‘Trái phiếu không phải sản phẩm tiết kiệm, lãi suất cao đi kèm rủi ro cao’

Nói về thị trường trái phiếu ở thời điểm hiện tại, ông Lê Hồng Khang, Trưởng phòng Phân tích xếp hạng tín nhiệm và thành viên Hội đồng xếp hạng tín nhiệm FiinRatings, nhấn mạnh: “Khi đầu tư trái phiếu doanh nghiệp, nhà đầu tư cần xác định rõ đây không phải sản phẩm tiết kiệm, nên mức độ an toàn sẽ phụ thuộc vào lãi suất, lãi suất càng cao thì rủi ro càng cao”.

Tại talkshow "Chọn danh mục" do báo Đầu tư, Đầu tư Chứng khoán tổ chức sáng 4/11 với chủ đề “Khôi phục niềm tin”, ông Lê Hồng Khang cho biết có ba rủi ro nhà đầu tư cần nắm bắt khi đầu tư trái phiếu.

Một là rủi ro tín dụng. Ông Khang nói: “Chúng tôi không dựa vào các yếu tố như tài sản đảm bảo, bảo lãnh mà dựa hoàn toàn vào yếu tố chính là rủi ro tín dụng, đánh giá năng lực trả nợ của tổ chức phát hành. Do đó, nhà đầu tư cần tìm hiểu về lịch sử kinh doanh, lịch sử phát triển cũng như các yếu tố rủi ro tài chính của doanh nghiệp diễn ra trong quá khứ. Mặc dù nó không phải câu trả lời cho hành động của tổ chức phát hành trong tương lai, nhưng nó nói lên hành vi trong quá khứ cũng như hiện tại”.

Ông Khang cũng cho rằng nhà đầu tư cần quan tâm thêm rủi ro thanh khoản, nghĩa là khả năng sang nhượng trái phiếu. Nhà đầu tư phải hiểu rất rõ và trao đổi với các tổ chức phân phối về cách thức khi có nhu cầu chuyển nhượng.

Ngoài ra, theo ông Khang, nhà đầu tư có thể còn gặp rủi ro định giá lãi suất. Lãi suất mà nhà đầu tư nhận được có thể không tương xứng với rủi ro mà nhà đầu tư gặp phải, do không nắm rõ mô hình kinh doanh của doanh nghiệp, hoặc lãi suất cao nhưng nhà đầu tư lại chưa hiểu rõ rủi ro mà họ gặp phải trong quá trình nắm giữ trái phiếu.

“Khi đầu tư trái phiếu doanh nghiệp, nhà đầu tư cần xác định rõ đây không phải sản phẩm tiết kiệm, nên mức độ an toàn sẽ phụ thuộc vào lãi suất, lãi suất càng cao thì rủi ro càng cao”, ông Khang nhấn mạnh.

Về vấn đề dùng đòn bẩy tài chính khi đầu tư, ông Khang nói rằng: “Một doanh nghiệp vay nợ nhiều sẽ rủi ro cao hơn doanh nghiệp không vay nợ. Đó là yếu tố đầu tiên cần xem xét, đặc biệt trong môi trường lãi suất biến động mạnh như những tháng gần đây. Doanh nghiệp nào có cơ cấu đòn bẩy tài chính lớn, phần nào sẽ bị ảnh hưởng bởi những thay đổi theo chiều hướng lãi suất tăng cao…"

Cũng theo ông Khang, nhà đầu tư cần tính toán khả năng chi trả lãi vay của doanh nghiệp - được tính bằng thu nhập trước lãi suất, thuế và khấu hao chia cho chi phí lãi vay. Nếu hệ số này nhỏ hơn 1, tức thu nhập trước lãi suất, thuế và khấu hao thấp hơn chi phí lãi vay trong một thời gian dài thì chắc chắn doanh nghiệp sẽ gặp khó khăn trong việc chi trả lãi vay, thậm chí là gốc vay của trái phiếu.

Yếu tố cuối cùng là khả năng chi trả nợ gốc, bởi điều trái chủ quan tâm đó là phải rút về được phần gốc. Để đánh giá, ông Khang cho biết FiinRatings đang sử dụng hệ số nợ vay tài chính chia cho thu nhập trước lãi vay, khấu hao và thuế để đưa ra tính toán.

“Thông thường con số này cần được xem xét dựa trên thời gian nợ bình quân của doanh nghiệp. Để đơn giản hoá vấn đề, nhà đầu tư có thể hình dung như sau, với 1 doanh nghiệp, nếu cần thời gian 5 năm mới trả được gốc vay trái phiếu, trong khi thời gian trả gốc trái phiếu chỉ 2-3 năm thôi thì doanh nghiệp chắc chắn sẽ gặp vấn đề trong việc đáp ứng lịch trả nợ” ông Khang lý giải thêm.