWS/TTXVN

Trong đó, đường dây 500 kV Bắc - Nam mạch 1 được thi công chỉ trong 2 năm thật sự là một kỳ tích của ngành điện trong thế kỷ 20. Chính thức được đưa vào vận hành từ ngày 27/5/1994, trong 25 năm qua, đường dây 500 kV Bắc - Nam mạch 1 đã và đang phát huy vai trò quan trọng trong việc đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia và đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.

Đúng ngày kỷ niệm 25 năm vận hành hệ thống truyền tải điện 500kV (27/5/1994 – 27/5/2019), BNEWS/TTXVN trân trọng giới thiệu bài viết của ông Đặng Phan Tường, Chủ tịch HĐTV Tổng công ty Truyền tải điện Quốc gia (EVNNPT) về quá trình xây dựng và vận hành đường dây, sự ra đời của EVNNPT với nhiệm vụ chính là đầu tư xây dựng và quản lý vận hành Hệ thống truyền tải điện Quốc gia và mục tiêu chiến lược của Tổng công ty trong những năm tới.

Xin trân trọng giới thiệu bài viết:

Kỳ tích lịch sử

Vào những năm đầu thập kỷ 90 của thế kỷ 20, hệ thống điện Việt Nam được chia làm ba khu vực riêng biệt: khu vực miền Bắc tập trung một số nhà máy điện lớn, đặc biệt là Nhà máy thủy điện Hòa Bình với tổng công suất thiết kế lớn nhất Đông Nam Á là 1.920 MW, nhưng không phát huy được tối đa công suất do cung lớn hơn cầu.

Khu vực miền Trung được cấp điện chủ yếu qua đường dây 220 kV có nguồn điện từ thủy điện Hòa Bình với chiều dài quá lớn nên công suất truyền tải bị hạn chế, chất lượng điện áp không đảm bảo. Một số đường dây 66 kV và một số nguồn diesel nhỏ tại chỗ chỉ đáp ứng được hơn 40% nhu cầu. Khu vực miền Nam có nhu cầu điện lớn, luôn đối mặt với tình trạng cung không đủ cầu nên phải thường xuyên cắt điện để hạn chế phụ tải.

Để khắc phục việc các nhà máy điện ở khu vực miền Bắc không phát hết công suất, có hiện tượng “thừa” điện trong khi khu vực miền Trung, miền Nam lại bị “khát điện”, Lãnh đạo Đảng và Nhà nước ta đã quyết định xây dựng đường dây 500 kV Bắc - Nam mạch 1 nhằm truyền tải điện năng từ miền Bắc để cung cấp cho miền Trung và miền Nam đang trong tình trạng thiếu điện nghiêm trọng, đồng thời liên kết hệ thống điện ba miền thành một khối thống nhất.

Đây là quyết định mang tính lịch sử, gây xôn xao dư luận trong và ngoài nước. Lần đầu tiên Việt Nam xây dựng đường dây siêu cao áp 500 kV với chiều dài lên tới gần 1.500 km, là một trong những đường dây siêu cao áp dài nhất thế giới thời kỳ đó.

Ngày 5/4/1992, công trình đường dây 500 kV Bắc - Nam mạch 1 đã được khởi công và ngày 27/5/1994 đã được đóng điện vận hành, sau 2 năm xây dựng thần tốc, vừa thiết kế, vừa thi công trong khi các chuyên gia quốc tế đánh giá phải làm từ 8 - 10 năm là một kỳ tích chưa từng có.

EVNNPT thường xuyên phối hợp với Công an các cấp tăng cường kiểm tra bảo vệ hệ thống điện 500 kV, công trình trọng điểm liên quan đến An ninh Quốc gia. Nguồn: BNEWS/TTXVN

Đường dây 500 kV Bắc - Nam mạch 1 có chiều dài 1.487 km, điểm đầu là sân phân phối 500 kV Nhà máy thủy điện Hòa Bình, điểm cuối là trạm biến áp (TBA) 500 kV Phú Lâm cùng với 5 TBA 500 kV tạo thành hệ thống truyền tải điện 500 kV Bắc - Nam.

Lần đầu tiên trong lịch sử, hệ thống điện Việt Nam có “trục xương sống” 500 kV từ Bắc vào Nam. Không chỉ hoàn thành sứ mệnh cấp bách ban đầu là giải quyết tình trạnh thiếu điện, tạo nền tảng và động lực phát triển kinh tế - xã hội cho các tỉnh miền Trung, miền Nam, đường dây 500 kV Bắc - Nam mạch 1 còn liên kết lưới điện 3 miền, thống nhất hệ thống điện cả nước, nâng cao độ an toàn, ổn định cung cấp điện và chất lượng điện áp, đồng thời tạo điều kiện để khai thác tối ưu các nguồn điện trong hệ thống.

