Bài của Hoàng Tùng Thiện

Có nhiều kỹ thuật khác nhau để thao túng giá cổ phiếu. Bài viết sẽ giới thiệu hai kỹ thuật thao túng khi bạn đang quan sát bảng giá chứng khoán. Các kỹ thuật có phân biệt giữa Room Việt Nam và Room nước ngoài. Việc nhận biết hai kỹ thuật này giúp bạn đầu tư cổ phiếu an toàn và hiệu quả hơn. Hơn thế, bạn sẽ biết cách tận dụng chúng như thế nào.

Việc nhận biết hai kỹ thuật thao túng giá cổ phiếu dễ hơn khi bạn quan sát bảng giá trên máy tính. Bởi vì khi đó, bạn mới quan sát được lượng và giá của bên mua và bên bán. Quan sát như vậy sẽ khó hoặc không thể thực hiện trên điện thoại nói chung.

Tuy nhiên, các kỹ thuật này thường chỉ có thể thực hiện được bởi những nhà đầu tư lớn. Rất có thể các “tổ lái” cũng đang sử dụng. Bạn gặp chúng thường xuyên hơn nếu đã luyện được thói quen quan sát một vài chục mã trên bảng giá. Tốt hơn là bạn nên lập chúng ở dạng danh mục yêu thích (watch list). Nói cách khác, danh mục cổ phiếu càng lớn thì càng dễ bắt gặp.

Kỹ thuật thao túng giá cổ phiểu này được dùng để kéo giá lên cao hơn. Khi đang quan sát, có thể bạn sẽ thấy ở một cổ phiếu nào đó, lượng dư mua tăng đột biến. Tuỳ vào khối lượng giao dịch thông thường của mỗi cố phiếu mà lượng dư mua tăng đột biến có thể khác nhau.

Nếu một cố phiếu có lượng giao dịch khoảng vài trăm nghìn mỗi phiên, lượng dư mua tăng đột biến có thể chỉ là vài chục nghìn. Tương tự, nếu khối lượng giao dịch vài triệu mỗi phiên, dư mua tăng đột biến sẽ là vài trăm nghìn.

Tuy nhiên, khối lượng đột biết rất khác với những mã giao dịch lớn, chẳng hạn như HPG. Khi đó, dư mua đột biến có thể lên đến 8 triệu đơn vị.

Đồng thời với đặt lệnh mua tăng, họ sẽ đặt lệnh bán với khối lượng lớn. Đơn giản, đó là mục đích để xả hàng. Mặc dù vậy, khi đặt giá cao cho lệnh bán, lượng mua này đôi khi không quan sát được. Bạn chỉ thấy nó khi lượng đặt bán với giá thấp hơn đã bị mua hết. Bởi vì dư mua và dư bán chỉ được nhìn thấy liên tục trong 3 cột. Ba cột này tương ứng với giá dư mua cao nhất, và dư bán thấp nhất.

Điều này giúp đánh lừa những nhà đầu tư khác, rằng nhu cầu mua cổ phiếu rất lớn. Nó kích thích các nhà đầu tư vào lệnh mới, đôi khi tăng đột biến. Một vài nhà đầu tư lập tức tham gia với lệnh LO, trong khi số khác sốt ruột nên đặt lệnh MP.

Tác động như vậy tiếp tục kích cầu và đẩy giá tăng.

Ở điều kiện bình thường, họ sẽ không làm được điều này hoặc trả giá đắt nếu xả khối lượng lớn. Bởi vì để bán nhanh khối lượng lớn như vậy, họ chỉ có cách giảm giá bán. Nhưng chúng đồng thời gây ra thiệt hại lớn không kém cho chính họ, lên đến vài phần trăm là tối thiểu.

Điều này được thực hiện trong trường hợp nhà đầu tư lớn, hoặc “tổ lái”, đang nắm giữ cổ phiếu. Họ sẽ đặt mua bằng lệnh MP. Tác động sẽ vô cùng hiệu quả nếu lượng dư bán thấp. Chỉ bằng một lệnh MP với khối lượng nhỏ, toàn bộ dư bán sẽ bị “quét sạch” trong tích tắc. Đồng thời, lệnh này giúp giá tăng đột biến. Nhà đầu tư khác càng trở nên bị kích thích hơn. Vì vậy, họ sẽ tiếp tục tham gia đặt mua, thậm chí cũng bằng lệnh MP.

