Cập nhật ngành ngân hàng Q3/2021

Nợ xấu tăng mạnh- Tất yếu nhưng không đáng ngại. Ảnh hưởng từ dịch covid và việc giãn cách xã hội đã có những tác động nhất định lên nhóm Ngân hàng.

- NIM trong Q3 của hầu hết các ngân hàng bị suy giảm so với Q2 do: (1) Cầu tín dụng trong quý 3 thấp, dẫn đến các ngân hàng không thể đẩy mạnh tối đa việc cho vay; (2) Các ngân hàng chịu áp lực giảm lãi suất để hỗ trợ các doanh nghiệp trong nước bị ảnh hưởng bởi dịch, đặc biệt là nhóm ngân hàng quốc doanh.

- Mặc dù vậy, lũy kế từ đầu năm thì tăng trưởng tín dụng vẫn duy trì mức cao so với đầu năm. Do đó, các ngân hàng vẫn tạo ra được tăng trưởng về thu nhập tín dụng (đóng góp phần lớn cho lợi nhuận của ngân hàng) và duy trì được tăng trưởng về TOI (tổng thu nhập hoạt động).

- Q3 cũng chứng kiến nợ xấu các ngân hàng gia tăng về con số tuyệt đối lẫn tỷ lệ. Tuy nhiên, mức này vẫn trong tầm kiểm soát và thấp so với các năm trước, do trong năm 2020 và 2021 các ngân hàng vẫn đẩy mạnh dự phòng rủi ro tín dụng, đặc biệt là các ngân hàng nhóm 1 như VCB, CTG, BID và các ngân hàng nhóm 2 như MBB, ACB, TCB, …

- Việc các ngân hàng có quy mô tài sản lớn đều có lớp đệm dự phòng nợ xấu dày phần nào cũng thể hiện rõ việc sức khỏe hệ thống hiện nay vẫn tốt sau đợt stress test của Covid.

- Xu hướng nợ xấu gia tăng ở nhóm ngân hàng vẫn sẽ chưa dừng lại ở Q4 do việc nhảy nhóm nợ từ nhóm 2 xuống. Tuy nhiên, cùng với đà phục hồi kinh tế khi mở cửa trở lại, áp lực này sẽ giảm dần trong các quý tới, và có thể giảm mạnh vào Q2 năm sau trở đi. Khi kinh tế phục hồi trở lại thì các doanh nghiệp cũng phục hồi theo, kéo theo đó là khả năng trả nợ sẽ tăng trở lại.

Do đó, với lớp đệm dự phòng như hiện tại thì sẽ không có gì quá lo ngại cho nhóm ngân hàng. Và kỳ vọng lợi nhuận sẽ tăng trưởng mạnh vào Q2 năm sau trở đi do hưởng lợi từ (1) tăng trưởng tín dụng và (2) giảm chi phí dự phòng rủi ro tín dụng.

Chất lượng tăng trưởng Q3: phân hóa, có chất lượng và chiều sâu

Mặc dù có 1 số ngân hàng tăng trưởng âm trong quý 3, nhưng phần lớn các ngân hàng hàng đầu hiện nay đều báo tăng trưởng ấn tượng bất chấp chi phí dự phòng nợ xấu tăng mạnh. Điều này hoàn toàn khác với các năm trước khi các ngân hàng dùng khoản chi phí dự phòng nợ xấu này để điều tiết lợi nhuận.

NIM có giảm như đánh giá ở trên, tuy nhiên FIDT cho rằng khi nền kinh tế mở cửa hoàn toàn trở lại thì nhu cầu tín dụng cũng sẽ phục hồi mạnh. Dự kiến sẽ từ Q1 năm sau trở đi, lúc đó việc tăng NIM sẽ tạo ra thêm động lực cho tăng trưởng ở nhóm này.

Nhóm quốc doanh dự kiến sẽ hưởng lợi từ kế hoạch hỗ trợ cấp bù lãi suất của Chính phủ

Hiện chính phủ đang dự thảo về 1 kế hoạch hỗ trợ kinh tế phục hồi sau đại dịch, trong đó có gói cấp bù lãi suất nhằm giúp các doanh nghiệp giảm chi phí lãi. Nghĩa là chính phủ sẽ đứng ra chi trả cho phần lãi suất mà các ngân hàng giảm cho các đối tượng đi vay.

Nhóm ngân hàng quốc doanh sẽ hưởng lợi nhiều từ gói này do đặc thù là của nhà nước gồm VCB, CTG và BID. Do đó, thời gian tới kỳ vọng NIM nhóm này sẽ cải thiện mạnh trở lại do không còn chịu áp lực giảm lãi suất để hỗ trợ kinh tế từ phía SBV nữa. Đây sẽ là động lực chính thúc đẩy tăng trưởng lợi nhuận của nhóm này. Ngoài ra, với quy mô tài sản lớn và chất lượng tài sản tốt như hiện nay, FIDT cho rằng nhóm này sẽ còn được ưu ái hơn trong việc cấp room tín dụng từ SBV.

Với gói cấp bù lãi suất này, thì các ngân hàng quốc doanh có thể giảm lãi suất cho vay bên ngoài mà không bị ảnh hưởng nhiều đến lợi nhuận. Không chỉ vậy, họ còn sẽ giúp kéo mặt bằng lãi suất cho vay thấp xuống nữa, nhất là trong bối cảnh cầu tín dụng yếu như hiện nay. Tức bên đi vay sẽ tìm đến nguồn vốn chi phí rẻ và họ sẵn sàng chịu phí đảo nợ để tiếp cận nguồn vốn rẻ hơn. Việc này sẽ tạo 1 áp lực lên mặt bằng chung là các ngân hàng khác cũng sẽ giảm lãi suất theo. Vì thế môi trường lãi suất rẻ ở Việt Nam vẫn duy trì trong thời gian tới.