Đây là công trình đánh dấu sự trưởng thành vượt bậc của ngành điện Việt Nam trong thời kỳ đổi mới, tạo tiền đề cho sự phát triển của lĩnh vực truyền tải điện trong những giai đoạn về sau, đồng thời khẳng định tầm nhìn vĩ mô của Lãnh đạo Đảng và Nhà nước khi đã có quyết định mang tầm chiến lược.

Kỳ tích tiếp nối kỳ tích

Sau hơn 10 năm vận hành đường dây 500 kV Bắc - Nam mạch 1, ngày 23/9/2005 ngành điện Việt Nam lại ghi dấu thêm một kỳ tích mới: hoàn thành đưa vào vận hành đường dây 500 kV Bắc - Nam mạch 2 từ TBA 500 kV Thường Tín đến TBA 500 kV Phú Lâm, với chiều dài gần 1.600 km.

Việc hoàn thành đường dây 500 kV Bắc - Nam mạch 2 đã đảm bảo hệ thống truyền tải điện 500 kV Bắc - Nam có hai mạch đường dây song song, tạo liên kết vững chắc, vận hành an toàn, tin cậy cho Hệ thống truyền tải điện Quốc gia.
Nếu như việc xây dựng đường dây 500 kV Bắc - Nam mạch 1 có sự tham gia của chuyên gia nước ngoài thực hiện khâu tư vấn thiết kế, giám sát kỹ thuật, trực tiếp nghiệm thu thì công trình đường dây Bắc - Nam 500 kV mạch 2 hoàn toàn do các kỹ sư Việt Nam đảm nhiệm.

Việc xây dựng và đưa vào vận hành thành công hệ thống truyền tải điện 500 kV Bắc - Nam mạch 2 đã đánh dấu bước trưởng thành quan trọng của ngành điện Việt Nam trong lĩnh vực nghiên cứu, khảo sát, thiết kế, xây dựng và quản lý vận hành (QLVH).

Sau 25 năm đưa vào vận hành, hệ thống truyền tải điện 500 kV Bắc - Nam đã có những đóng góp to lớn đối với sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước và luôn giữ vai trò quan trọng nhất của Hệ thống truyền tải điện quốc gia.

Do có vai trò đặc biệt quan trọng, Thủ tướng Chính phủ đã có Quyết định số 1944/QĐ-TTg ngày 04/12/2017 đưa hệ thống truyền tải điện 500 kV vào Danh mục công trình quan trọng liên quan đến an ninh quốc gia nhằm tăng cường vai trò của Nhà nước cũng như các tổ chức, cá nhân trong công tác bảo vệ hệ thống truyền tải điện 500 kV.

Bước ngoặt lịch sử

Trước đòi hỏi cấp thiết của công cuộc đổi mới ngành điện Việt Nam, ngày 01/7/2008, Tổng công ty Truyền tải điện Quốc gia (EVNNPT) chính thức được thành lập với nhiệm vụ chính là đầu tư xây dựng (ĐTXD) và QLVH Hệ thống truyền tải điện Quốc gia bao gồm các đường dây và TBA cấp điện áp 220 kV và 500 kV trên phạm vi cả nước.

Công nhân EVNNPT tích cực sửa chữa dường dây và trạm biến áp đảm bảo cung cấp điện phục vụ nhu cầu dân sinh và phát triển kinh tế xã hội của đất nước. Nguồn: BNEWS/TTXVN

EVNNPT ra đời đúng vào thời kỳ suy thoái của nền kinh tế thế giới và nền kinh tế của Việt Nam gặp nhiều khó khăn. Ngay từ những bước đi đầu tiên, EVNNPT đã phải đối diện với rất nhiều khó khăn, thách thức như thiếu vốn đầu tư, giá truyền tải điện thấp, cơ sở vật chất khó khăn, lưới truyền tải điện quốc gia chưa đáp ứng được nhu cầu truyền tải điện, tình trạng quá tải thường xuyên xảy ra trên diện rộng ở cả 3 miền, nguy cơ sự cố cao, nhiều công trình trọng điểm chưa đáp ứng được tiến độ, đặc biệt là các công trình đồng bộ với các dự án nguồn điện…

Trong hoàn cảnh vô cùng khó khăn đó, tập thể cán bộ công nhân viên (CBCNV) EVNNPT đã hết sức nỗ lực phấn đấu, từng bước tháo gỡ khó khăn, vượt qua thách thức để đảm bảo vận hành an toàn và phát triển Hệ thống truyền tải điện quốc gia đáp ứng yêu cầu tăng trưởng của nền kinh tế quốc dân.

