Thế giới trông đợi vào đâu để thoát khỏi phụ thuộc vào nguồn cung đất hiếm của Trung Quốc?

Đất hiếm là thành phần không thể thiếu trong sản xuất các loại thiết bị và linh kiện trong công nghệ thông tin, y khoa, giao thông, hóa lọc dầu, luyện kim, quân sự và nhiều lĩnh vực khác.

Chỉ số Đất hiếm MMI (chỉ số MetalMiner hàng tháng cho kim loại đất hiếm) đã kéo dài mức giảm thêm 2,8% trong tháng 7. Đây là một động thái quan trọng đối với giá đất hiếm và củng cố xu hướng đà giảm bắt đầu trở lại vào tháng Tư. Hơn bao giờ hết, các quốc gia đang điên cuồng tìm cách tách nguồn cung cấp đất hiếm của họ khỏi Trung Quốc.

Phát hiện lớn tại Thổ Nhĩ Kỳ

Vào ngày 7/7 vừa qua, Thổ Nhĩ Kỳ báo cáo rằng họ đã phát hiện ra mỏ đất hiếm với trữ lượng kim loại đất hiếm lớn thứ hai trên thế giới. Địa điểm này nằm ở trung tâm Anatolia, ước tính có trữ lượng đất hiếm lên tới 694 triệu tấn. Điều này sẽ khiến nó chỉ kém 106 triệu tấn so với mỏ Bayan Obo ở miền Bắc Trung Quốc. Nếu đúng, điều này thể hiện sự thay đổi nguồn cung có thể ảnh hưởng đáng kể đến giá đất hiếm. Trong số 17 nguyên tố thuộc danh mục đất hiếm, trang Anatolia sắp tới sẽ đưa ra 10 nguyên tố. Theo Fatih Donmez, Bộ trưởng Năng lượng và Tài nguyên Thiên nhiên, Thổ Nhĩ Kỳ sẽ sớm có thể chế biến 570.000 tấn đất hiếm mỗi năm. Nhà máy được kì vọng sẽ đi vào hoạt động vào cuối năm 2022 và cung cấp một nguồn cung cấp kim loại đất hiếm đáng kể vào nguồn cung cho thế giới.

Mặc dù viễn cảnh phá vỡ thế độc quyền giả của Trung Quốc đối với đất hiếm là rất hấp dẫn, nhưng theo ông Jon Hykawy, Chủ tịch của Stormcrow Capital cho rằng nếu khám phá của Thổ Nhĩ Kỳ này có kích thước khổng lồ, nhưng chỉ số đất hiếm ở cấp độ rất thấp, thì đây chỉ có thể coi là khoáng sản.

Cũng có rất nhiều lo ngại về việc liệu Thổ Nhĩ Kỳ có đối mặt với những thách thức của việc khai thác và tinh chế khoáng sản trên quy mô lớn hay không. Hiện tại, thị trường đang chờ đợi những bước tiến quan trọng.

Nhà máy Đất hiếm trị giá 150 triệu bảng ở Vương quốc Anh

Vào đầu tháng này, công ty đất hiếm Pensanna (Anh) đã động thổ nhà máy chế biến đất hiếm đầu tiên của Vương quốc Anh. Dự án bắt đầu như một phần của chiến lược tổng thể nhằm giảm bớt sự thống trị của Trung Quốc trên thị trường đất hiếm. Theo các quan chức đứng sau cơ sở trị giá 150 triệu bảng Anh này, nhà máy này đang nhận được sự quan tâm lớn sau khi xung đột giữa Nga và Ukraine xảy ra.

Ngoại trưởng Vương quốc Anh – ông Kwasi Kwareng đã dành thời gian để nhắc nhở những người công dân của mình về sự cần thiết trong việc phụ thuộc quá nhiều vào nguồn cung từ Trung Quốc.

"Các loại khoáng sản sẽ càng trở nên quan trọng hơn khi chúng tôi đang tìm cách tăng cường an ninh năng lượng và khả năng phục hồi ngành công nghiệp trong nước. Chiến lược này cũng sẽ tăng cường khả năng phục hồi khi xảy ra những cú sốc trên thị trường năng lượng hay các sự kiện về địa chính trị."

Theo những thông tin đã được công bố, cơ sở này được cho là sẽ sản xuất 12.500 tấn đất hiếm được tách ra cùng với 5% kim loại nam châm trên toàn cầu vào năm 2024.

Tuy nhiên, kế hoạch của Pensana xoay quanh việc tìm kiếm nguồn cung cấp oxit đất hiếm từ địa điểm Longonjo ở Angola, nơi mới chỉ vừa mới khởi công. Ngoài ra những lo ngại về việc xử lí quặng sẽ tạo ra một lượng lớn thori và chất phóng xạ. Bởi vậy kế hoạch này đang gây khá nhiều tranh cãi.

Bắc Mỹ tiếp tục tiến tới tự chủ nguồn cung

Khi sự phụ thuộc của Mỹ vào nguồn cung đất hiếm từ Trung Quốc ở mức báo động, bởi vậy mà cơ sở sản xuất đất hiếm được xây dựng ở Stillwater, Oklahoma sẽ là niềm hi vọng mới cho ngành công nghiệp này. Cơ sở trị giá 100 triệu USD được cho là sẽ tạo ra hơn 100 việc làm và hướng tới mục tiêu giúp Mỹ tự chủ về nguồn cung. Tuy nhiên dự kiến thời gian đi vào hoạt động sẽ từ năm 2023 hoặc lâu hơn.

Trong khi chờ đợi nhà máy ở Bắc Mỹ này, một tin vui khác đến từ Canada. Vital Metals, người sở hữu cơ sở khai thác đất hiếm ở Saskatchewan, gần đây đã công bố một số kết quả thử nghiệm đầy hứa hẹn. Có vẻ như nguồn cấp dữ liệu đầu tiên của đơn vị phân tách DMS đã tiết lộ các khả năng tương đương với cấp TREO được ghi nhận trong công việc thử nghiệm trong phòng thí nghiệm.

Cấp TREO này đề cập đến tổng oxit đất hiếm. Về cơ bản, nhà máy Vital Metals đang hoạt động với hiệu suất khai thác đến 43,7%, rất gần với hiệu suất đạt được trong điều kiện phòng thí nghiệm là 44,6%. Trên hết, thiết bị đã đạt được 75,2% phục hồi trong quá trình thử nghiệm. Điều này báo hiệu rất tốt cho ước tính dung lượng và khả năng tạo ra sản phẩm chất lượng cao.

Theo Giám đốc Điều hành Geoff Atkins: "Trong lần thử nghiệm đầu tiên chúng tôi đã đạt được các cấp thử nghiệm trong phòng thí nghiệm với tổng số đất hiếm có độ thu hồi đến 75% với nguyên liệu cấp thấp. Đây là con số trên cả mong đợi." Họ sẽ tiếp tục tối ưu hóa các quy trình của mình, tuy nhiên những kết quả này bước đầu đại diện cho những tiềm năng lớn trong tương lai."