10 dấu hiệu của một ban lãnh đạo tồi tệ

Chủ đề ban lãnh đạo luôn là một chủ đề cực kì nóng sốt nhiều năm qua với bao cú lừa khiến cho cổ đông đi vào lòng đất. Từ những vụ bán chui úp sọt, rút lõi doanh nghiệp, esop lợi mình hại người cho tới những cú đẩy giá úp bô cả công ty chứng khoán, nhìn đâu đâu ta cũng thấy có dính dáng ít nhiều tới một ban lãnh đạo tệ hại. Hôm nay tôi sẽ vạch ra cho các bạn những phương pháp nhận diện rủi ro từ ban lãnh đạo, dựa vào kinh nghiệm học tập phân tích chứng khoán nhiều năm của tôi.

Những dấu hiệu khách quan

 

Dấu hiệu 1: Tuổi tác là một vấn đề đầu tiên và dễ để nhận thấy nhất. Thường theo quan sát, độ tuổi đẹp nhất để làm lãnh đạo cấp cao thường vào khoảng 40-55 tuổi. Đây là độ tuổi chín nhất.

Nếu lãnh đạo quá trẻ, tư duy sẽ thường ưa thích mạo hiểm hơn. Mạo hiểm là tốt nhưng cũng sẽ đi kèm với rủi ro cao và đôi khi đặt công ty vào những tình thế hiểm nghèo. Một bất lợi nữa của lãnh đạo trẻ là việc thiếu vắng kinh nghiệm quản lí, đây là yếu tố cần phải được tích lũy qua năm tháng.

 

Tất nhiên lãnh đạo trẻ cũng có một số điểm mạnh như sức làm việc cao, tư duy có thể cởi mở phóng khoáng và táo bạo hơn.

 

Ngược lại, lãnh đạo quá già thường quá ư cẩn thận, già đồng nghĩa với nếu thất bại họ sẽ có rất ít thời gian để làm lại từ đầu. Do vậy lãnh đạo có thể có tư duy trì trệ, thiếu cải cách tiến bộ và để mất nhiều cơ hội tốt yêu cầu tư duy cởi mở và khả năng chấp nhận rủi ro, từ đó có thể đánh mất vị thế đã gây dựng tưởng như chắc chắn của mình.

 

 

Dấu hiệu 2: Trình độ học vấn cũng là một điều cần suy xét, xem thực sự ban lãnh đạo giỏi về mảng chuyên môn gì và có tiến hành mở rộng kinh doanh sang quá nhiều mảng mà ông ta không biết hay không.

Có một trường hợp đáng lưu ý là những lãnh đạo cấp cao có nguồn gốc từ dân kế toán, thường dễ có động cơ quản trị lợi nhuận ( làm sai lệch lợi nhuận theo hướng có lợi). Tôi sẽ không tiện kể tên chính xác những doanh nghiệp đó ra đây.

 

 

Dấu hiệu 3: BLĐ có là người sáng lập công ty hay không, hay chỉ là một người được thuê về để lãnh đạo công ty. Đây cũng là một yếu tố đáng lưu ý.

Người sáng lập công ty và có tỷ lệ sở hữu cao thường có một động cơ tốt hơn với công ty của mình, coi công ty của mình như con và muốn nó phát triển. Còn người được thuê về quản trị công ty thì đôi khi mục tiêu của họ là lợi ích ( Tiền lương, esop, quyền chọn, thưởng..). Đặc biệt là những người được thuê về và sở hữu rất ít cổ phần của công ty mà chính họ lãnh đạo. Nếu họ cũng không tin vào công ty mà họ lãnh đạo thì chúng ta rất cần đặt một dấu hỏi chấm về điều này.

 

 

Dấu hiệu 4: BLĐ có thành thực chia sẻ thông tin với cổ đông ngay cả trong lúc khó khăn, luôn luôn thừa nhận khó khăn và tìm cách giải quyết. Hay là chỉ chăm chăm dấu nhẹm cái xấu đi, khi bị cổ đông hỏi thì lấp liếm ấp úng không thể trả lời được hoặc đánh trống lảng. đây là một yếu tố cần xem xét.

 

 

Dấu hiệu 5: Một điều cuối, cái này có thể áp dụng theo phương pháp lời đồn đại, là đi tìm hiểu, dò la các tin tức về vị lãnh đạo này từ trên báo đài, tivi, internet hay qua các mối quan hệ của bản thân. Từ đó có một góc nhìn sơ lược về tính cách và năng lực của BLĐ. Đây là một phương pháp rất hay mà các nhà đầu tư chuyên nghiệp sử dụng.

 

 

Những dấu hiệu chủ quan

 

Dấu hiệu 6: Ban lãnh đạo đó liệu có đáng tin cậy, họ có giữ lời hứa của mình?