Trải qua 11 năm hoạt động, bằng sự phấn đấu, nỗ lực không mệt mỏi của toàn thể CBCNV, cùng sự chỉ đạo sát sao của EVN, sự hỗ trợ rất lớn từ Chính phủ, các bộ, địa phương và các đối tác, EVNNPT đã ngày càng khẳng định vị thế ở cả trong nước và quốc tế.

Sau 25 năm kể từ khi hoàn thành đường dây 500 kV Bắc - Nam mạch 1, Hệ thống truyền tải điện quốc gia đã phát triển vượt bậc về quy mô và ngày càng được nâng cao về chất lượng, công nghệ.

Nếu năm 1994, Hệ thống truyền tải điện quốc gia chỉ có 1.487 km đường dây 500 kV; 1.913,7 km đường dây 220 kV; tổng dung lượng máy biến áp (MBA) 500 kV là 1.350 MVA và tổng dung lượng MBA 220 kV là 2.305 MVA thì hiện nay, EVNNPT đang QLVH 7.996 km đường dây 500 kV, tăng 5,4 lần; 17.207 km đường dây 220 kV, tăng 9 lần; 30 TBA 500 kV với tổng dung lượng là 33.300 MVA, tăng 24,7 lần; 123 TBA 220 kV tổng dung lượng là 54.188 MVA, tăng 23,5 lần so với năm 1994. So sánh với các tổ chức truyền tải điện ở khu vực ASEAN, EVNNPT xếp thứ 3 về khối lượng QLVH đường dây và thứ 4 về tổng dung lượng MBA.

Hệ thống truyền tải điện quốc gia ngày càng đồng bộ, hiện đại, đã vươn tới tất cả các tỉnh, thành phố trên cả nước; đã kết nối với hệ thống truyền tải điện của các nước Trung Quốc, Lào và Campuchia. Hệ thống truyền tải điện quốc gia giữ vững vai trò “xương sống” trong hệ thống điện toàn quốc, Hệ thống truyền tải điện 220 kV đảm bảo vai trò “xương sống” trong hệ thống điện của các khu vực, tỉnh, thành phố trên phạm vi cả nước.

Hệ thống truyền tải điện quốc gia đã đáp ứng yêu cầu đấu nối, giải tỏa công suất các dự án nguồn điện và đảm bảo cấp điện theo nhu cầu của các khu vực và phụ tải trên cả nước. EVNNPT đã có đóng góp quan trọng để Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) đảm bảo cung cấp đủ điện cho phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.

Tiếp nối thành công của đường dây 500 kV Bắc - Nam mạch 1 và mạch 2, ngày 05/5/2014, EVNNPT đã đưa vào vận hành đường dây 500 kV Pleiku - Mỹ Phước - Cầu Bông dài 437,5 km, tạo nên 3 mạch đường dây 500 kV liên kết giữa miền Trung và miền Nam.

Hệ thống truyền tải điện 500 kV Bắc - Nam, gồm các đường dây 500 kV Bắc - Nam mạch 1, mạch 2, đường dây 500 kV Pleiku - Mỹ Phước - Cầu Bông và các TBA 500 kV trên tuyến có vai trò rất quan trọng trong việc đảm bảo cung cấp điện cho cả nước nói chung và đặc biệt là cho miền Nam trong những năm qua cũng như thời gian tới trong bối cảnh các nguồn điện miền Nam không đảm bảo tiến độ.

Hiện nay, EVNNPT đang khẩn trương triển khai thi công xây dựng cụm dự án đường dây 500 kV Vũng Áng - Quảng Trạch - Dốc Sỏi - Pleiku 2 với tổng chiều dài gần 750 km để hoàn thiện đường dây 500 kV mạch 3 từ miền Bắc vào miền Nam và tăng cường năng lực truyền tải của hệ thống truyền tải điện 500 kV, góp phần đảm bảo cung cấp điện cho miền Nam giai đoạn năm 2020 và những năm tiếp theo khi hệ thống điện miền Nam không đảm bảo cân đối cung - cầu nội vùng.

Trong những năm qua, EVNNPT đã thực hiện nhiều giải pháp để đảm bảo các chỉ tiêu tài chính của EVNNPT theo quy định; xây dựng và thực hiện các giải pháp nhằm đảm bảo lành mạnh tình hình tài chính; hoạt động sản xuất kinh doanh có lợi nhuận và hoàn thành nghĩa vụ với Nhà nước; thu xếp đủ vốn cho ĐTXD.

