DPM vs DCM: Cổ phiếu nào hưởng lợi mạnh từ đà tăng giá Ure?

Cuộc xung đột giữa Iran và Israel vào ngày 13 tháng 6 năm 2025 đã gây ra sự tăng giá đột ngột của phân URE, ảnh hưởng đến chuỗi cung ứng toàn cầu.

 

Điều này đã tạo ra lợi thế cho các công ty phân bón Việt Nam như DCM và DPM, vốn là hai doanh nghiệp thuộc Tập đoàn Dầu khí Việt Nam, chuyên sản xuất phân bón cho nông nghiệp và an ninh lương thực quốc gia.

Phân URE là sản phẩm chính của DCM và DPM, chiếm tỷ trọng lớn trong doanh thu của họ (DBM: 6,66%, DCM: 76%). Hai phương pháp sản xuất URE chính là từ than đá (chiếm 25% nguồn cung toàn cầu, chủ yếu ở Trung Quốc) và từ khí tự nhiên (chiếm 75%, phổ biến ở Việt Nam, ASEAN, Ấn Độ, Nga, Bắc Mỹ). Việt Nam sử dụng khí tự nhiên để sản xuất URE, với chi phí nguyên liệu khí tự nhiên chiếm khoảng 63% tổng chi phí sản xuất.

Thị trường phân bón URE toàn cầu đang ở trạng thái bão hòa, với nguồn cung vượt xa nhu cầu. Hiệp hội Phân bón Quốc tế dự báo tăng trưởng công suất phân đạm trung bình 1,4% mỗi năm từ 2024-2027, trong khi tiêu thụ cũng tăng tương đương. Điều này cho thấy ngành phân bón không có nhiều tiềm năng tăng trưởng dài hạn như các ngành khác như thép hay bán lẻ. Do đó, việc đầu tư vào DCM và DPM chủ yếu phụ thuộc vào các diễn biến địa chính trị gây đứt gãy chuỗi cung ứng.

Các quốc gia sản xuất và tiêu thụ URE lớn nhất thế giới bao gồm Trung Quốc (30%), Nga (10%), Ấn Độ (gần 15%), Mỹ (gần 15%), và các nước Trung Đông như Ai Cập, Maroc, Ả Rập Saudi (gần 20%). Khi xảy ra xung đột địa chính trị, như chiến tranh Nga-Ukraine hay Iran-Israel, các quốc gia này có thể hạn chế xuất khẩu để đảm bảo an ninh lương thực trong nước, dẫn đến giảm nguồn cung và tăng giá URE toàn cầu. Ví dụ, vào năm 2021, việc Trung Quốc và Nga hạn chế xuất khẩu đã đẩy giá URE lên 900 USD/tấn.

Về tình hình tài chính, DCM và DPM có doanh thu và lợi nhuận tương đồng, chủ yếu đáp ứng nhu cầu nội địa (80%) và một phần nhỏ xuất khẩu. Sự khác biệt chính nằm ở biên lợi nhuận gộp, với DCM cao hơn DPM. Điều này là do DCM có lợi thế về chi phí đầu vào khí tự nhiên nhờ nguồn cung ưu đãi từ PVN (công ty mẹ), trong khi DPM phải mua khí tự nhiên với giá biến động theo thị trường thế giới. Cả hai doanh nghiệp đều có tình hình tài chính lành mạnh, ít vay nợ và có lượng tiền mặt lớn, cho thấy họ không có nhu cầu mở rộng quy mô lớn và thường chia cổ tức bằng tiền mặt cao (30-40% mỗi năm).

Quy mô của DPM lớn hơn DCM về vốn hóa và vốn chủ sở hữu, nhưng DCM lại có biên lợi nhuận gộp cạnh tranh hơn trong ngắn hạn do lợi thế chi phí đầu vào. Hệ thống phân phối của cả hai doanh nghiệp đều phủ sóng toàn quốc, đảm bảo nguồn cung và doanh thu ổn định.

Tóm lại, ngành phân bón hiện tại đang bão hòa với nguồn cung dư thừa. Việc đầu tư vào DCM và DPM chủ yếu mang tính đầu cơ ngắn hạn, dựa trên các biến động địa chính trị gây đứt gãy chuỗi cung ứng và làm tăng giá URE. Trong dài hạn, các doanh nghiệp này phù hợp cho việc đầu tư để nhận cổ tức bằng tiền mặt do không có nhiều tiềm năng tăng trưởng quy mô.

Điểm nổi bật

🌍 Xung đột địa chính trị: Cuộc chiến Iran-Israel làm tăng giá phân URE, ảnh hưởng đến chuỗi cung ứng toàn cầu.

🏭 Sản xuất URE: DCM và DPM là hai nhà sản xuất URE chính tại Việt Nam, sử dụng khí tự nhiên làm nguyên liệu chính.

📈 Thị trường bão hòa: Ngành phân bón URE toàn cầu đang dư cung, không có nhiều tiềm năng tăng trưởng dài hạn.

💰 Lợi thế chi phí: DCM có biên lợi nhuận gộp cao hơn DPM nhờ nguồn cung khí tự nhiên ưu đãi từ PVN.

💸 Chính sách cổ tức: Cả hai doanh nghiệp đều chia cổ tức bằng tiền mặt cao do không có nhu cầu mở rộng quy mô lớn.

📊 Đầu tư ngắn hạn: Đầu tư vào DCM và DPM chủ yếu mang tính đầu cơ, dựa vào biến động giá URE do đứt gãy chuỗi cung ứng.

🌐 Phân phối rộng khắp: Hệ thống phân phối của DCM và DPM phủ sóng toàn quốc, đảm bảo ổn định doanh thu.

