13 Lưu ý đầu tư chứng khoán thông minh

Warren Buffet, Carl Icahn và George Soros là ba trong nhà đầu tư cổ phiếu thành công nhất nhất thế giới. Họ kiếm được hàng chục tỷ USD nhờ sự nỗ lực không ngừng nghỉ cùng bộ óc tính toán vĩ đại.

Mỗi người đại diện cho một phương pháp đầu tư riêng, tuy nhiên đúc kết lại có thể nói hai cách đầu tư chứng khoán thông minh được họ áp dụng chính là: Không đầu tư chứng khoán bằng cảm tính, luôn chuẩn bị kế hoạch phương án dự trù cho mọi trường hợp xấu nhất.

1. Người đầu tư thành công không kiếm tiền bằng cảm tính

Có một sự thật rằng chúng ta – những con người dễ bị cảm tính chi phối về mọi hoạt động nhận thức thế giới xung quanh và nghịch lý hầu hết mọi người đều cho rằng họ đang rất làm rất đúng. Ở một số trường hợp cảm tính chính là kim chỉ báo giúp con người đưa ra các quyết định xử lý vấn đề hiệu quả.

Thế nhưng với một thị trường biến động như chứng khoán, người kiếm tiền bằng cảm tính chính là người dễ thất bại nhất. Trước khi đưa ra một quyết định đặt lệnh giao dịch, thay vì đầu tư chỉ vì yêu thích một cổ phiếu nào đó hay cố tình phớt lờ trước những diễn biến xấu của thị trường thì tỷ phú Warren Buffet sẽ dành thời gian để nghiên cứu các báo cáo tài chính, phân tích ưu nhược điểm của công ty phát hành chứng khoán.

Việc nghiên cứu này sẽ giúp ông đưa ra các nhận định đúng đắn về hiệu quả kinh doanh, tiềm năng phát triển của doanh nghiệp trong tương lai. Từ đó Warren Buffet chọn lựa thời cơ thích hợp để mua cổ phiếu với mức giá thấp hơn giá trị thực và bán ra kiếm lời với giá trị cao hơn khi nó được định giá đúng.

2. Người đầu tư thành công luôn có kế hoạch dài hạn trước mọi biến động thị trường

Các nhà đầu tư không thể đoán định được ngày mai thị trường cổ phiếu sẽ tăng hay giảm điểm. Thế nhưng thị trường không phải 9 điều mà các nhà đầu tư chứng khoán thành công quá để tâm, điều họ chú tâm hơn cả chính là kế hoạch và sẵn sàng hành động cho mọi trường hợp, kể cả tình huống xấu nhất.

George Soros đã luôn lập sẵn những các phương án đầu tư chứng khoán cho mọi giai đoạn biến động của thị trường. Kế hoạch được ông lập ra bao gồm: chiến lược sử dụng vốn, thời gian cắt lỗ chốt lời, phân bổ nguồn vốn, bổ sung vốn kịp thời... Với ông, chiến lược đầu tư càng chi tiết thì khả năng ứng phó với rủi ro trên thị trường càng cao, nguồn lợi nhuận thu được càng lớn.

Chủ tịch của Soros Fund Managemen đã chứng minh phương pháp đầu tư trên thực sự đúng đắn khi ông thu về tỷ suất sinh lời trung bình hằng năm lên đến hơn 28%/năm.

3. Khi thị trường giảm điểm kéo dài

Quá trình thị trường lao dốc kéo dài sẽ rơi vào khoảng vài tháng, nếu không có chiến lược đúng đắn nhà đầu sẽ rất dễ thua lỗ trong giai đoạn này.

Tuy nhiên không phải không có cách “sống sót” trong đợt giảm điểm kéo dài, bạn vẫn có thể kiếm lời bằng cách canh các chân sóng hồi có giá tốt. Tuy nhiên, bạn vẫn chỉ nên lướt sóng ngắn hạn và bán ra khi giá đạt T+3.

4. Thị trường giảm điểm bởi thông tin tiêu cực

Chắc hẳn nhà đầu tư không thể quên được sự kiện Brexit đã khiến chứng khoán Việt Nam giảm sâu đến 34 điểm và sau đó phục hồi một cách đầy thần tốc. Một sự kiện chẳng mấy liên quan đến tình hình chính trị hay hoạt động kinh doanh của các công ty nước ta nhưng vẫn khiến chứng khoán Việt mất đi mấy hàng tỷ vốn hóa.

