Làm sao ‘rã băng’ để dòng tiền gửi từ nhà băng chảy ra nền kinh tế?

Người dân tăng gửi tiền vào ngân hàng dù lãi suất “thủng đáy”, nhà đầu tư chứng khoán cũng để tiền trên tài khoản chờ cơ hội khiến số dư tiền gửi và tiền chờ tăng kỷ lục. Theo giới phân tích, cần nhanh chóng có các giải pháp để "rã băng" dòng tiền chảy vào nền kinh tế.

Dòng tiền vẫn đang có xu hướng duy trì sự thận trọng. Người dân chưa sẵn sàng dịch chuyển dòng tiền đầu tư sang các kênh khác như chứng khoán, bất động sản, kim loại quý…

Kỷ lục tiền “nằm chờ”

Theo số liệu từ Ngân hàng Nhà nước, năm 2023, tiền gửi của người dân và doanh nghiệp vào ngân hàng đạt mức cao nhất từ trước tới nay, với hơn 13,5 triệu tỷ đồng, tăng 14% so với năm 2022.

Kỷ lục về tiền gửi, tiền chờ trên tài khoản chứng khoán cũng được ghi nhận tại các công ty chứng khoán.

Dẫn đầu về lượng tiền của khách hàng tính đến cuối năm 2023 vẫn là Chứng khoán VPS với hơn 16.500 tỷ đồng. Tiếp theo là VNDirect (số dư tiền gửi hơn 6.366 tỷ đồng, tăng 35% so với cuối năm 2022), TCBS (5.774 tỷ đồng, tăng gấp 2,5 lần) và SSI (5.274 tỷ đồng, tăng gần 12%).

Nằm trong nhóm nắm cả nghìn tỷ đồng tiền gửi của khách hàng còn có VCBS, Mirae Asset, MBS, VCI, HCM, FPTS, BVS, BSI, VPBanks, KIS…

Trong số này chiếm chủ yếu là tiền gửi của nhà đầu tư theo phương thức công ty chứng khoán quản lý.

Có thể lý giải, nhà đầu tư trông chờ, lạc quan vào cơ hội thị trường, rót tiền và chuẩn bị sẵn sàng giao dịch, nhưng sau đó lại chưa đẩy mạnh giải ngân vì chưa tìm được thời điểm phù hợp, lựa chọn được cổ phiếu…

Trong khi đó, một lượng tiền gửi lớn vẫn được duy trì tại các ngân hàng bất chấp lãi suất huy động đang ở mức thấp. Nhiều nhà băng hiện niêm yết lãi suất tiết kiệm kỳ hạn 12 tháng về mức 5%/năm, thấp nhất trong nhiều năm qua.

Chị Minh Phương (Hai Bà Trưng, Hà Nội) cho hay, bản thân thấy rất xót khi lãi suất liên tục hạ, số tiền lãi nhận được từ khoản tiền gửi tại Vietcombank hơn 1 tỷ đồng cứ giảm dần.

Chị Phương chia sẻ, nhiều lúc muốn rút tiền ra để đầu tư vào vàng, mua USD vì đang tăng giá, nhưng sợ rủi ro lúc mua thì tăng, bán thì giảm nên lại thôi. Theo chị Phương, không chỉ bản thân mà nhiều người bạn của chị do không có nhiều kiến thức, thông tin biến động của thị trường nên rất ngại đầu tư vào những kênh rủi ro.

Đây chính là ý do khiến dù lãi suất huy động đang ở mức thấp vẫn không khiến dòng tiền dịch chuyển mạnh khỏi hệ thống ngân hàng để chảy qua các kênh đầu tư khác như bất động sản và chứng khoán.

Cách nào thúc đẩy dòng tiền?

Nhiều chuyên gia kinh tế nhận định, tiền gửi vào hệ thống ngân hàng và tiền mặt trong tài khoản chứng khoán cao kỷ lục do triển vọng đầu tư kinh doanh, thị trường chứng khoán không khả quan, chưa đủ hấp dẫn để người dân, nhà đầu tư ra quyết định giải ngân.

Trao đổi với VnBusiness, TS Nguyễn Trí Hiếu, chuyên gia tài chính – ngân hàng cho rằng thực trạng lượng tiền gửi tăng đột biến trong thời gian gần đây trong bối cảnh lãi suất huy động thấp kỷ lục không phải điều hiếm gặp, được gọi là nghịch lý của tiết kiệm trong kinh tế học.

Khi người dân lo lắng về tình hình kinh tế có thể xấu đi trong tương lai, họ sẽ thắt chặt chi tiêu, tăng tỷ lệ tiết kiệm. Điều này sẽ khiến tiêu dùng giảm, kéo theo sự giảm sút của tăng trưởng tổng cầu và ảnh hưởng nhiều đến khả năng hồi phục của nền kinh tế.

Ngoài ra, lượng tiền gửi ngân hàng tăng cao còn cho thấy tâm lý chung của nhiều người dân vẫn là thận trọng và chờ đợi cơ hội đầu tư vào các kênh khác. Điều này cho thấy yếu tố an toàn đang được ưu tiên trong bối cảnh nền kinh tế vẫn đang gặp nhiều khó khăn và thách thức.

Hai thị trường có sự hấp dẫn nhà đầu tư nhất là chứng khoán và bất động sản vẫn chưa hồi phục hoàn toàn. Đối với thị trường chứng khoán, sau nhịp tăng giá ấn tượng trong quý II và đầu quý III năm ngoái, VN-Index đã sụt giảm trong những tháng cuối năm. Đặc biệt, chứng khoán Việt Nam trở thành một trong những thị trường có diễn biến tiêu cực nhất trên thế giới trong tháng 10.

Trong bối cảnh hiện nay, các chuyên gia cho rằng việc người dân tăng gửi tiết kiệm và để dành tiền trong tài khoản chứng khoán lại là điều bất lợi cho nền kinh tế.

Nghị quyết 02 của Chính phủ về những nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia năm 2024 có nhấn mạnh đến việc “tăng khả năng tiếp cận và hấp thụ vốn cho doanh nghiệp”.

Xét định hướng tín dụng năm 2024, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã đặt mục tiêu tăng trưởng tín dụng khoảng 15% so với năm 2023, có điều chỉnh phù hợp với diễn biến, tình hình thực tế. Với mục tiêu tăng trưởng tín dụng là 15%, theo ước tính của ông Đào Minh Tú, Phó Thống đốc NHNN, sẽ có khoảng 2 triệu tỷ đồng được đưa vào nền kinh tế.

Để “rã băng” dòng tiền chảy vào nền kinh tế, các chuyên gia cho rằng “sức khỏe” của các doanh nghiệp trong năm 2024 tựu trung vẫn nằm ở hai chữ lớn là “kinh doanh” và “tài chính”. Hai chữ này luôn luôn nằm thường trực và ảnh hưởng với nhau. Do đó, điều mà người dân, doanh nghiệp cần hiện nay, bên cạnh hỗ trợ tiếp sức từ ngân hàng, là các chính sách hỗ trợ thúc đẩy cung ứng hàng hóa, sản phẩm. Đặc biệt, với những doanh nghiệp quy mô vừa và nhỏ trong lĩnh vực sản xuất công nghiệp hỗ trợ thì cần nhiều hơn nữa sự quan tâm về cơ chế chính sách, hạ tầng đất đai sản xuất, công nghệ mới…