Bài của Lâm T Kiệt

Như đã nhắc đến trong topic “Không Diệt, Không Sinh, Đừng Sợ Hãi” 5, tôi sẽ chia sẻ về chủ đề da thịt trong cuộc chơi và ta nên tin tưởng ai trong cuộc chơi?!

Tôi nhớ như in ánh mắt giả vờ đồng cảm có thể bị phát hiện bởi một đứa trẻ 3 tuổi của thằng bạn thân- một người chưa từng đầu tư chứng khoán, khi tôi chia sẻ những trải nghiệm thua lỗ trên thị trường đầu tư vào buổi chiều xa lắc trong quá khứ. Sau đó nó mang những kiến thức về chu kỳ vận động của thị trường chứng khoán mà trước đó chính tôi đã trình bày với nó để giảng lại với tôi: “Có gì đâu, có lên thì phải có xuống, quy luật tự nhiên mà!”.

Lúc đó tôi nhận ra: “thằng *** này đâu có bị thị trường cướp đi cắc nào đâu mà nó hiểu!”.

Chắc bạn đã từng trải qua cảm giác đó nhỉ?!

Thiếu sự đồng cảm cũng là lẽ dĩ nhiên! Không phải tại thằng bạn tôi lạnh lùng không quan tâm đến tôi, mà đơn giản vì nó không biết được cảm giác của tôi, không hiểu được cảm giác bị mất tiền, cảm giác từ cay cú chuyển sang tuyệt vọng của người đu đỉnh khi khoản lỗ nhỏ lúc đầu ngày càng lớn dần lên. Nhiều lắm thì nó cũng chỉ có thể đặt mình vào vị trí của tôi và cảm nhận cảm giác của tôi như thế nào chứ nó không thể hiểu được cảm giác của tôi như thế nào khi là tôi. Chỉ có tôi mới hiểu được cảm giác đó!

Đừng nói bạn cũng đu đỉnh nên hiểu cảm giác của tôi nhé! Tuy thua lỗ giống nhau nhưng cảm xúc của mỗi cá nhân là độc nhất! Chỉ có kẻ “dấn thân” mới hiểu được cảm giác đi trên con đường của chính mình!

Có một khái niệm để chỉ những kẻ chấp nhận dấn thân, thực sự chịu thiệt hại bởi những quyết định của mình: “da thịt trong cuộc chơi”:

Khái niệm “da thịt trong cuộc chơi” (Skin in the Game) xuất phát từ công trình của nhà kinh tế Nassim Nicholas Taleb trong tác phẩm cùng tên “Skin In The Game”. Khái niệm này liên quan đến việc một người hoặc tổ chức tham gia vào một tình huống, quyết định, hoặc hoạt động với việc họ có lợi ích cá nhân hoặc tài sản đang đặt vào cuộc chơi hoặc quyết định đó.

Taleb sử dụng thuật ngữ “da thịt trong cuộc chơi” để ám chỉ việc người tham gia phải chịu một phần nào đó(hoặc tất cả) rủi ro hoặc hậu quả của quyết định hoặc hoạt động của họ. Điều này tạo ra một loại động cơ tự nhiên để họ hành động có trách nhiệm và cân nhắc cẩn thận hơn trong việc đưa ra quyết định hoặc tham gia vào cuộc chơi.

Khái niệm “da thịt trong cuộc chơi” đề cập đến việc người tham gia phải đối mặt với hậu quả thực tế của quyết định hoặc hoạt động của họ, thay vì chỉ tham gia một cách mô phỏng hoặc trừu tượng mà không phải chịu trách nhiệm. Điều này có thể áp dụng trong nhiều lĩnh vực, bao gồm kinh tế, chính trị, quản lý rủi ro, và nhiều khía cạnh của cuộc sống.

Ví dụ: Trong lĩnh vực kinh doanh, người có “da thịt trong cuộc chơi” là những chủ tịch, giám đốc nắm giữ cổ phiếu của doanh nghiệp như một phần lớn trong tỷ trọng tài sản của họ. Những lãnh đạo thế này sẽ đáng tin cậy hơn, vì lợi ích của họ gắn liền với trách nhiệm điều hành doanh nghiệp.

