Nợ xấu nội bảng tăng: Có đáng lo?

Mặc dù tỷ lệ nợ xấu nội bảng của các ngân hàng niêm yết là 1,72% thời điểm cuối quý I/2019, tăng so với mức 1,63% cùng thời điểm năm ngoái nhưng tỷ lệ trích lập dự phòng/nợ xấu (LLC) ở hầu hết các ngân hàng đều cải thiện trong quý I/2019 với LLC bình quân tăng từ 84,9% lên 86,3%.

Công ty Chứng khoán SSI vừa công bố báo cáo tổng hợp kết quả kinh doanh quý I/2019 của các doanh nghiệp niêm yết, trong đó báo cáo về ngành ngân hàng có nhiều chi tiết đáng chú ý.

Theo dữ liệu của SSI, tại ngày 31/3/2019, tổng tài sản của 17 ngân hàng đang niêm yết ở 3 sàn là 6,72 triệu tỷ đồng, vốn chủ sở hữu là 472,4 nghìn tỷ đồng, tăng lần lượt là 1,1% và 5,9% so với cuối năm 2018. Trong đó, một số ngân hàng có mức tăng vốn chủ sở hữu cao trong quý I/2019 là: Vietcombank với mức tăng 14,2% (do hoàn tất việc phát hành 111 triệu cổ phiếu cho GIC và Mizuho); LienVietPostBank tăng 14% (phát hành thêm 100,6 triệu cổ phiếu giá 10.000 đồng/cổ phiếu cho cổ đông hiện hữu); ACB tăng 6,5%, TPBank tăng 6,6% nhờ gia tăng lợi nhuận chưa phân phối.

Tổng thu nhập hoạt động của các ngân hàng niêm yết là 67.898 tỷ đồng, tăng 10% so với cùng kỳ năm ngoái, trong đó thu nhập từ lãi, dịch vụ, ngoại hối và vàng tăng lần lượt là 16,4%, 47,8%, 41,7%; trong khi các khoản thu nhập từ chứng khoán, góp vốn, khác đều giảm mạnh. Thu nhập từ lãi vẫn chiếm tỷ trọng lớn (79%) trong tổng thu nhập.

Tổng lợi nhuận sau thuế quý I/2019 là 20.691 tỷ đồng, tăng 12,1% so với cùng kỳ năm ngoái.

Báo cáo của SSI chỉ ra một số nét chính trong kết quả kinh doanh quý I/2019 của các ngân hàng. Đầu tiên là việc tăng trưởng cho vay khách hàng chậm hơn cùng kỳ năm 2018 do sự thu hẹp của VietinBank.

Cụ thể, tổng dư nợ cho vay (chưa tính đến số dư trái phiếu doanh nghiệp do không có thuyết minh chi tiết) tại ngày 31/3/2019 là 4.435.541 tỷ đồng, tăng 3,4% so với đầu năm – thấp hơn mức tăng 4,1% trong quý I/2018. Sự sụt giảm quy mô dư nợ của VietinBank (giảm 0,4% trong khi quý I/2018 tăng 4,5%) là tác nhân chính.

Nếu loại trừ VietinBank, tăng trưởng cho vay quý I/2019 của 16 ngân hàng còn lại là 4,4%, cao hơn mức 4% của quý I/2018, trong đó top 5 tăng trưởng mạnh nhất thuộc về TPBank (9,8%), MB (6,7%), Vietcombank (6,4%), VIB (6%) và Sacombank (5,6%).

Thứ hai, tăng trưởng huy động quý I/2019 sụt giảm và hiện ở mức thấp hơn tăng trưởng cho vay.

Theo dữ liệu của SSI, so với cuối năm 2018, tổng huy động (tiền gửi khách hàng và phát hành giấy tờ có giá) tại ngày 31/3/2019 là 5,17 triệu tỷ đồng, tăng 3,1%, thấp hơn mức tăng trưởng cho vay (3,4%). Nếu loại trừ VietinBank, tăng trưởng huy động quý I/2019 cũng chỉ là 3,7%, vẫn thấp hơn tăng trưởng cho vay là 4,4%.

"Như vậy, từ mức tăng trưởng ngang với tín dụng là 4,1% trong quý I/2018, tăng trưởng huy động đang sụt giảm mạnh trong quý I/2019 dù lãi suất huy động đã cao hơn từ 0,5-0,7% so với cùng kỳ 2018. Nguyên nhân là do sự cạnh tranh từ các kênh đầu tư khác, trong đó đáng kể nhất là kênh phân phối trái phiếu qua hệ thống ngân hàng", SSI nhận định.

Thứ ba, nợ xấu quý I/2019 có dấu hiệu tăng so với cuối năm 2018 nhưng tỷ lệ bao phủ nợ xấu có cải thiện.

SSI thông tin, tỷ lệ nợ xấu và tỷ lệ nợ nhóm 2 trên tổng cho vay khách hàng tại cuối quý I/2019 là 1,72% và 1,59% - đều tăng so với mức lần lượt là 1,63% và 1,37% tại cuối năm 2018.

Trong 6 nghìn tỷ nợ xấu nội bảng tăng thêm trong quý I/2019, 73% đến từ "Big3" là VietinBank, BIDV và Vietcombank (lần lượt là 2.445 tỷ đồng, 1.178 tỷ đồng và 737 tỷ đồng). Tuy nhiên, do BIDV và Vietcombank duy trì được tăng trưởng tín dụng tốt nên tỷ lệ nợ xấu chỉ tăng thêm 0,05% so với cuối 2018, trong khi tỷ lệ nợ xấu của VietinBank tăng mạnh từ 1,56% lên 1,85% do dư nợ sụt giảm.

Biểu đồ tỷ lệ nợ xấu (nhóm 3-5) và tỷ lệ nợ nhóm 2 trên tổng dư nợ quý I/2019 so với cuối năm 2018 của các ngân hàng niêm yết. Nguồn: SSI. Chú thích: NPL là tỷ lệ nợ xấu nội bảng

"Điểm sáng là tỷ lệ trích lập dự phòng/nợ xấu (LLC) ở hầu hết các ngân hàng đều cải thiện trong quý I/2019, LLC bình quân tăng từ 84,9% lên 86,3%. Trong đó, các ngân hàng có LLC tăng tốt và ở hiện ở mức trên 100% là Vietcombank, ACB, VietinBank, BacABank. Tuy nhiên, vẫn có 3 ngân hàng ghi nhận LLC giảm đó là BIDV, MB và TPBank", SSI cho hay.

Điểm đặc biệt thứ tư, theo SSI, là việc thu nhập từ dịch vụ tăng trưởng tốt, kéo theo gia tăng tỷ trọng trong cơ cấu thu nhập của ngân hàng.

Thống kê của SSI cho thấy, tổng thu nhập từ dịch vụ quý I/2019 là gần 7.000 tỷ đồng, tăng 48% so với cùng kỳ năm ngoái, tỷ trọng trong tổng thu nhập là 10,3% - cao hơn so với quý I/2019 là 7,7% và cả năm 2018 là 10,1%. Một số ngân hàng có thu nhập dịch vụ tăng mạnh là BacABank, VIB, TPBank, MB, SHB.