Lừa đảo trên sàn Forex: Cơ quan quản lý nói gì?

Cả Ngân hàng Nhà nước lẫn Bộ Tài chính đều khẳng định, những tổ chức hoạt động như sàn Forex hiện nay không đúng quy định của pháp luật. Dẫu vậy, sàn Forex ngày càng vươn vòi bạch tuộc, lừa đảo nhiều người.

Tiền ảo không phải là một loại chứng khoán

Thời gian gần đây có nhiều cá nhân và tổ chức trong và ngoài nước (không xác định được tư cách pháp nhân) tự lập, lôi kéo nhà đầu tư tham gia đầu tư dưới nhiều hình thức (mua bán chứng khoán quốc tế, đồng tiền kỹ thuật số, giao dịch quyền lựa chọn nhị phân (Binary Option) với hình thức dự đoán giá trị lên xuống của một tài sản (có thể là đồng tiền ảo crypto, vàng, chứng khoán, cổ phiếu, tỷ giá)…

Có thể nhận thấy rằng, tội phạm công nghệ cao thông qua đầu tư tiền ảo có nhiều diễn biến phức tạp, các đối tượng sử dụng nhiều hình thức tinh vi. Mới đây, công an TP Đà Nẵng đã phát đi cảnh báo về một chiêu thức lừa đảo mới của các đối tượng tội phạm công nghệ cao. Trong đó, một trong các thủ đoạn của các đối tượng là hướng dẫn người dân truy cập vào App Store và CH Play để tải về các phần mềm của các sàn chứng khoán trên điện thoại do chính công ty chứng khoán phát hành để đầu tư.

Chính Bộ Tài chính cũng cho biết, thời gian qua, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN) thường xuyên phối hợp với các cơ quan công an về các vụ việc liên quan đến các sàn giao dịch, tiền ảo, chứng khoán có tính chất tương tự đã xảy ra tại nhiều tỉnh, thành phố trên cả nước và đang có xu hướng diễn ra thường xuyên hơn (như Sàn giao dịch Rforex, tại trang web www.rforex.com) tại Quận Ba Đình (Hà Nội); Sàn giao dịch Emrfx (www.emrfx.com, tại tỉnh Nghệ An;...)

Bộ Tài chính khẳng định, theo pháp luật chứng khoán, tiền ảo không phải là một loại chứng khoán.

Hiện nay, Việt Nam chưa có quy định pháp lý điều chỉnh hoạt động phát hành, mua bán, trao đổi tiền ảo, tài sản ảo, đồng thời cũng chưa quy định đơn vị chính thức quản lý việc phát hành và giao dịch các đồng tiền ảo, tài sản ảo.

Vào năm 2018 vào thời điểm bitcoin đạt đỉnh, UBCKNN đã có thông báo trên cổng thông tin điện tử của UBCKNN khuyến cáo các nhà đầu tư cẩn trọng khi tham gia đầu tư vào tiền ảo, tài sản ảo để hạn chế những tổn thất có thể xảy ra. Đồng thời, cơ quan này cũng ban hành Công văn số 4486/UBCK-GSĐC ngày 20/7/2018 đề nghị các công ty đại chúng, công ty chứng khoán, công ty quản lý quỹ, quỹ đầu tư chứng khoán không được thực hiện các hoạt động phát hành, giao dịch và môi giới tiền ảo trái pháp luật.

Bộ Tài chính được Thủ tướng Chính phủ giao làm đầu mối triển khai nghiên cứu và xây dựng văn bản quy phạm pháp luật về tài sản ảo, tiền ảo. Tháng 5/2020, Bộ trưởng Bộ Tài chính đã có quyết định thành lập Tổ nghiên cứu về tài sản ảo, tiền ảo. Tổ nghiên cứu về tài sản ảo, tiền ảo có nhiệm vụ nghiên cứu, đề xuất các nội dung chính sách, cơ chế quản lý theo chức năng, nhiệm vụ của Bộ Tài chính có liên quan đến tài sản ảo, tiền ảo. Tuy vậy, cho đến nay, chưa có văn bản pháp lý nào về lĩnh vực này được ban hành, giải pháp được đưa ra vẫn chỉ là tuyên truyền, cảnh báo.

Cụ thể, Bộ Tài chính cho biết, thời gian tới, Bộ (trực tiếp là UBCKNN) sẽ tiếp tục triển khai công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức của người dân về tài sản ảo, tiền ảo, đồng thời tăng cường cảnh báo về những rủi ro, nguy cơ và hệ lụy của việc tham gia mua bán, giao dịch, đầu tư, kinh doanh tài sản ảo, tiền ảo bất hợp pháp.