Bạn biết đấy. Với những tác động và phản ứng như trên, cổ phiếu có thể tăng vọt về mức giá trần một cách nhanh chóng.

Ở những điều kiện thuận lợi, thị trường có thể “nuốt chửng” một lượng dư bán cực lớn. Kể cả khi lượng dư bán này lên đến hàng triệu đơn vị.

Như thế, họ đã xả được hàng ở khối lượng lớn với giá cao. Sau đó, bạn sẽ thấy rằng lượng dư mua lớn tự nhiên “biến mất”.

Mặc dù vậy, không phải lúc nào họ cũng thành công. Nếu ở điều kiện thị trường đột nhiên chuyển hướng xấu, những nhà đầu tư khác sẽ “bỏ chạy” bằng lệnh MP. Khi đó, lượng dư mua đột biến cũng “mất tích” để tránh mua vào. Đơn giản, mục đích của họ không phải là mua, mà là xả hàng với giá tốt hơn.

Nhờ đó, kết quả thao túng giá cổ phiếu được thực hiện.

Ngoài ra, trong nhiều trường hợp, việc đẩy giá không kèm theo xả hàng. Nhà đầu tư lớn hoặc lái chỉ đơn giản muốn giá tiếp tục tăng lên qua các phiên.

Ảnh: Giá cổ phiếu VPB bị nghi vấn thao túng vào ngày 29 tháng 12 năm 2022

Đây cũng là một kỹ thuật được sử dụng để thao túng giá cổ phiếu. Về cơ bản, kỹ thuật dìm giá gom hàng khá giống với kỹ thuật đẩy giá, nhưng ở chiều ngược lại.

Thường thì chúng được sử dụng khi họ (nhà đầu tư lớn, “tổ lái”) nhận thấy một cổ phiếu rất tiềm năng. Khi đó, những nhà đầu tư này muốn mua khối lượng lớn với giá rẻ. Trong một số trường hợp, họ không nhất thiết yêu cầu phải là giá rẻ. Nghĩa là họ vẫn chấp nhận giá thị trường. Tuy nhiên, vấn đề lại nằm ở chỗ khác. Cụ thể hơn, nhiều nhà đầu tư không muốn bán. Bởi vì các nhà đầu tư này biết giá trị và tiềm năng tăng giá của cổ phiếu. Vì vậy, để gom được lượng cổ phiếu lớn, buộc phải dùng kỹ thuật dìm giá.

Tăng đột biến lượng bán để nhà đầu tư khác thấy sức ép bán gia tăng. Việc xả một lượng hàng nhỏ làm cho giá giảm đột biến để gây tâm lý hoảng loạn.

Nếu có sẵn lượng cổ phiếu lớn, họ sẽ đặt khối lượng bán tăng đột biến theo lệnh LO. Trước hết, những nhà đầu tư đang đặt giá cao thấy lượng bán lớn sẽ có xu hướng chuyển về giá thấp. Xu hướng như vậy càng khiến những nhà đầu tư khác bị áp lực bán. Khi đó, dư bán càng tiếp tục tăng và gây áp lực lớn hơn.

Một số, cho đến nhiều, nhà đầu tư “không chịu được áp lực” bắt đầu “xả” bán theo lệnh MP.

Nếu lượng dư mua thấp, và giả sử “tổ lái” hoặc nhà đầu tư lớn có nắm giữ cổ phiếu này. Khi đó, họ sẽ xả theo lệnh MP. Tác dụng như vậy rất khác biệt. Nghĩa là dù chỉ cần xả ra một lượng cổ phiếu rất nhỏ, giá của chúng có thể tụt đến vài phần trăm.