Thông tin chi tiết

🌍 Xung đột địa chính trị và giá URE: Cuộc chiến giữa Iran và Israel vào ngày 13 tháng 6 năm 2025 đã trực tiếp gây ra sự tăng vọt về giá phân URE. Điều này là do các xung đột địa chính trị thường dẫn đến sự gián đoạn chuỗi cung ứng, đặc biệt là ở các khu vực sản xuất và xuất khẩu URE lớn như Trung Đông, Nga và Trung Quốc. Khi nguồn cung bị thắt chặt do các quốc gia này ưu tiên an ninh lương thực nội địa hoặc gặp khó khăn trong vận chuyển, giá URE toàn cầu sẽ tăng lên, tạo cơ hội lợi nhuận cho các doanh nghiệp có sẵn hàng tồn kho giá thấp hoặc nguồn cung ổn định như DCM và DPM.

🏭 Vai trò của DCM và DPM trong ngành phân bón Việt Nam: DCM và DPM là hai doanh nghiệp chủ chốt trong ngành phân bón Việt Nam, thuộc Tập đoàn Dầu khí Việt Nam. Họ đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo an ninh lương thực quốc gia thông qua việc sản xuất và cung cấp phân bón, đặc biệt là URE. URE chiếm tỷ trọng lớn trong cơ cấu doanh thu của cả hai công ty (DBM: 6,66%, DCM: 76%), cho thấy sự phụ thuộc vào sản phẩm này. Việc sản xuất URE từ khí tự nhiên, chiếm 75% nguồn cung toàn cầu và là phương pháp phổ biến ở Việt Nam, cũng là một yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến chi phí sản xuất và lợi nhuận của họ.

📈 Thị trường URE toàn cầu bão hòa và tác động đến tăng trưởng: Theo Hiệp hội Phân bón Quốc tế, thị trường URE toàn cầu đang ở trạng thái bão hòa, với nguồn cung vượt xa nhu cầu. Dự báo tăng trưởng công suất phân đạm trung bình chỉ 1,4% mỗi năm từ 2024-2027, tương đương với mức tăng trưởng tiêu thụ. Điều này ngụ ý rằng ngành phân bón không có nhiều tiềm năng tăng trưởng dài hạn đáng kể như các ngành công nghiệp khác. Do đó, việc đầu tư vào các doanh nghiệp phân bón như DCM và DPM không nên dựa vào kỳ vọng tăng trưởng quy mô mà chủ yếu dựa vào các yếu tố ngắn hạn như biến động giá do đứt gãy chuỗi cung ứng.

💰 Sự khác biệt về biên lợi nhuận gộp giữa DCM và DPM: Mặc dù cả DCM và DPM đều có doanh thu và lợi nhuận tương đồng, nhưng DCM lại có biên lợi nhuận gộp cao hơn DPM. Sự khác biệt này chủ yếu đến từ chi phí đầu vào khí tự nhiên. DCM được hưởng lợi từ nguồn cung khí tự nhiên ưu đãi với giá ổn định từ PVN (công ty mẹ), trong khi DPM phải mua khí tự nhiên với giá biến động theo thị trường thế giới. Điều này mang lại lợi thế cạnh tranh đáng kể cho DCM trong việc duy trì biên lợi nhuận cao hơn, đặc biệt trong bối cảnh giá khí tự nhiên có thể biến động mạnh.

💸 Chính sách cổ tức hấp dẫn và tình hình tài chính lành mạnh: Cả DCM và DPM đều có tình hình tài chính rất lành mạnh, với ít nợ vay và lượng tiền mặt lớn. Điều này cho thấy họ không có nhu cầu lớn về vốn để mở rộng quy mô sản xuất, phản ánh sự bão hòa của ngành. Thay vào đó, họ thường xuyên chia cổ tức bằng tiền mặt với tỷ lệ cao (khoảng 30-40% mỗi năm). Điều này làm cho hai doanh nghiệp trở thành lựa chọn hấp dẫn cho các nhà đầu tư tìm kiếm thu nhập ổn định từ cổ tức, thay vì kỳ vọng tăng trưởng giá cổ phiếu dựa trên tăng trưởng doanh nghiệp.

📊 Chiến lược đầu tư ngắn hạn dựa trên biến động giá: Do ngành phân bón đang bão hòa và không có nhiều tiềm năng tăng trưởng dài hạn, việc đầu tư vào DCM và DPM chủ yếu mang tính đầu cơ ngắn hạn. Các nhà đầu tư có thể tận dụng các biến động giá URE do các sự kiện địa chính trị gây đứt gãy chuỗi cung ứng để kiếm lời. Khi nguồn cung bị gián đoạn và giá URE tăng, các doanh nghiệp này có thể hưởng lợi từ việc bán hàng tồn kho với giá cao hơn. Tuy nhiên, đây là một chiến lược có rủi ro cao do sự khó lường của các sự kiện địa chính trị và tính chu kỳ của giá hàng hóa.

🌐 Hệ thống phân phối rộng khắp: Cả DCM và DPM đều có hệ thống phân phối rộng khắp trên toàn quốc, bao gồm các cửa hàng và điểm phân phối. DCM tập trung ở miền Bắc, miền Nam và miền Trung, trong khi DPM chủ yếu ở miền Tây và Đông Nam Bộ. Mạng lưới phân phối mạnh mẽ này giúp đảm bảo nguồn cung ổn định và duy trì doanh thu, lợi nhuận cho cả hai doanh nghiệp, bất kể những biến động về giá cả hay chuỗi cung ứng toàn cầu.