Có nhiều bạn muốn tìm hiểu chứng khoán nhiều lần hỏi tôi những nguồn tham khảo kiến thức để đặt chân vào thị trường. Tôi luôn khuyên họ hãy mở thử một tài khoản chứng khoán, thử đặt lệnh mua một cổ phiếu, trải nghiệm cảm giác thấp thỏm khi quan sát cái đồ thị xanh xanh đỏ đỏ, lãi và trăm rồi lại lỗ vài trăm. Tốt nhất là tiền tươi thóc thật chứ đừng mở tài khoản demo, để vài triệu vào thôi! Yên tâm đi, đoạn đầu thường khó lỗ lắm, vì thường nhà đầu tư mới bắt đầu tham gia đầu tư vào thị trường chứng khoán là lúc thị trường đang ở đoạn mà ai mua cũng có lãi.

Cố gắng học kiến thức đầu này đầu kia từ trường lớp, sách vở hay có cả chuyên gia dạy kèm không giúp bạn thực sự hiểu được “trò chơi” này là thế nào cho tới khi bạn nhiều lần mất tiền vì nó! Đặt tiền xương máu của mình vào trò chơi này sẽ khiến bạn có trách nhiệm và nghiêm túc với nó hơn!

Nói như thế không phải khuyên bạn vứt tất cả lý thuyết mang vứt vào sọt rác, nhảy vào cuộc chơi ngay lập tức và tố hết vào một vào một cổ phiếu- Đó là đánh bạc! Tôi nhớ tới cảnh John Nash biểu cảm siêu ngầu khi vứt cuốn giáo trình khổng lồ vào sọt rác trong A beautiful Mind. Nhưng chúng ta có phải John Nash đâu!

Nhiều năm trước, khi tham gia lớp bơi của trường đại học. Chúng tôi hăng hái nghĩ tới chuyện được nhảy xuống hồ bơi ngay lập tức nhưng đổi lại thì huấn luyện viên luôn luôn dành 2 tiết đầu tiên trong tổng 3 tiết học để ép chung tôi khởi động tất cả các nhóm cơ, lập đi lập lại những động tác bơi cạn, sau đó là buổi rèn luyện thể lực như cực hình khiến chúng tôi không còn chút sức lực để lao xuống hồ. Nhưng sau này tôi nhận ra, nếu không có những bài tập căn bản đó, thể lực của chúng tôi sẽ chỉ đủ để bơi được 25m.

Nhiều người chỉ chăm chăm vào việc thực hành và xem thường những lý thuyết cơ bản. Bỏ qua lý thuyết là bỏ đi điểm bắt đầu mang tính nền tảng quyết định sự thành bại của cả một quá trình. Sự vĩ đại được tạo dựng dựa trên những nền tảng cơ bản, xin nhắc lại lần nữa sự vĩ đại được tạo dựng dựa trên những nền tảng cơ bản! Bạn có thể có lãi trong một vài giao dịch nhỏ, nhưng cũng có thể nhanh chóng cháy sạch tài khoản. Để chiến thắng trong cả cuộc chơi, bạn bắt buộc phải nắm vững và thực hành tốt những “động tác cơ bản”.

Một nhà hải dương học có thể giải thích được những nguyên lý phức tạp của sóng, các dòng hải lưu, thủy triều,… Nhưng khi phải đánh cược trong một cuộc thi bơi lội, tôi sẽ đặt tiền của mình vào một thằng nhóc 13 tuổi ở gần vịnh Cam Ranh.

Nếu giảng viên dạy môn thị trường chứng khoán trên trường đại học của bạn không dành dù chỉ 1% tỷ trọng tài sản là cho cổ phiếu. Liệu bạn có tin tưởng những phân tích và khuyến nghị của ông ấy? Nếu bạn tin, thì tại sao thầy phân tích tốt như vậy mà không có đủ tự tin mua cổ phiếu mà mình đã chọn ra?!

