Một trận định càn khôn

Di sản lớn nhất của Tổng thống Thomas Jefferson là chấp bút bản Tuyên ngôn độc lập của Mỹ, nhưng thành tựu lớn nhất của ông là mua lại toàn bộ vùng đất Louisiana (diện tích bằng ½ nước Mỹ ngày nay) vào năm 1803. Nếu không có thương vụ Louisiana không chắc có nước Mỹ hùng mạnh, càng không có một nước Mỹ bá chủ thế giới hiện nay.

15 triệu USD, cái giá quá rẻ mạt để làm tăng gấp đôi diện tích nước Mỹ, bảo sao Jefferson không sẵn sàng vi hiến để thực hiện thương vụ bằng mọi giá. Nhưng quan trọng hơn cả là tại sao Hoàng đế nước Pháp khi đó, Napoleon Bonaparte chấp nhận từ bỏ vùng đất rộng lớn Louisiana. Đó là vì Napoleon rất cần tiền để tiếp tục cuộc chiến với nước Anh, thế nên chấp nhận bán đi ½ nước Mỹ với cái giá vừa cho vừa tặng.

Chính trường hay thương trường sẽ luôn có những thương vụ với giá cực kỳ rẻ mạt bởi người chủ sở hữu vì nhiều lý do sinh tồn bắt buộc phải bán. Vấn đề ở chỗ ai là người đủ thông minh và thừa sự khôn ngoan để nhận ra thương vụ đáng đồng tiền bát gạo. Hay tất cả chỉ như đang ngậm kẹo, lắc đầu như máy khâu với luận điệu “của rẻ là của ôi”, sẽ còn rẻ nữa… vân vân và … mây mây…

Với thị trường chứng khoán cũng vậy, vẫn luôn có những thương vụ được chào bán với giá chỉ bằng ½ so với điều kiện bình thường, một điều nằm mơ cũng không thể nghĩ đến với ngay cả những người lạc quan nhất. Tại sao lại có hiện tượng này, đơn giản chỉ vì tâm lý người bán đang bi quan sợ hãi quá mức cần thiết, muốn bách quách cho nhẹ đầu và quan trọng hơn cả là bị ép bán, bắt buộc phải bán (force sell).

Một ví dụ dễ thấy, cổ phiếu Techcombank (TCB) cách đây vài tháng có giá 60, ngân hàng vẫn kinh doanh tốt, lợi nhuận tăng trưởng một cách bền vững, thương hiệu nổi tiếng, sức khỏe tài chính vững chắc, mọi yếu tốt gần như hoàn hảo. Ấy thế mà lúc này giá lại giảm về chỉ còn 20, giảm gần 70% so với cách đây ít ngày. Kinh doanh không thay đổi nhiều nhưng giá thay đổi mạnh là vì tâm lý người bán bị thay đổi theo hướng tiêu cực.

Vấn đề lúc này phụ thuộc bên mua, nhìn ra một nửa nước Mỹ hùng mạnh hay đơn giản chỉ là một vùng đất hoang vu chả đáng một xu.

Nền kinh tế nước nhà đang gặp khó khăn, đó là sự thật. Nhưng không đáng lo bởi cạnh tranh luôn tồn tại trong một thế giới phẳng, bất cứ giai đoạn nào cũng có những bất ổn riêng. Anh hùng sinh ra trong thời loạn, khó khăn tạo ra một ngôi sao mới, Việt Nam đang nổi lên và được ví như con hổ mới của Châu Á khi tăng trưởng GDP vượt 8% trong năm nay và ít nhất cũng 7% trong năm sau, điều mà hiếm quốc gia nào làm được.

Nội tệ mất giá 8.5%, đa số đều thấy điều này và có vẻ rất bi quan. Nhưng nếu mở rộng lăng kính, VND đang có sức mạnh vượt trội so với các đồng tiền khác, đa số đều mất giá 13-15% so với USD. Lạm phát tại Mỹ tăng mạnh và hoành hành khắp lục địa già nhưng được kiểm soát vô cùng tốt tại Việt Nam với đà tăng luôn dưới 4%.