Năm 2019, EVNNPT được Tổ chức Fitch Ratings xếp hạng tín nhiệm ở mức BB (ngang bằng với EVN và quốc gia). Xếp hạng tín nhiệm độc lập của EVNNPT được Fitch Ratings đánh giá ở mức BB+. Kết quả xếp hạng này giúp EVNNPT củng cố mức độ tín nhiệm và tăng cường tính minh bạch, phù hợp với các tiêu chuẩn quốc tế, cho phép EVNNPT đa dạng hóa các nguồn tài chính và thuận lợi hơn trong việc huy động vốn cho ĐTXD.

Công tác ứng dụng khoa học công nghệ luôn được EVNNPT quan tâm, chú trọng, đã từng bước đồng bộ và hiện đại hóa Hệ thống truyền tải điện quốc gia; đội ngũ cán bộ quản lý, kỹ thuật ngày càng lớn mạnh, làm chủ được các công nghệ hiện đại. Hiện nay, EVNNPT đang tập trung nghiên cứu để ứng dụng các thành tựu của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ 4 vào các hoạt động nhằm nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh và tăng năng suất lao động.

Trong 10 năm từ 2008 - 2018, quy mô Hệ thống truyền tải điện quốc gia tăng lên hơn 3 lần, nhưng số lượng CBCNV chỉ tăng 15%, chỉ tiêu năng suất lao động tổng hợp của EVNNPT tăng lên 3,73 lần.

Ông Đặng Phan Tường – Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch HĐTV EVNNPT thăm và tặng quà các đơn vị đang tham gia thi công dự án đường dây 500 kV mạch 3 tại VT831&VT834 (xã Đại Đồng, huyện Đại lộc, tỉnh Quảng Nam). Nguồn: BNEWS/TTXVN

Để tiếp tục có hướng đi đúng, vươn lên tầm khu vực và quốc tế, EVNNPT đã xây dựng và đang triển khai thực hiện Chiến lược phát triển đến năm 2025, tầm nhìn đến năm 2040 với quan điểm xây dựng EVNNPT phát triển bền vững; lĩnh vực truyền tải điện phải đi trước một bước nhằm đảm bảo truyền tải điện an toàn, liên tục, ổn định cho các hoạt động kinh tế, chính trị, xã hội, an ninh, quốc phòng và sẵn sàng đáp ứng yêu cầu phát triển của thị trường điện.

Trong những năm qua, EVNNPT luôn coi trọng đẩy mạnh việc xây dựng và thực hiện văn hóa doanh nghiệp. Cùng với quá trình phát triển, các giá trị văn hóa vừa phù hợp với văn hóa EVN vừa mang bản sắc riêng của EVNNPT đã được hình thành, thấm sâu và chi phối tình cảm, suy nghĩ, lời nói và hành động của con người EVNNPT, tạo nên khối đoàn kết, thống nhất, xây dựng EVNNPT phát triển bền vững. Đây chính là yếu tố quan trọng nhất giúp EVNNPT thành công.

Hướng tới tương lai

Với mục tiêu phát triển bền vững, vươn lên tầm khu vực và quốc tế, EVNNPT đã đặt ra mục tiêu chiến lược là phát triển Tổng công ty Truyền tải điện Quốc gia đến năm 2020 trở thành một trong bốn tổ chức truyền tải điện hàng đầu khu vực ASEAN; đến năm 2025, EVNNPT phấn đấu trở thành một trong các tổ chức truyền tải điện thuộc 10 nước hàng đầu châu Á và đến năm 2030, đạt trình độ tiên tiến trên thế giới trong lĩnh vực truyền tải điện.

Để thực hiện mục tiêu chiến lược, EVNNPT phải triển khai rất nhiều các giải pháp đồng bộ trong các lĩnh vực hoạt động như: ĐTXD; QLVH; tài chính và huy động vốn; ứng dụng khoa học công nghệ; quản trị doanh nghiệp, tổ chức bộ máy và phát triển nguồn nhân lực; bảo vệ môi trường, ứng phó với biến đổi khí hậu; truyền thông và quan hệ quốc tế, …

Nhiệm vụ của EVNNPT trong những năm tới sẽ phải đối mặt với rất nhiều khó khăn, thách thức, đòi hỏi EVNNPT phải cố gắng, nỗ lực nhiều hơn nữa để có thể hoàn thành tốt những trọng trách, nhiệm vụ được giao.

Với truyền thống đoàn kết, thống nhất cùng với tinh thần, bản lĩnh của người “lính truyền tải điện”, tôi tin tưởng rằng EVNNPT sẽ vượt qua mọi khó khăn, thách thức để hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao và đạt được các mục tiêu chiến lược đã đề ra./.