Để đạt mức tăng trưởng 2,5% năm 2020, quý 4 phải thật bứt phá!

Cập nhật báo cáo kinh tế vĩ mô 9 tháng đầu năm của Viện đào tạo và nghiên cứu BIDV đã chỉ ra 8 điểm sáng, 5 hạn chế với kinh tế Việt Nam trong 9 tháng đầu năm 2020.

Báo cáo kinh tế vĩ mô 9 tháng của nhóm nghiên cứu Viện đào tạo và nghiên cứu BIDV cho biết 8 điểm sáng nền kinh tế 9 tháng gồm: Mục tiêu lạm phát bình quân dưới 4% cả năm 2020 là khả thi khi chỉ số CPI tiếp tục đà giảm. CPI tháng 9 tăng 2,98% (thấp hơn so với mức tăng 3,18% của tháng 8) và và bình quân 9 tháng tăng 3,85% so với cùng kỳ năm 2019. Lạm phát cơ bản tháng 9/2020 giảm 0,02% so với tháng trước và bình quân 9 tháng tăng 2,59% so với cùng kỳ năm trước (thấp hơn mức tăng 2,66% của 8 tháng).

Thặng dư thương mại cao nhất 4 năm đạt mức thặng dư 16,99 tỷ USD. Trong đó, kinh tế trong nước tiếp tục là điểm sáng, là động lực cho tăng trưởng xuất khẩu của Việt Nam (xuất khẩu của khu vực trong nước 9 tháng tăng mạnh 20,2% và nhập khẩu tăng 4,7% so với cùng kỳ 2019; trong khi xuất khẩu và nhập khẩu của khu vực FDI giảm lần lượt 2,9% và 4,8%).

Báo cáo đưa nhận định, mặc dù chưa đạt mục tiêu tăng trưởng xuất khẩu cả năm 2020 (7%) song tốc độ tăng của xuất khẩu sẽ duy trì mức cao hơn nhập khẩu (nhập khẩu cũng sẽ sớm khôi phục lại đà tăng cùng với sự khôi phục sản xuất trong nước) trong giai đoạn 2020-2021. Dự báo cán cân thương mại năm 2020 và 2021 lần lượt ở mức 18-20 tỷ USD và 10-15 tỷ USD, góp phần ổn định các cân đối vĩ mô khác.

Giải ngân vốn đầu tư công tăng cao nhất trong vòng 5 năm. Sau 9 tháng, thực hiện vốn đầu tư công tiếp tục ghi nhận kết quả tích cực. Trong tháng 9, vốn đầu tư từ nguồn ngân sách ước đạt 51,9 nghìn tỷ đồng, tăng 9,5% so với tháng 8/2020 và tăng 49,6% so với tháng 9/2019. Tính chung 9 tháng đầu năm, vốn thực hiện từ NSNN đạt 303 nghìn tỷ đồng, bằng 59,7% kế hoạch năm và tăng 33,3% so với cùng kỳ năm trước. Đây là mức tăng trưởng cao nhất trong 5 năm qua; tiếp tục cho thấy xu hướng tích cực trong công tác thúc đẩy đầu tư từ nguồn ngân sách khi Chính phủ đã đặc biệt quan tâm và quyết liệt các giải pháp thúc đẩy giải ngân từ nguồn vốn này.

Trong 9 tháng đầu năm, mặt bằng lãi suất có xu hướng giảm khi thanh khoản của hệ thống các TCTD tăng lên nhờ các biện pháp giảm lãi suất điều hành của NHNN. Lần điều chỉnh giảm các mức lãi suất điều hành ngày 16/3 và 12/5 và NHNN tích cực hỗ trợ thanh khoản cho các TCTD thông qua việc linh hoạt bơm/hút ròng qua kênh thị trường mở; nhu cầu tín dụng yếu khi hoạt động của doanh nghiệp còn nhiều khó khăn do sức cầu tiêu dùng và sản xuất trong nước phục hồi chậm.

Bên cạnh những điểm sáng, nhóm nghiên cứu cũng chỉ ra một số hạn chế và thách thức như: Tăng trưởng thấp nhất từ năm 2011 đến nay. Tăng trưởng GDP Việt Nam quý 3/2020 ước đạt 2,62% tăng so với quý 2 (0,39%) nhưng thấp hơn nhiều so với cùng kỳ năm 2019 (7,48%). Lũy kế 9 tháng đầu năm 2020, GDP tăng 2,12% - là mức tăng trưởng 9 tháng thấp nhất từ năm 2011. Để đạt mục tiêu GDP cả năm 2020 tăng trưởng 2% (2,5%) thì GDP quý 4 cần đạt mức tăng trưởng 1,74% (3,28%).