Dự trữ ngoại hối sụt giảm mạnh là cái giá để VND có sức mạnh vượt trội so với các đồng tiền khác. Ngân hàng nhà nước đã bán 20 tỉ USD để hỗ trợ tiền đồng nhưng 90 tỉ USD còn lại đủ để Việt Nam nằm trong sự an toàn, con số này tương đương 12 tuần nhập khẩu.

Lãi suất huy động tăng vọt về mức trước đại dịch (2019), tiền mặt đột ngột khan hiếm, thị trường tiền tệ bị rối loạn trong ngắn hạn. Tất cả những khó khăn trên đã ảnh hưởng rất nhiều tới hoạt động của các doanh nghiệp và buộc họ phải thay đổi chiến lược kinh doanh. Tín dụng bất ngờ bị ngắt van, chính xác hơn là không mở rộng như kỳ vọng trước đó khiến cho các doanh nghiệp không thể tiếp cận vốn vay từ ngân hàng.

Không thể vay tiền từ ngân hàng, doanh nghiệp buộc phải chuyển hướng sang phát hành trái phiếu. Nhưng lưỡng đầu thọ địch, thị trường trái phiếu vô tình rơi vào trạng thái hoảng loạn sau vài vụ chém gà dọa khỉ từ cơ quan điều hành. Tê liệt hoàn toàn, chính xác là những gì đã và đang xảy ra với thị trường trái phiếu doanh nghiệp.

Đau thương để trưởng thành, thị trường trái phiếu sẽ lành mạnh hơn, hạn chế những rủi ro tiềm tàng trong tương lai. Những doanh nghiệp kinh doanh kém hiệu quả sẽ không còn cơ hội phát hành trái phiếu không tài sản đảm bảo. Tín dụng sẽ chảy vào đúng nơi đúng chỗ, chảy vào những doanh nghiệp kinh doanh thực sự thay vì đầu cơ bất động sản, cổ phiếu…

Thị trường tiền tệ sẽ còn căng thẳng trong ngắn hạn nhưng ngay khi qua năm 2023 mọi thứ sẽ dần ổn định. Các ngân hàng sẽ giải ngân ngay khi được cấp room tín dụng cho năm mới, thị trường trái phiếu còn nhiều khó khăn nhưng các doanh nghiệp làm ăn hiệu quả vẫn có thể phát hành trái phiếu có độ an toàn nhất định. Lãi vay sẽ tăng về mức trước đại dịch và các doanh nghiệp sẽ dần quen với điều này.

Tóm lại, khó khăn đối với nền kinh tế là rõ ràng nhưng người Việt giỏi nhất trong việc thích nghi với nghịch cảnh. Con hổ mới của Châu Á sẽ tăng trưởng GDP vượt 7% trong năm 2023, lạm phát kiểm soát ở mức 4%, dự trữ ngoại hối luôn ở con số an toàn và vượt 12 tuần nhập khẩu. Nền kinh tế tăng trưởng mạnh luôn đảm bảo sức mạnh vượt trội cho đồng nội tệ và VND sẽ chỉ mất giá 1-2% trong năm sau.

Room tín dụng 14% đủ cho các doanh nghiệp tốt tiếp cận được nguồn vốn vay và hạn chế dòng tiền chảy vào những nơi đầu cơ có nguy cơ gây tổn hại tới nền kinh tế. Thị trường trái phiếu sẽ ổn định trở lại, phát triển lành mạnh hơn và tránh một sự đổ vỡ giống như nước láng giềng (Trung Quốc). Qua đó gián tiếp giúp hệ thống ngân hàng vững mạnh hơn, không đẩy tỉ lệ nợ xấu tiến đến ngưỡng rủi ro.

Công bằng mà nói, Việt Nam không thể tránh được tác động tiêu cực đến từ sự bất ổn của thế giới, đặc biệt là nước Mỹ, bởi sự hội nhập rất sâu rộng của chúng ta trong một thế giới phẳng. Nước Mỹ và lục địa già u Châu sẽ rơi vào suy thoái nhẹ, gần như là chắc chắn. Khi đó xuất khẩu của Việt Nam sẽ bị ảnh hưởng bởi đây là hai thị trường lớn nhất.

