Bài của Macro Radio

Câu trả lời là có, đó chính là thi trường Trái Phiếu Chính Phủ (TPCP) Mỹ (U.S. Government Bond), và cụ thể hơn là lãi suất chênh lệch (spread) giữa TPCP Mỹ thời hạn 3 tháng và 10 năm (hoặc là 2 năm và 10 năm).

Kể từ năm 1982, nước Mỹ đã trải qua 4 cuộc suy thoái kinh tế, và trước mỗi cuộc suy thoái này, lãi suất TPCP Mỹ thời hạn 10 năm đều thấp hơn lãi suất TPCP Mỹ thời hạn 3 tháng, có nghĩa chênh lệch lãi suất là âm (negative spread). Điều này có nghĩa là các nhà đầu tư Trái Phiếu (TP) chấp nhận lãi suất thấp hơn khi cho Chính Phủ (CP) Mỹ vay tiền trong vòng 10 năm so với trong vòng 3 tháng. Nếu bạn dừng 1s và nghĩ về việc này, thì nó thật sự vô lý.

Tưởng tượng bạn có một số tiền muốn đem đi cho vay. Có một người A muốn vay tiền bạn trong vòng 3 tháng và cam kết trả lại số tiền gốc cộng với lãi suất là 5%. Một người khác B muốn vay tiền bạn trong vòng 10 năm và cam kết trả lại số tiền gốc cộng với lãi suất là 3% mỗi năm. Vậy bạn sẽ cho ai vay tiền? Câu trả lời dễ dàng là A, vì tại sao bạn lại muốn cho vay trong lời gian lâu hơn và với lãi suất ít hơn. Rủi ro cho vay lâu dài 10 năm là rất lớn so với chỉ 3 tháng. Vì có nhiều rủi ro hơn, nếu cho vay 10 năm, ít nhất thì bạn cũng phải mong muốn có lãi suất cao hơn 5%.

Quay lại với thị trường TPCP Mỹ. Vậy thì tại sao các nhà đầu tư TP lại chấp nhận lãi suất thấp hơn khi cho CP Mỹ vay tiền trong vòng 10 năm thay vì 3 tháng? Câu trả lời là vì lãi suất cho vay dài hạn được sử dụng như một điểm nhìn về sự kì vọng tăng trưởng (growth expectation) và kì vọng lạm phát (inflation expectation) trong tương lai. Giả sử như nếu bạn nghĩ rằng tăng trưởng kinh tế trong vòng 10 năm tới sẽ trung bình ở khoảng 3% mỗi năm, và lạm phát trung bình sẽ ở mức 2% mỗi năm, khả năng cao là bạn sẽ muốn lãi suất cho vay tiền của bạn ít nhất phải được 5% mỗi năm. Vậy khi mà lãi suất TPCP 10 năm thấp, có nghĩa là các nhà đầu tư TP đang dự đoán rằng tăng trưởng và lạm phát trong vòng 10 năm tới sẽ thấp.

Lãi suất cho vay ngắn hạn thì thường bị ảnh hưởng rất nhiều bởi Ngân Hàng Trung Ương (NHTW) Mỹ, FED. FED tăng lãi suất ngắn hạn, với hy vọng việc này sẽ làm giảm lạm phát khi mà nước Mỹ đang phải đối mặt với lạm phát cao nhất sau 40 năm. Vậy khi mà lãi suất TPCP 10 năm thấp hơn lãi suất TPCP 3 tháng, nhiều nhà đầu tư TPCP đang đấu lại FED (fight the FED) và dự đoán rằng tăng trưởng và lạm phát của nước Mỹ sẽ chậm lại nhiều hơn so với FED dự đoán. Phụ thuộc vào độ sâu của sự chênh lệch lãi suất, chênh lệch càng âm thì có nghĩa rằng ngày càng có nhiều nhà đầu tư TP có suy nghĩ khác với FED.

Hiện tại, chênh lệch giữa lãi suất ngắn hạn và dài hạn tại TPCP Mỹ đang ở trong những khu vực thấp nhất trong lịch sử. Đây chính là thị trường TPCP Mỹ dự báo về một thời kì suy thoái đang cận kề, thường là trong vòng 6 - 18 tháng, với tỉ lệ chính xác là 100% (4/4 nếu bạn tính chênh lệch ls 3 tháng – 10 năm, 6/6 nếu bạn tính chênh lệch ls 2 năm – 10 năm). Mình nghĩ nước Mỹ sẽ rơi vào suy thoái sớm nhất là quý 2 của năm 2023 và chậm nhất là quý 1 của 2024, kéo theo đó là rắc rối tới các thị trường khác.