Liên tục đặt kế hoạch doanh thu lợi nhuận cao nhưng không đạt được kế hoạch mình đã đề ra trong nhiều năm liên tiếp. Liên tục khiến cổ đông thất vọng.

 

Đăng kí mua vào cổ phiếu nhiều lần nhưng lại không mua vì một tỷ lí do giời ơi đất hỡi nào đó mà ai cũng bịa ra được.

 

Báo cáo tài chính có dấu hiệu gian lận, các khoản mục bất thường ( Tôi có chuỗi bài riêng giúp nhận diện BCTC gian lận). Liên tục bị kiểm toán ngoại trừ vì những sai sót cố tình.

 

Tất cả các lần do thất hứa của lãnh đạo và thất hứa đến nhiều lần, đều là dấu hiệu đáng nghi ngại về đạo đức của BLĐ. Chúng ta thật khó có thể trông chờ vào một BLĐ đạo đức kém.

 

 

Dấu hiệu 7: Trục lợi từ doanh nghiệp, đây là một việc vừa dễ vừa khó để đánh giá. Tôi sẽ liệt kê cho các bạn vài biểu hiện:

Có hoạt động kinh doanh chồng chéo với các công ty con cháu do chính BLĐ sở hữu. Đây là một dấu hiệu cực kì xấu mà cần quan tâm, có thể dùng để chuyển giá, rút ruột, sân sau...vv. Lưu ý khoản mục lợi ích của cổ đông thiểu số trên BCTC hợp nhất, tìm hiểu kĩ về hoạt động kinh doanh của các cty con, ai sở hữu, địa chỉ ở đâu và có liên quan gì tới DN mà mình đang đầu tư. Cẩn thận không hề thừa!

 

Các chế độ Esop bất công, mang tiếng là esop nhưng chỉ tập trung vào bộ phận chóp bu lãnh đạo, lợi ích từ Esop quá lớn dù không hề tương xứng với kết quả làm việc của BLĐ.

 

Lương thưởng của BLĐ quá chênh lệch, quá cao so với mặt bằng chung dù đóng góp không cao. Đây cũng là dấu hiệu trục lợi từ doanh nghiệp.

 

Ban lãnh đạo ưa thích các hoạt động đầu tư lướt sóng chứng khoán, và tệ nhất là chính cổ phiếu của công ty mình. Một BLĐ tập trung vào việc lãnh đạo sẽ có ít động cơ và thời gian để suốt ngày trading trên thị trường chứng khoán. Đem tiền của công ty đi rót vào các hoạt động đầu tư mờ ám, đặc biệt có liên quan chồng chéo tới lợi ích cá nhân lại càng tệ hại. Hãy chú ý dấu hiệu này.

 

 

Dấu hiệu 8: Ban lãnh đạo thay đổi liên tục. Làm sao một ban lãnh đạo có thể lập tức làm quen với một môi trường mới để điều hành cho tốt, và làm sao một doanh nghiệp có thể điều hành tốt khi người này chưa kịp điều hành thì đã ra đi. Đây là một dấu hiệu xấu, thường xảy ra đối với một số doanh nghiệp dạng penny bù nhìn...vv.

 

Dấu hiệu 9: Các tranh chấp nội bộ, cái này thì khỏi phải nói rồi. Điển hình như vụ lùm xùm trong ban quản trị của công ty xây dựng hàng đầu VN: CTD. Khi đã có đấu đá và tranh giành lợi ích trong nội bộ, chắc chắn không thể kinh doanh tốt.

Người xưa có câu: Tề gia, trị quốc, bình thiên hạ, chuyện nội bộ giải quyết chưa xong làm sao có thể kinh doanh thành công được.

 

Dấu hiệu 10: Sử dụng quá nhiều người nhà trong ban lãnh đạo. Đây vừa là một điểm tốt vừa là một điểm xấu, tốt vì là người một nhà, có thể có sự phối hợp ăn ý nhịp nhàng và hợp tác với nhau tốt hơn. Tuy nhiên xác suất để trong một nhà có quá nhiều người đều giỏi là thấp, thứ nữa là quan hệ gia đình nhiều khi dẫn tới sự mất công bằng trong việc lãnh đạo và quản trị nhân sự. Chưa kể tình trạng những đạo con ông cháu cha chẳng biết gì chỉ ham ăn chơi nhảy múa mà vẫn có tên trong ban lãnh đạo, đây là một điều vô cùng xấu.

 

Lời Kết:

 

Có quá nhiều điều cần phải xem xét khi đánh giá một ban lãnh đạo,mà đó mới chỉ là yếu tố lãnh đạo trong việc phân tích, đầu tư quả thực không hề đơn giản như chúng ta nghĩ. Tuy nhiên với tinh thần ham học hỏi và tìm tòi, tất cả chúng ta rồi sẽ đều có một nền tảng tư duy vững chắc.

Hoàng Nguyên Đời Chứng Khoán