Làm thế nào để đầu tư như Warren Buffett trong bối cảnh kinh tế suy thoái?

Theo Warren Buffett, khác biệt giữa "cờ bạc" và đầu tư chính là sự hiểu biết của nhà đầu tư về các nguyên tắc cơ bản của doanh nghiệp.

Từ 2020 đến 2022, thị trường chứng khoán đã tăng phi mã. Còn trong năm nay, mọi thứ lại rơi xuống "mặt đất". Trong năm nay, S&P 500 đã giảm khoảng 18%, trong bối cảnh lạm phát cao nhất trong 40 năm, bất ổn chính trị gia tăng và nguy cơ suy thoái kinh tế rình rập. Do đó, cơ hội kiếm tiền dễ dàng mà nhiều nhà đầu tư đã quen trong 13 năm qua nay đã không còn.

Các khoản đặt cược vào cổ phiếu meme, SPAC và NFT đã mất nhiệt. Còn nhóm cổ phiếu giá trị - với dòng tiền ổn định hơn trong ngắn hạn, đang thắng thế trong một thị trường đầy nỗi sợ hãi.

S&P 500 Growth Index - theo dõi các cổ phiếu tăng trưởng có đà tăng mạnh nhất tính theo doanh thu và lợi nhuận/cp, đã giảm gần 15% trong năm qua. Còn S&P 500 Value Index chỉ giảm 4,8% so với cùng kỳ.

Hồi tháng 4, huyền thoại đầu tư Warren Buffett đã cảnh báo nhà đầu tư tại cuộc họp cổ đông thường niên rằng: "Phố Wall kiếm được nhiều tiền hơn khi mọi người ‘đánh bạc’ nhiều hơn là khi họ đầu tư."

Ông cho biết, sự khác biệt giữa "cờ bạc" và đầu tư chính là sự hiểu biết của nhà đầu tư về các nguyên tắc cơ bản của doanh nghiệp.

Phân tích kỹ thuật chủ yếu được đưa ra dựa trên giá và khối lượng cổ phiếu. Các nhà đầu tư không cố gắng dự đoán tương lai của một doanh nghiệp. Họ không nhìn vào hoạt động kinh doanh cơ bản hay nền kinh tế, mà sử dụng biểu đồ và xác định xu hướng để dự đoán diễn biến cổ phiếu.

Trong khi đó, phân tích dựa trên các yếu tố cơ bản là khi nhà đầu tư đánh giá tình hình tài chính, hiệu suất, sức cạnh tranh và kinh tế của một doanh nghiệp để xác định giá trị của cổ phiếu. Sau đó, họ sẽ mua cổ phiếu khi có giá chiết khấu.

Không đầu tư kiểu "đánh bạc"

Theo khảo sát của Schwab, khoảng 15% tổng số nhà đầu tư trên thị trường chứng khoán Mỹ cho biết họ bắt đầu bước vào thị trường từ năm 2020. Phần lớn những người mở tài khoản lần đầu vào năm này đều dưới 45 tuổi và có thu nhập thấp hơn so với các nhà đầu tư có nhiều kinh nghiệm.

Nhờ những khoản hỗ trợ của chính phủ trong thời kỳ đại dịch, khoảng 20 triệu nhà đầu tư đã đổ tiền vào thị trường chứng khoán Mỹ trong 2 năm qua. Họ sử dụng Reddit và các cộng đồng trực tuyến khác để nói về những câu chuyện nhằm đẩy giá cổ phiếu, điển hình như GameStop tăng giá gấp 100 lần trong vài tháng.

Đà tăng của nhóm cổ phiếu meme - chủ yếu được phân tích dựa trên các chỉ số kỹ thuật, đã tạo ra đợt short squeeze (ép mua) lớn trên Phố Wall. Nhận định về sự kiện này, Buffett cho biết "xu hướng mua cổ phiếu như thế đã khiến Phố Wall không khác gì một sòng bạc".

Phân tích kỹ thuật là chiến lược phù hợp với các giao dịch trong ngắn hạn và để định thời thị trường. Còn phân tích yếu tố cơ bản có lợi cho đầu tư dài hạn, vốn ít bị ảnh hưởng bởi những sự kiện bất ngờ của nền kinh tế.

Về lâu dài, thị trường chứng khoán sẽ vượt qua lạm phát và hồi phục sau cơn suy thoái, nhưng đây là một cuộc chạy marathon chứ không phải chạy nước rút. Buffett nổi tiếng với câu nói thời gian nắm giữ cổ phiếu mà ông ưa thích là mãi mãi.

Tin tưởng vào bản thân

Steven Check - điều hành hãng tư vấn tài chính Check Capital, cho biết nhà đầu tư thường không giỏi dự đoán tương lai. Họ có xu hướng phản ứng thái quá với một sự kiện bất ngờ.

Check nói: "Thông thường, diễn biến xấu là bất hợp lý trong ngắn hạn còn luôn là hợp lý trong dài hạn". Theo ông, bong bóng thường được thổi phồng và vỡ tung, nhưng nếu xem xét về cách một doanh nghiệp hoạt động ra sao trong thập kỷ tới và sau đó gắn bó thì "bạn sẽ gặt hái được thành quả".

Shawn Cruz - chiến lược gia giao dịch cấp cao tại TD Ameritrade, nhận định: "Thị trường chứng khoán là cửa hàng duy nhất mà khi mọi thứ được bán, mọi người đều tháo chạy. Bạn sẽ không muốn là một trong số đó".

Ông nói, nhiều khả năng các doanh nghiệp có bảng cân đối kế toán tốt, lượng tiền mặt lớn và tăng trưởng doanh thu khả quan đang có cổ phiếu được giao dịch ở mức thấp. Ông cho hay: "Bởi vậy, nếu tập trung lâu dài và theo dõi một số cái tên cụ thể, thì đây là thời điểm tốt để lựa chọn một số cổ phiếu chất lượng cho danh mục."

Tìm hiểu về doanh nghiệp

Để bắt đầu với chiến lược này, Check khuyên nhà đầu tư nên tìm hiểu về một doanh nghiệp tiềm năng, xem ai là người quản lý doanh nghiệp và họ đang quảng bá sản phẩm như thế nào. Bạn có hiểu về sản phẩm của họ không và có cho rằng doanh nghiệp này sẽ có chỗ đứng trong nền kinh tế hay không.

Ngoài ra, nhà đầu tư mới cũng cần theo dõi báo cáo tài chính của doanh nghiệp đó. Sau đó, nhìn vào nền kinh tế và xem cách họ cạnh tranh với những doanh nghiệp khác. Liệu bạn có muốn đầu tư vào một doanh nghiệp nổi bật và có khả năng phát triển không, đặc biệt là trong một lĩnh vực đã rất "đông đúc".

Theo Buffett, nhà đầu tư cũng nên lựa chọn cách đầu tư chủ động. Ông từng chia sẻ cách đây 2 năm: "Theo quan điểm của tôi, đối với hầu hết mọi người, điều tốt nhất nên làm là đầu tư quỹ chỉ số S&P 500. Bạn thường phải trả một khoản tiền khổng lồ cho những lời khuyên mà bạn không thực sự cần."