Kéo theo đó, hàng tỷ đồng của nhà đầu tư chứng khoán Việt cũng mất trắng. Trước những thông tin tiêu cực này những nhà đầu tư chiến thắng sẽ thường:

+ Xác định sự kiện chắc chắn sẽ xảy ra và ảnh hưởng đến thị trường chứng khoán. Ví dụ sự kiện Brexit – Anh đã có một quá trình chuẩn bị lâu dài, mọi người đều có thể biết được thời gian sự kiện đó xảy ra.

+ Lượng hóa mức độ tác động của sự kiện để có các kế hoạch đầu tư như bán trước mua sau khi thị trường giảm sâu, hạ tỷ lệ margin trước khi thị trường lao dốc, chuẩn bị nguồn vốn để bắt đáy cổ phiếu.

5. Khi thị trường tăng điểm nhờ các mã trụ hay nhiều ở VN30

Khi mà đa số các mã chứng khoán trên thị trường đều hạ điểm thì bạn nên cân nhắc bởi bong bóng tài chính có thể nổ tung bất cứ lúc nào. Bởi vậy, nếu nhà đầu tư chỉ tập trung vào Index thì nguy cơ sập bẫy thị trường trong khoảng thời gian này rất cao.

6. Khi những tin xấu bất ngờ xảy đến làm giảm điểm kéo dài

Sự kiện Bầu Kiên bị bắt năm 2012, hay sự kiện biển Đông năm 2014 chính là những sự kiện làm rúng động thị trường tài chính, khiến nhà đầu tư lỗ hàng tỷ USD.

Để ứng phó với những tin tức xấu bất ngờ này, nhà đầu tư cần giảm thiểu tối đa tỷ trọng nắm giữ cổ phiếu và không nên nóng lòng bắt đáy vì theo quy luật thì thị trường cần rất nhiều thời gian để khôi phục trở lại.

7. Phân phối đỉnh

Phân phối đỉnh xảy ra khi không có sự đồng thuận về diễn biến tăng trưởng giữa giá cổ phiếu và KLGD, KLGD tăng mạnh như giá cổ phiếu thì không tăng.

Đặc điểm của phiên giao dịch phân phối đỉnh chính là đa số cổ phiếu hạ điểm, thậm chí giảm so với sàn, đầu phiên có lúc tăng nhưng càng về cuối phiên giá giảm càng giảm mạnh. Khi gặp những phiên giao dịch này, nhà đầu tư cần nhanh chóng chốt lời và tránh mua cổ phiếu để tránh thua lỗ xảy ra.

8. Tạm gọi là đáy

Bắt đáy cũng là một trong những phương pháp đầu tư “béo bở” so với giá trị thực của cổ phiếu mà các nhà đầu tư có thể cân nhắc. Tuy nhiên việc xác định cổ phiếu đó đã ở đáy hay chưa không phải là đơn giản, có một số dấu hiệu ở vùng đáy mà nhà đầu tư có thể tham khảo bao gồm:

+ Đầu tiên hầu hết cổ phiếu sẽ giảm giá sâu nhưng vẫn có một vài nhóm mã như bluechip giữ nguyên giá.

+ Sau đó sẽ xuất hiện một vài phiên phục hồi giảm nhẹ đánh lừa nhà đầu tư. Những tin tốt về nhóm giữ giá của nhóm cổ phiếu được tung ra thị trường

+ Khi phiên Wash Out diễn ra, các chuyên gia đầu tư chứng khoán sẽ tung hộ về việc bắt đáy. Nhóm cổ phiếu giữ giá trong giai đoạn này có xu hướng tăng nhẹ nhằm kích thích các nhà đầu tư bắt đáy mạnh.

+ Tuy nhiên điểm đáy sẽ chính thức xuất hiện khi thị trường rơi vào hoảng loạn bởi nhóm cổ phiếu giữ giá tốt đột ngột giảm sâu với khối lượng lớn, những phiên giảm giá leo dốc không ngừng.

Khi 4 dấu hiệu này xuất hiện, bạn hãy bình tĩnh quan sát, mò đáy và mua dần cổ phiếu.

9. Đầu tư an toàn

Chuyên gian Rosenthal đã nói rằng. “Trước khi đưa ra quyết định, chi phí phải được tính toán để tránh trường hợp lợi nhuận không đủ bù”.

