Bí quyết sống sót trên thị trường

Trong đầu tư, lợi nhuận ai cũng muốn, nhưng điều khiến nhà đầu tư bị loại khỏi cuộc chơi lại chính là thua lỗ quá mức. Một cú lỗ 50% đòi hỏi lợi nhuận 100% để quay về vạch ban đầu – điều không hề dễ dàng.

Điều quan trọng không phải “chọn đúng cổ phiếu bao nhiêu lần” mà là bạn có kiểm soát được khi mình sai hay không.

👉Warren Buffett có câu nổi tiếng: “Đừng để mất tiền” – nghe đơn giản nhưng chính là triết lý quản trị rủi ro ở mức cao nhất.

🔑II. Nguyên tắc cốt lõi trong quản trị rủi ro

✂️1. Cắt lỗ có kỷ luật

Sai lầm lớn nhất của NĐT mới là nuôi hy vọng “cổ phiếu sẽ về bờ”. Nhưng càng để lâu, lỗ càng lớn. Hãy xác định trước ngưỡng lỗ chấp nhận (thường 7–10%) và tuân thủ tuyệt đối.

Ví dụ: Mua một cổ phiếu giá 30k, giá giảm về 27k (-10%). Nếu cắt lỗ tại đây, bạn còn 90% vốn để tái đầu tư. Nhưng nếu để nó rơi về 15k (-50%), bạn cần tăng 100% mới quay lại ban đầu → cực khó.

📊2. Phân bổ vốn hợp lý

Không ai chắc chắn 100% vào lựa chọn của mình. Dồn toàn bộ vốn vào một cổ phiếu là đánh cược. Có người cho rằng “tập trung mới giàu nhanh”, nhưng thực tế tập trung chỉ phù hợp với nhà đầu tư cực kỳ giỏi phân tích và có lợi thế thông tin. Đa số NĐT cá nhân nên ưu tiên phân bổ để sống sót.

Ví dụ: Vốn 100 triệu → 40% BĐS, 30% ngân hàng, 20% chứng chỉ quỹ, 10% tiền mặt – nếu BĐS khó khăn, phần còn lại vẫn bảo vệ bạn.”

⚡3. Quản lý margin (đòn bẩy)

Margin làm lợi nhuận tăng nhanh, nhưng cũng khiến lỗ nhân đôi. Thị trường giảm bất ngờ có thể dẫn đến “margin call” – buộc bán lỗ trong hoảng loạn. Chỉ nên dùng margin khi thị trường rõ xu hướng và giữ tỷ lệ vay không quá 30% - 50% tổng vốn.

Ví dụ: Bạn có 100 triệu, vay thêm 100 triệu margin (tỷ lệ 50%) để mua cổ phiếu. Nếu cổ phiếu giảm 20%, bạn mất 40 triệu tức -40% vốn, trong khi không margin chỉ mất 20 triệu.

📐4. Luôn tính toán tỷ lệ Rủi ro – Lợi nhuận (Risk/Reward)

Trước khi mua, hãy tự hỏi: “Nếu sai, tôi mất bao nhiêu? Nếu đúng, tôi được bao nhiêu?”. Nó giúp bạn xác định điểm chốt lời/cắt lỗ từ trước và biết nên ưu tiên vào các lệnh nào.

Ví dụ:

- Nếu lãi 15% và lỗ 5% → R:R = 1:3. Nghĩa là chỉ cần đúng ít lần vẫn có lời vì mỗi lần thắng bù được nhiều lần thua.

- Nếu lãi 10% nhưng lỗ cũng 10% → R:R = 1:1. Trường hợp này bạn phải thắng ít nhất một nửa số lệnh mới hòa vốn, nên rủi ro cao hơn.

🌐5. Đa dạng hóa danh mục theo chu kỳ thị trường

Thị trường lên thì cổ phiếu mạnh, nhưng khi suy thoái, vàng, trái phiếu hay thậm chí crypto lại an toàn hơn. Đa dạng danh mục và điều chỉnh theo chu kỳ sẽ giúp bảo vệ tài sản và vẫn có cơ hội sinh lời.

Ví dụ: Năm 2022 VN-Index giảm hơn 30%, nhưng vàng và một số quỹ trái phiếu vẫn giữ giá. NĐT phân bổ tài sản hợp lý không mất quá nhiều, mà còn có thể sinh lời trong khi nhiều người vẫn đang mắc kẹt trong một kênh bị suy thoái.

🛠️V. Thói quen giúp quản trị rủi ro hiệu quả

- Luôn ghi nhật ký giao dịch: lý do mua, điểm chốt lời, điểm cắt lỗ.

- Rà soát danh mục định kỳ hàng tháng/quý để có thể điều chỉnh một cách hợp lý.

- Cần kỷ luật và hạn chế cảm xúc: Không chạy theo tin đồn, room chat.

- Tự hỏi: “Nếu sai, tôi chấp nhận mất bao nhiêu?” trước khi nhấn lệnh.

- Tư duy dài hạn: Tận dụng lãi kép. tránh hoảng loạn trước biến động thị trường và hưởng lợi từ sự phát triển lâu dài của doanh nghiệp & nền kinh tế.

👉Quản trị rủi ro không làm bạn giàu ngay, nhưng sẽ giữ bạn còn tiền để đầu tư tiếp. Lãi có thể đến từ may mắn vài lần, nhưng tồn tại lâu dài thì chỉ có thể đến từ kỷ luật và quản trị rủi ro.

🔥 “Kiếm nhiều lãi không quan trọng bằng việc giữ được vốn - đó là thắng lợi lớn nhất trong mọi cuộc chơi tài chính.”