Nhưng đổi lại trước mặt bạn là một tay môi giới lâu năm và “khét tiếng” đang kể về một buổi “lai rai” với lãnh đạo doanh nghiệp và nắm được thông tin mang đến tiềm năng tăng giá X3 và dùng tiền của ông ấy mua cổ phiếu đó làm mẫu cho bạn xem. Bạn có tin không?!

(lưu ý nhé!) . Nhưng tay môi giới vẫn lấy được lòng tin của bạn nhiều hơn vì ông ấy có chơi với ban lãnh đạo, có tài sản, lợi ích cá nhân của mình trong cuộc chơi này! Ta luôn có xu hướng bị thu hút, bị thuyết phục mạnh mẻ hơn bởi những người từng trải, những kẻ có kinh nghiệm và có da thịt trong cuộc chơi nhiều hơn.

=> Những kẻ có “da thịt trong cuộc chơi” đáng tin cậy hơn! Nhưng vẫn cần đến sự duy lý độc lập của bản thân trong từng tình huống để đánh giá được những rủi ro tiềm ẩn!. Tóm lại, quyết định có nên tin tưởng những kẻ có “da thịt trong cuộc chơi” không phải là một quyết định đơn giản và nó phụ thuộc vào nhiều yếu tố:

Chuyên môn và kinh nghiệm: Đây là yếu tố đầu tiên để bạn xem xét tin tưởng nếu họ có kiến thức chuyên môn hoặc kinh nghiệm dày dặn trong “trò chơi” mà bạn muốn tham gia. Như quyết định tin vào một môi giới dày dặn kinh nghiệm hay một giảng viên thuần túy khi đầu tư thực chiến.

Lý lịch và Động Cơ: Nếu họ là một cá nhân có uy tín cao trong lĩnh vực của mình thì họ sẽ không muốn hủy hoại thanh danh của mình để đổi lấy chút lợi ích khi “úp bô” bạn (trừ trưởng hợp tỷ lệ R/R đủ hấp dẫn với họ ). Và nếu hành động với động cơ thúc đẩu lợi ích chung. Xem xét nếu họ thể hiện được đạo đức trong quyết định và hành động của họ. Chia sẻ rủi ro hoặc khả năng cùng nhau đối mặt với khó khăn.

Cân Nhắc Quản Lý Rủi Ro: Trong bất kỳ mọi lĩnh vực, nếu đến giai đoạn cực kỳ khó khăn thì hãy tự lo cứu lấy thân mình trước. Trong đầu tư tài chính hoặc kinh doanh, nên cân nhắc các biện pháp quản lý rủi ro và thỏa thuận cụ thể để bảo vệ lợi ích. Tóm lại, đừng đặt niềm tin tuyệt đối vào ông “lái” nào cả, tiền của mình thì mình phải biết giữ!

Vậy với những người đặt nhiều hơn những lợi ích, tiền tài của cải của bản thân và quyết dấn thân sâu vào cuộc chơi. Họ chắc chắn sẽ đáng tin cậy hơn!

Ở cấp độ cao nhất của sự dấn thân là khái niệm “Linh hồn trong cuộc chơi”- Những người không chỉ đặt lợi ích cá nhân, của cải vật chất của mình mà còn đặt cả đạo đức, nguyên tắc sống và linh hồn của mình vào “cuộc chơi”. Những người có Linh hồn trong cuộc chơi có một niềm tin nội tại mãnh liệt vào cuộc chơi mà mình quyết định dấn thân. Nắm rõ mục đích của cuộc đời mình và tìm mọi cách để đạt đến. Như một người nghệ sĩ thực thụ, anh ấy sẽ cảm thấy bị xúc phạm nếu những tác phẩm mình tạo ra không được hoàn hảo. Như một lãnh tụ cách mạng với niềm tin mãnh liệt rằng mục đích tồn tại duy nhất trên cỏi đời của mình là thay đổi vận mệnh dân tộc.