Đôi khi, bạn sẽ thấy một hiện tượng chỉ xảy ra trong chớp mắt. Nghĩa là bạn thấy toàn bộ dư mua, dù khá lớn, bị “quét sạch” bởi lượng xả bán theo lệnh MP. Người ta không thể biết chắc chắn là do một nhà đầu tư nào đó tháo chạy, hay chỉ là kỹ thuật dìm giá.

Tác động như trên rất có thể sẽ gây ra sự hoảng loạn khiến các nhà đầu tư khác “xả” lượng cổ phiếu lớn hơn. Một số đặt lệnh LO giá thấp, số khác thậm chí là lệnh MP. Điều này tiếp tục gây ra tác động hoảng loạn mới. Chúng khiến nhà đầu tư đặt bán khối lượng lớn với giá LO thấp hơn hoặc giật mình xả bán theo lệnh MP.

Tóm lại, họ đạt được mục đích mua khối lượng lớn với giá thấp. Điều này rất có thể không thực hiện được trong điều kiện thị trường bình thường. Hoặc họ sẽ phải trả giá đắt nếu có thực hiện được đi nữa. Bởi vì muốn kích thích lược bán lớn, họ sẽ phải mua với giá cao. Nhưng ngay cả khi đó cũng chưa chắc đã kích thích được lượng bán. Việc mua giá cao như vậy thậm chí còn khiến tác động ngược. Bởi vì như trên đã đề cập, nhà đầu tư sẽ tiếp tục giữ vì giá tăng cao. Đây chẳng phải là bằng chứng thiết thực nhất về cổ phiếu của họ có tiềm năng tăng giá?

Trước tiên, bạn nên kiểm tra xem đây có phải là do thị trường đang giảm chung. Ngoài ra, cũng có thể do thông tin bất lợi cho doanh nghiệp, thậm chí tung tin bẩn về cổ phiếu. Hay là hành động dìm giá để gom hàng? Nếu điều kiện thị trường bình thường và không có thông tin xấu về cổ phiếu, bạn không nhất thiết phải bán theo. Quyết định bán vội có thể khiến nhà đầu tư phải trả giá bằng một vài phần trăm. Một lần nữa, như trên đã đề cập, một vài phần trăm là con số rất lớn.

Ở chiều ngược lại, nghĩa là với kỹ thuật đẩy giá, bạn nên cân nhắc bán theo. Tất nhiên, ngoài chốt lời với giá cao, bạn cần chuyển sang cổ phiếu khác an toàn và có cơ hội tăng giá tốt hơn.

Tôi chưa từng quan sát thấy Room nước ngoài có dấu hiệu đẩy giá xả hàng. Tất nhiên, chúng ta không thể đưa ra kết luận có hay không việc họ thực hiện kỹ thuật này. Ít ra là đề phòng cho trường hợp có, nhưng tôi không biết.

Mặc dù vậy, tôi có quan sát thấy kỹ thuật “tháo chạy” và kỹ thuật giữ hoặc tăng giá cổ phiếu. Điều này cũng xảy ra đối với nhà đầu tư cá nhân lớn hoặc tổ chức.

Khi muốn tháo chạy, nhà đầu tư nước ngoài không xả khối lượng đáng kể theo lệnh MP. Bởi vì nếu xả với khối lượng đáng kể bằng lệnh MP, giá cổ phiếu sẽ tụt không phanh. Và chính họ là người phải trả giá nặng nhất. Do vậy, họ sẽ thực hiện một hoặc kết hợp cả hai chiến thuật dưới đây:

– Đặt bán giá thấp với khối lượng đáng kể theo lệnh LO;

– Xả từng lượng nhỏ theo lệnh MP với tần suất khoảng trên dưới 10 giây. Thông thường, mỗi lệnh MP như vậy, sẽ xả khoảng trên dưới 1.000 đơn vị cho đến vài nghìn. Càng muốn xả nhanh thì tần suất sẽ lớn và lượng xả mỗi lần sẽ lớn hơn. Chiến thuận này nhằm hạn chế giá cổ phiếu giảm quá nhanh và mạnh.

Một khi nhà đầu tư nước ngoài nắm giữ lượng cổ phiếu lớn và bắt đầu xả, khả năng cao họ sẽ xả tiếp trong một vài phiên tới. Và như vậy, áp lực giảm giá sẽ khá lớn.

