FX Swap lần 2 được kích hoạt: NHNN đang “mở rộng van áp suất” hay thử tải cho một cơ chế điều tiết mới cuối năm?

Cuối năm 2025, thị trường tiền tệ Việt Nam đang bước vào vùng nhạy cảm nhất của chu kỳ mùa vụ – nơi thanh khoản VND, chi phí vốn ngắn hạn và áp lực tỷ giá cùng lúc hội tụ. Sau phiên hoán đổi ngoại tệ đầu tiên ngày 5/12, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã tiếp tục thực hiện phiên FX Swap thứ hai vào ngày 10/12, qua đó phát đi một tín hiệu chính sách rõ ràng hơn: FX Swap không phải động thái tình thế, mà đang trở thành một công cụ điều tiết chủ động trong cấu trúc chính sách tiền tệ cuối năm.

FX Swap lần 2: Lặp lại thông số, nhưng thông điệp đã khác

Cụ thể, ngày 10/12, NHNN thực hiện hoán đổi USD/VND kỳ hạn 14 ngày với các tổ chức tín dụng:

Về mặt kỹ thuật, cấu trúc gần như tương đồng với phiên ngày 5/12 (23.945 – 23.955). Tuy nhiên, điểm khác biệt không nằm ở con số, mà ở thời điểm và tính lặp lại.

👉 Nếu FX Swap ngày 5/12 được nhìn nhận như một “động tác thử”, thì phiên ngày 10/12 cho thấy NHNN đã sẵn sàng đưa công cụ này vào chuỗi điều tiết thực tế, song hành cùng OMO truyền thống.

Khi OMO không còn đủ “độ mở” – FX Swap bước vào vai trò thay thế collateral

Bối cảnh kích hoạt FX Swap lần hai là hoàn toàn nhất quán:

- Lãi suất liên ngân hàng neo cao trên 7%/năm

- Nhu cầu thanh khoản hệ thống tăng mạnh dịp cuối năm

- Quy mô OMO đang ở mức cao (~360.000 tỷ đồng)

- TPCP đủ điều kiện cầm cố OMO ngày càng hạn chế

Vấn đề cốt lõi không phải NHNN thiếu tiền để bơm, mà là ngân hàng thương mại thiếu tài sản đủ điều kiện để vay tiếp qua OMO.

Trong cấu trúc hiện tại:

- TPCP không chỉ dùng để vay OMO

- Mà còn phải giữ cho LCR, ALM, giao dịch liên ngân hàng

Sau haircut, dư địa vay thực tế bị thu hẹp đáng kể

👉 FX Swap giải bài toán này bằng cách thay thế TPCP bằng USD làm tài sản đảm bảo, cho phép NHNN bơm VND mà không phụ thuộc vào “room collateral” của hệ thống.

FX Swap không chỉ bơm tiền – mà còn “hạ nhiệt” thị trường vốn ngắn hạn

Theo đánh giá của Chứng khoán SHS, công cụ hoán đổi ngoại tệ đang phát huy đúng vai trò:

“FX Swap giúp hạ nhiệt căng thẳng VND và chi phí swap trên thị trường trong giai đoạn cao điểm cuối năm.”

Ở góc nhìn sâu hơn, FX Swap tạo ra ba lớp tác động đồng thời:

1️⃣ Giải phóng thanh khoản ngắn hạn có mục tiêu

Bơm VND đúng kỳ hạn 14 ngày – trùng chu kỳ cao điểm

Không tạo áp lực dư cung tiền dài hạn

Giảm rủi ro “bơm – hút” liên tục qua OMO

2️⃣ Giảm áp lực bán TPCP để xoay vòng vốn

Ngân hàng không cần bán TPCP lấy tiền mặt

Giữ ổn định đường cong lợi suất

Bảo vệ cấu trúc funding của thị trường trái phiếu

3️⃣ Hỗ trợ ổn định tỷ giá trong bối cảnh cuối năm

NHNN mua USD giao ngay → tăng dự trữ

Giảm áp lực cầu USD ngắn hạn

Tạo điểm tựa tâm lý cho thị trường FX

500 triệu USD: “liều thử” có kiểm soát hay bước đệm mở rộng?

Quy mô 500 triệu USD cho mỗi phiên rõ ràng chưa lớn so với tổng thanh khoản hệ thống, nhưng lại rất có ý nghĩa về mặt tín hiệu.

Đây nhiều khả năng là:

- Một bước thử phản ứng thị trường

- Đánh giá hành vi ngân hàng thương mại

- Kiểm tra tác động lên lãi suất – tỷ giá – swap cost

Nếu cơ chế vận hành trơn tru, NHNN hoàn toàn có dư địa:

- Lặp lại thêm các phiên FX Swap

- Mở rộng quy mô

- Hoặc điều chỉnh kỳ hạn linh hoạt hơn

👉 Điều này đặc biệt quan trọng trong bối cảnh OMO đã chạm giới hạn kỹ thuật, còn áp lực thanh khoản dự kiến kéo dài đến hết tháng 12.

Thông điệp chính sách: Ưu tiên ổn định hệ thống, không để “đứt gãy mùa vụ”

Việc NHNN liên tiếp triển khai FX Swap cho thấy một định hướng rõ ràng:

- Không siết cứng thanh khoản bằng mọi giá

- Chấp nhận mặt bằng lãi suất cao, nhưng trong kiểm soát

- Ưu tiên ổn định hệ thống và thị trường nợ

Quan trọng hơn, FX Swap đang dần trở thành mảnh ghép còn thiếu trong cấu trúc điều tiết vốn, giúp hệ thống ngân hàng tiếp cận thanh khoản mà không cần gia tăng nắm giữ TPCP – yếu tố then chốt để duy trì nhịp phát hành trái phiếu chính phủ giai đoạn 2026–2027.

Nếu OMO là động cơ chính của chính sách tiền tệ ngắn hạn, thì FX Swap đang nổi lên như van áp suất mới, giúp hệ thống tài chính vận hành trơn tru hơn trong những thời điểm căng nhất.

Phiên FX Swap thứ hai không còn đơn thuần là “thử nghiệm”, mà là xác nhận cho một cơ chế điều tiết linh hoạt hơn, thực dụng hơn – và phù hợp hơn với cấu trúc thị trường hiện tại.

Cuối năm 2025, rủi ro căng thanh khoản có thể chưa biến mất, nhưng nguy cơ đứt gãy hệ thống đã được kiểm soát tốt hơn. Và đó chính là điều thị trường cần nhất ở thời điểm này.