Thật vậy, đầu tư mạo hiểm có thể cho bạn khoản tiền khổng lồ, thế nhưng đầu tư an toàn mới là điều mọi nhà đầu tư cần hướng đến. Để đầu tư an toàn, người chơi cổ phiếu cần lưu lý hai phương pháp sau:

+ Nhà đầu tư cần tìm cách đa dạng hóa các danh mục đầu tư, hãy chọn 3 – 5 công ty mà bạn nghĩ rằng doanh nghiệp đó sẽ “ăn nên làm ra” trong thời gian tơi. Việc phân tán đầu tư sẽ giúp bạn giảm thiểu rủi ro khi thị trường có biến động và giúp bạn tăng cơ hội nhờ chọn được danh mục đầu tư hợp lý.

+ Khi lựa chọn đầu tư bạn chỉ nên đầu tư chứng khoán blue –chip, cổ phiếu của những công ty được đánh giá cao về danh tiếng, doanh thu ổn định, giàu tiềm năng phát triển và tránh đầu tư cổ phiếu Penny stock, loại chứng khoán của các công ty nhỏ lẻ, có độ rủi ro cao, không được công nhận giao dịch chính thức trên giấy tờ.

10. Đối với nhà đầu tư nhỏ lẻ, ngắn hạn

Những nhà đầu tư ngắn hạn thông thường sẽ mất lợi thế về mặt thông tin so với các nhà đầu tư tổ chức, thế nhưng lợi thế của họ chính là tiến hành giao dịch bất kỳ thời điểm nào. Nếu tận dụng tốt lợi thế này theo cách “bám đuôi những nhà đầu tư khổng lồ” thì họ có thể tránh được không ít thua lỗ trong quá trình đầu cơ.

Để nhận biết được xu hướng đầu tư của của những “lão làng” nhà đầu tư có thể tìm hiểu dựa vào khối lượng giao dịch và biến động giá trên biểu đồ phân tích kỹ thuật.

11. “Tấn công nhiều không ghi được bàn ắt sẽ bị thủng lưới”

Trong bóng đá có câu: "Tấn công nhiều không ghi được bàn ắt sẽ bị thủng lưới".

Có thể nói rằng điều này khá chính xác với diễn biến của thị trường chứng khoán. Bởi vậy khi bắt đáy, bạn nên kiên nhẫn chờ đợi thời điểm thị trường tạo đáy thật sự rồi hẵng quyết định ôm cổ phiếu.

Bởi vì, trên thực tế một cổ phiếu giảm sâu trong khoảng thời gian dài chưa chắc đã phất lên ngay sau đó, điều này rất ít xảy ra trừ khi khi nhịp hồi kỹ thuật (bull) xuất hiện.

12. Học phân tích kỹ thuật và định giá cổ phiếu

Phân tích kỹ thuật được xem là một công cụ hỗ trợ hữu ích trong đầu tư chứng khoán. Biểu đồ nãy giúp người chơi chứng khoán xác định được các ngưỡng giá an toàn, xu thế biến động giá từ đó đưa ra các quyết định đúng đắn trong việc mua và bán cổ phiếu ra thị trường.

Bởi vậy, cách đầu tư chứng khoán thông minh để có thể thắng trong mọi phiên giao dịch chính là nắm vững bảng biểu đồ phân tích kỹ thuật. Định giá cổ phiếu giúp người giao dịch kết luận được giá cổ phiếu đắt hay rẻ so với giá trị thực mà nó mang lại, từ đó chọn lựa được loại cổ phiếu mang nhiều lợi nhuận trong đầu tư.

Để định giá cổ phiếu, nhà đầu tư cần phải tìm hiểu về các phương pháp định giá hiệu quả như như phương pháp P/E ( Price-to-Earnings), phương pháp P/B ( Price-to-Book), phương pháp FCFF hoặc FCFE,...

13. Tính kỷ luật

Một câu nói nổi tiếng của phố Wall dành cho những người chơi chứng khoán chính là: "Bulls make money, bears make money and pigs get slaughtered”.

Câu nói này ám chỉ rằng những người đầu tư nếu không có kỷ luật thì dễ dàng bị giết thịt như những chú lợn. Điều này xảy ra khi giá của cổ phiếu tăng so với mục tiêu đặt ra của nhà đầu tư, sau đó vì lòng tham họ quyết định chờ giá tăng theo một tỷ suất phi thực tế. Và rồi “ lợn đã bị giết thịt” khi giá cổ phiếu đột ngột giảm, nhà đầu tư thua lỗ, phá sản bởi vì không cắt lỗ kịp thời.

Bởi vậy, kỷ luật trong đầu tư chứng khoán luôn là một yếu tố không thể thiếu đối với tất cả những nhà đầu tư. Mỗi người cần phải đặt cho mình những mục tiêu về giá, cắt lỗ chốt lời đúng dự định và nghiêm túc thực hiện theo những kỷ luật đã đề ra.