Nói cách khác, nếu đang nắm giữ cổ phiếu, có thể bạn nên cân nhắc bán theo từ ngay phiên xả lớn đầu tiên.

Kỹ thuật này đôi khi xảy ra nếu những phiên trước đó, nhà đầu tư nước ngoài đã mua vào với khối lượng lớn. Có thể họ sẽ tiếp tục mua vào khi thị trường có xu hướng giảm giá, kể cả rung lắc mạnh. Mục đích là để giữ giá cổ phiếu hoặc đẩy giá tăng lên. Nếu thực hiện được, kết quả của hành động này rất có lợi vì nó khiến giữ hoặc tăng giá của cả lượng cổ phiếu lớn đã mua trước đó.

Bởi vì đây là những nhà đầu tư lớn nên giá trị cổ phiếu nắm giữ có thể lên đến hàng trăm, thậm chí nghìn tỷ. Chỉ cần biên độ tăng giảm giá 1%, lãi lỗ sẽ tính bằng tỷ đồng mỗi phiên, thậm chí trong khoảng thời gian tính bằng phút.

Để thực hiện kỹ thuật này, nhà đầu tư nước ngoài sẽ sử dụng một hoặc cả hai chiến thuật dưới đây:

– Đặt lệnh LO khối lượng đáng kể cho đến khối lượng lớn ở bên mua sát với giá đang khớp lệnh;

– Mua vào theo lệnh MP với lượng trên dưới 1.000 đơn vị, và tần suất trên dưới 10 giây.

Nếu kết hợp cả hai, chúng trở nên cực kỳ hiệu quả. Nhà đầu tư khác sẽ thấy cột khớp lệnh nhấp nháy liên tục. Điều này kích thích đặt mua vào, thậm chí cũng theo lệnh MP.

Ở một số trường hợp nhất định, họ vào lệnh mua MP với khối lượng lớn đến rất lớn. Đôi khi, bạn sẽ thấy lượng đặt bán bị “quét sạch” trong tích tắc lên đến cả trăm ngàn đơn vị. Điều này khiến giá cổ phiếu tăng vọt và nó tiếp tục kích thích các nhà đầu tư khác mua theo. Kết quả là giá có thể tiếp tục tăng đột biến.

Trong trường hợp như vậy, nếu đã nắm giữ cổ phiếu, có thể bạn nên cân nhắc tiếp tục nắm giữ lâu hơn, hoặc mua thêm. Hay bạn cũng có thể bán chốt lời giá cao và chuyển sang cơ hội đầu tư tốt hơn.

Nhìn chung, bạn có thể tận dụng các kỹ thuật thao túng giá cổ phiếu nêu trên của nhà đầu tư lớn hoặc “tổ lái”. Khi mua hoặc bán theo mỗi tình huống như trên, bạn cần lưu ý đến hai vấn đề quan trọng dưới đây:

– Thứ nhất, không phải lúc nào họ cũng thành công;

– Thứ hai, bạn cần có kế hoạch trước cho mỗi phiên. Nghĩa là bạn nên nghiên cứu kỹ để xác định mua, bán cổ phiếu nào, và với giá là bao nhiêu.

Việc lên kế hoạch cẩn trọng trước phiên giao dịch sẽ giúp an toàn và hiệu quả hơn. Đồng thời cũng giúp bạn đưa ra quyết định nhanh chóng khi mỗi kịch bản nêu trên xảy ra. Bạn biết đấy, chần trừ có thể khiến nhà đầu tư trả giá đắt. Cái giá như vậy đôi khi lên đến một vài phần trăm trong khoảng thời gian tính bằng phút.

Mọi cuối sách kinh điển, bao gồm của các huyền thoại đầu tư, đều khuyên bạn lập kế hoạch và gắn chặt vào kế hoạch.

Nhưng có những chiến thuật thao túng lớn và khá tinh vi. Chúng ta đang đề cập đến cổ phiếu “HBC: Ông Phú lật kèo và vết nhơ trong sự nghiệp?“.