Còn Ngân hàng Nhà nước (NHNN) nói gì về Forex? Phó Thống đốc NHNN Đào Minh Tú khẳng định việc cung ứng các dịch vụ mua bán ngoại tệ hay phái sinh ngoại tệ phải do các tổ chức tín dụng được NHNN cấp phép mới được phép tổ chức hoạt động. Đến nay NHNN chưa cấp phép cho dịch vụ nào ngoài những cái đã được cấp phép trước đó. Vì vậy, những tổ chức hoạt động như sàn Forex hiện nay hoàn toàn không đúng quy định của pháp luật.

“Với người dân, việc đưa tiền vào đây là rất rủi ro và pháp luật không bảo hộ cho những rủi ro đó nên người dân phải rất thận trọng, nhất là với những mời chào hưởng lãi suất cao lên đến hàng trăm phần trăm, trong bối cảnh kinh doanh khó khăn như hiện nay là hoàn toàn không thể có được. Đó là dấu hiệu của sự lừa đảo” - ông Đào Minh Tú nêu rõ.

Phó Thống đốc NHNN cũng khuyến cáo người dân trước khi tham gia vào những hoạt động tương tự thì nên có sự tham vấn từ những người có chuyên môn, hoặc các tổ chức tín dụng, ngân hàng thương mại.

Nhiều người vẫn sập bẫy

Dính vào Forex, anh N.V.M. kể, anh từng tập tành chơi forex khi được bạn giới thiệu vào thời điểm giữa năm 2020. Anh lập tài khoản Demo và thắng liên tục, nên sau đó 2 tháng đã nộp 100 USD vào tài khoản và chính thức chơi. Tuần đầu tiên chỉ chơi nhỏ, mỗi ngày chỉ đánh 10 USD, và có lãi. Sau đó, lại nộp thêm 1.000 USD và thắng 1.200 USD.

“Tôi đặt lệnh to dần và hậu quả là cháy luôn tài khoản, mất sạch vốn và lãi. Cay cú, tôi nộp thêm 2.000 USD với mong muốn lấy lãi số tiền đã mất, cứ thế vòng xoáy lãi - lỗ - cháy tài khoản - bơm máu… cứ tiếp diễn. Cày ròng rã sau 4 tháng cạn sạch tiền, ước tính tiền Việt khoảng 300 triệu đồng”.

Chưa hết, thời gian gần đây rộ lên nhóm Lion Team mời gọi đầu tư. Theo giới thiệu, Lion Team đưa ra cam kết sẽ có lời hơn gửi ngân hàng, chỉ cần đầu tư một số tiền nhỏ ban đầu là có thể bắt đầu kiếm được lợi nhuận. Chỉ cần nạp tiền vào một sàn ngoại hối mang tên Fxtrading... và thực hiện theo hướng dẫn lợi nhuận có tính theo ngày. Lion Team còn dựng ra các tỷ phú, tổ chức hội họp đình đám để kêu gọi người chơi.

Hiện nay, Bộ Công an cũng đã tập trung 3 giải pháp để xử lý các hoạt động đầu tư của các sàn Forex trái phép bao gồm: Kiến nghị Chính phủ giao cho Bộ Tư pháp chủ trì phối hợp NHNN, Bộ Tài chính và các bộ ban ngành liên quan nghiên cứu loại hình kinh doanh Forex; từng bước đưa loại hình kinh doanh này vào khuôn khổ nếu được cấp phép hoạt động tại Việt Nam để có thể kiểm soát và thu thuế.

Bên cạnh đó, cơ quan này cũng sẽ tăng cường tuyên truyền để cảnh báo nhà đầu tư không bị lôi kéo vào loại hình kinh doanh trá hình này như cho vay nặng lãi, kinh doanh đa cấp từ những người không được cấp chứng chỉ hành nghề.

“Với người dân, việc đưa tiền vào đây (sàn Forex) là rất rủi ro và pháp luật không bảo hộ cho những rủi ro đó nên người dân phải rất thận trọng, nhất là với những mời chào hưởng lãi suất cao lên đến hàng trăm phần trăm, trong bối cảnh kinh doanh khó khăn như hiện nay là hoàn toàn không thể có được. Đó là dấu hiệu của sự lừa đảo” - Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Đào Minh Tú cảnh báo.