Nhưng thị trường nội địa với gần 100 triệu dân luôn là một bệ đỡ vô cùng vững chắc cho nền kinh tế trong mọi hoàn cảnh. Thu nhập đầu người tăng cao, tiêu dùng mở rộng, sức mua nội địa luôn rất mạnh mẽ sẽ thúc đẩy hoạt động của các doanh nghiệp. Đây chính là nguồn sức mạnh to lớn giúp cho nền kinh tế Trung Quốc đủ sức tách bạch thế giới dựa trên một thị trường tiêu dùng nội địa hàng tỉ người.

Các doanh nghiệp như những con thuyền trên biển cả, luôn sẵn sàng đối diện với sóng thần, thậm chí là sự hỗn mang. Sự phân hoá là chắc chắn, cơ hội dành cho những doanh nghiệp năng động, thích nghi tốt, tìm ra kẽ hở của thị trường, tận dụng được nguồn năng lượng vô tận đến từ sức mua của 100 triệu dân. Những doanh nghiệp xuất khẩu sẽ gặp nhiều khó khăn hơn vì bất ổn đến từ nhiều phía và cạnh tranh vô cùng gay gắt.

Sau giai đoạn khủng hoảng nho nhỏ vừa qua, rất nhiều doanh nghiệp sẽ tụt hậu mãi mãi, chỉ còn là cái bóng của chính mình. Nhưng cũng vô số công ty vươn vai trở thành người khổng lồ và khi đó giá cổ phiếu sẽ như một vùng đất hoang vu không đáng một xu sánh ngang một nửa nước Mỹ hùng mạnh. Cơ hội lớn nhất thập kỷ đang hiện diện rõ nét.

Cổ nhân dạy, có chí làm quan, có gan làm giàu. Đa số đều thông minh nhưng ai có gan để tận dụng cơ hội hay không mới tạo ra sự khác biệt. Mọi người đều thấy cổ phiếu giá rẻ nhưng kẻ nào có gan đủ lớn để ôm bộc phá nhảy vào trận địa. Huyền thoại Buffett vẫn thường nói, hãy tham lam khi người khác sợ hãi. Lúc này tất cả đều sợ hãi hoảng loạn cực độ, vậy thử hỏi ai sẵn sàng tham lam để nhảy vào thị trường.

Những ai đã bỏ lỡ đợt tăng giá rất mạnh trong giai đoạn 2020-2021, không thể mua cao bán cao hơn. Ngay lúc này, Ngài thị trường đã mang tới một cơ hội, thậm chí lớn hơn trước rất nhiều, mua ở một giá vô cùng thấp và bán khi giá tăng cao vượt đỉnh cũ. Đừng nghe những kẻ bi quan khuyên can làm giàu, đằng nào cũng chết thì hãy chết trong trạng thái lạc quan, vẫn phải sống thì hãy lạc quan mà sống.

Tham chiến trên thị trường chứng khoán thì hãy tư duy như huyền thoại Buffett và mua cổ phiếu như cách người dân mua đất. Phân tích hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp, thằng nào kinh doanh kém, làm giá vớ vẩn thì cạch mặt tới già. Chỉ nên quan tâm các doanh nghiệp làm ăn hiệu quả, tài chính vững mạnh, thương hiệu nổi tiếng…

Căn nhà thằng bên cạnh lúc cao điểm nó hét giá 6 tỉ, giờ nó chơi đá, ngáo giá bán có 2 tỉ. Múc không cần quan tâm giá, đó là cách bà con ta vẫn đầu tư bất động sản vô cùng hiệu quả vì vài năm sau kiểu gì miếng đất kia nó cũng lên 6, thậm chí 10 tỏi. Mua cổ phiếu cũng nên như vậy, TCB lúc cao điểm giá 60, giờ còn 20, nhắm mắt mà mua, vài năm sau giá lên 60, thậm chí 100 rồi vác hàng ra mà bán, đơn giản vậy thôi.

Nói dông, nói dài chẳng qua nói thật, cơ hội lớn nhất thập kỷ đang hiện ra trên thị trường chứng khoán. Giá cổ phiếu vô cùng rẻ, được định giá dưới giá trị thực, mua tại thời điểm này mang lại lợi nhuận gấp vài lần là chắc chắn. Nhận biết cơ hội và tận dụng nó tạo ra sự khác biệt. Đừng để nỗi sợ che lấp sự khôn ngoan.

Kết luận đầu tư: hãy tham lam khi người khác sợ hãi.