Đầu tư nước ngoài (FDI) tiếp tục chững lại. Vốn FDI đăng ký 9 tháng đầu năm đạt 21,23 tỷ USD, giảm 18,9% so với cùng kỳ năm trước. Đây là mức giảm thấp hơn so với 3 tháng đầu năm (giảm 20,9%) nhưng giảm mạnh hơn so với lũy kế 6 tháng (giảm 15%). Tổng vốn FDI đăng ký giảm mạnh so với năm 2019 chủ yếu do vốn đăng ký theo hình thức góp vốn, mua cổ phần giảm mạnh 44,9% (chỉ đạt 5,7 tỷ USD) trong khi vốn đăng ký cấp mới cũng giảm nhẹ 5,6% (đạt 10,36 tỷ USD). Vốn đăng ký bổ sung tăng 6,7% so với cùng kỳ, đạt 5,11 tỷ USD. Về giải ngân, vốn FDI thực hiện sau 9 tháng đạt 13,76 tỷ USD, giảm 3,23% so với cùng kỳ năm 2019.

Tính đến 22/9/2020, tăng trưởng tín dụng ở mức 5,12% so với đầu năm - thấp hơn nhiều so với cùng kỳ các năm trước (9 tháng đầu năm 2019 tăng 9,4%, 9 tháng 2018 tăng 10,33%) chủ yếu do sức cầu còn yếu và khả năng đáp ứng điều kiện tín dụng của 1 số khách hàng khó khăn hơn do năng lực tài chính giảm sút. Theo NHNN, dư nợ bị ảnh hưởng bởi dịch COVID-19 là 2,27 triệu tỷ đồng, chiếm khoảng 23% tổng dư nợ toàn hệ thống và tiềm ẩn rủi ro đối với hoạt động của các TCTD.

Hiện tại nợ xấu tại các TCTD vẫn được kiểm soát (ở mức khoảng 2%) nhờ việc NHNN cho phép giãn, hoãn nợ mà không chuyển nhóm nợ để có thể cho vay mới phục vụ SX-KD...v.v. (theo tinh thần Thông tư 01 ngày 13/3/2020), song việc xử lý nợ xấu trong thời gian tới phụ thuộc rất lớn vào đà phục hồi của nền kinh tế và nỗ lực của từng TCTD. Dự báo nợ xấu nội bảng của hệ thống các TCTD có thể tăng đến 3% cuối năm 2020 và 3,5-4% năm 2021.

Trong 9 tháng đầu năm 2020, mặc dù nhận được sự hỗ trợ tích cực của Chính phủ, Bộ, ngành song tình hình hoạt động doanh nghiệp vẫn còn nhiều khó khăn. Tính chung 9 tháng đầu năm, có 98.954 doanh nghiệp đăng ký thành lập mới (giảm 3,2% so với cùng kỳ năm 2019) với số vốn đăng ký đạt 1.428,5 nghìn tỷ đồng (tăng 10,7%) và 777.892 lao động (giảm 16,3%).

Mặc dù, số doanh nghiệp quay trở lại kinh doanh tăng 25,5% so với cùng kỳ năm trước (9 tháng đầu năm 2019 tăng 20,5% và 6 tháng đầu năm 2020 tăng 16,4%), nhưng số doanh nghiệp tạm ngừng hoạt động lại tăng mạnh 81,8% so với cùng kỳ năm trước (mức tăng cao nhất trong vòng 5 năm từ 2016-2020), cho thấy hoạt động của doanh nghiệp trong nước gặp rất nhiều khó khăn.

Từ những phân tích trên, nhóm phân tích BIDV dự báo, GDP quý 4/2020 sẽ tiếp tục tăng, lạm phát cũng tăng cao hơn về cuối năm; vốn đăng ký dự kiến sẽ đạt từ 33-34 tỷ USD, thực hiện đạt khoảng 19-20 tỷ USD, lần lượt giảm khoảng 12% và 5% so với cùng kỳ 2019; lãi suất tiếp tục ổn đinh; dự kiến nợ xấu nội bảng cuối năm 2020 có thể ở mức 3% và 3,5-4% trong năm 2021, cao hơn mức 1,89% cuối năm 2019.