- Niềm Đam Mê và Niềm Tin: Khởi thủy của mọi nổ lực. Đam mê là nguồn động lực vô hạn để họ tự tin vào bản thân. Đam mê giúp họ vượt qua khó khăn và khả năng đối mặt với thất bại một cách mạnh mẽ. Ví dụ như một môi giới chứng khoán đặt linh hồn vào cuộc chơi có niềm đam mê mãnh liệt với lĩnh vực đầu tư mà có niềm tin mãnh liệt vào sứ mệnh mang lại giá trị của mình.

- Sự Tự Tin và Lòng Tự Trọng: Một hệ quả bắt nguồn từ niềm Đam mê. Người có Linh hồn trong cuộc chơi tự tin khả năng của họ và có lòng tự trọng cao. Họ tin rằng họ có khả năng đối mặt với thách thức và vượt qua mọi khó khăn. Ví dụ như một môi giới chứng khoán đặt linh hồn vào cuộc chơi luôn tự tin vào năng lực chuyên môn bản thân và sẽ cảm thấy bị xúc phạm khi bị đánh đồng với những kẻ lừa đảo mọc lên như nấm mùa mưa ngoài kia.

- Khả năng Thích Nghi: Một hệ quả bắt nguồn từ niềm Đam mê. Người có “Linh hồn trong cuộc chơi” có khả năng thích nghi cao. Họ không sợ thay đổi và thích thách thức vì họ tin rằng họ có thể học hỏi và phát triển từ mọi thử thách, khó khăn. Ví dụ như một môi giới chứng khoán đặt linh hồn vào cuộc chơi sẽ dành ra rất nhiều thời gian và bỏ qua sự nhàm chán của những kiến thức căn bản để xây dựng cho mình một nền tảng chuyên môn vững chắc.

- Luôn truy tầm Kiến Thức và Kinh Nghiệm: Một hệ quả bắt nguồn từ niềm Đam mê. Họ đầu tư thời gian và công sức để học tập và phát triển hướng đến mục đích cuộc đời mình. Như một vòng lập, kiến thức chuyên môn và kinh nghiệm lại quay về cũng cố thêm niềm tin và đam mê của họ. Như một môi giới chứng khoán đặt linh hồn vào cuộc chơi, cuộc đua trang bị kiến thức với thời gian vẫn diễn ra không ngừng nghỉ.

- Kiếm tìm Giải pháp và không đỗ lỗi: Một hệ quả bắt nguồn từ niềm Đam mê. Không dừng lại trước khó khăn mà thay vào đó tích cực tìm kiếm giải pháp. Tính độc lập và quyết tâm cao độ là một đặc tính quan trọng của những người có linh hồn trong cuộc chơi. Họ không bị quấy nhiễu bởi những áp lực từ bên ngoài và luôn duy trì sự quyết tâm trong suốt cuộc chơi. Khi đã xác định được mục đích thì những khó khăn trong quá trình chỉ là “gia vị” cho cuộc chơi của họ thêm thú vị mà thôi. Ví dụ như một môi giới chứng khoán đặt linh hồn của mình vào cuộc chơi sẽ đau chung nổi đau của khách hàng khi thua lỗ và biết trách nhiệm phần lớn là ở bản thân khi không quyết liệt kêu gọi khách hàng cắt lỗ. Luôn tìm kiếm giải pháp cho mọi vấn đề, không đỗ lỗi cho thị trường, thằng V thằng Q nào cả.

Với những đặc tính đó, bạn sẽ cảm nhận được sự cuốn hút mãnh liệt khi tiếp xúc với những kẻ có Linh hồn trong cuộc chơi. Đôi khi là sự ngưỡng mộ, vì có khả năng đến giây phút này bạn còn chưa tìm được mục đích tồn tại của bản thân. Còn nếu mang những đặc tính trên, xin chúc mừng bạn!

Tâm ta ở đâu, sự nghiệp ta ở đó!😆