Bài của Văn Anh Tuấn

Báo cáo chỉ ra rằng đại dịch Covid-19 có nguy cơ khiến bất bình đẳng kinh tế đồng loạt gia tăng ở hầu hết các quốc gia, điều chưa từng xảy ra trong hơn một thế kỷ gần đây. Bất bình đẳng gia tăng đồng nghĩa với việc phải rất lâu để người nghèo trên thế giới có thể trở lại cuộc sống như trước đại dịch, lâu gấp 14 lần so với khoảng thời gian để 1.000 tỷ phú giàu nhất, chủ yếu là nam giới da trắng, khôi phục tài sản của mình.

Một khảo sát toàn cầu mới của Oxfam với 295 nhà kinh tế học đến từ 79 quốc gia cho thấy 87% người được hỏi, bao gồm Jeffrey Sachs, Jayati Ghosh và Gabriel Zucman, dự đoán rằng bất bình đẳng thu nhập ở nước họ sẽ ‘tăng’ hoặc ‘tăng mạnh’ do hậu quả của đại dịch.

Báo cáo của Oxfam chỉ ra rằng hệ thống kinh tế bị thao túng đang cho phép tầng lớp thượng lưu siêu giàu tích lũy tài sản giữa tâm điểm của cuộc suy thoái tồi tệ nhất sau Đại suy thoái, trong khi hàng tỷ người đang phải vật lộn để kiếm sống. Đại dịch đang làm trầm trọng thêm tình trạng chia rẽ về kinh tế, chủng tộc và giới vốn đã tồn tại từ lâu.

Bà Gabriela Bucher, Giám đốc điều hành của Oxfam International, cho biết thế giới đang chứng kiến sự gia tăng bất bình đẳng chưa từng thấy trong lịch sử. “Tình trạng phân hóa giàu nghèo sâu sắc cũng nguy hiểm chết người không kém gì virus".

Theo bà, các nền kinh tế bị thao túng đang mang lại của cải cho tầng lớp thượng lưu siêu giàu, những người đang vượt qua đại dịch trong sự xa hoa, trong khi những người ở tuyến đầu - nhân viên bán hàng, nhân viên y tế và tiểu thương - đang phải vật lộn để kiếm ăn và trang trải các khoản chi phí.

“Phụ nữ cùng những nhóm bị phân biệt chủng tộc và dân tộc thiểu số bị lề hóa đang chịu ảnh hưởng nặng nề từ cuộc khủng hoảng - họ đối mặt với nguy cơ cao bị đẩy vào cảnh nghèo đói, túng thiếu, và không được hưởng lợi từ dịch vụ chăm sóc sức khỏe”, bà nói thêm.

Theo Oxfam, khối tài sản của các tỷ phú đã tăng trở lại khi thị trường chứng khoán phục hồi, bất chấp nền kinh tế thực đang tiếp tục suy thoái. Tháng 12 năm 2020, tổng giá trị tài sản của họ đạt 11,95 nghìn tỷ USD, tương đương với số tiền chính phủ các nước G20 đã bỏ ra để khắc phục hậu quả của Covid-19.

Trong khi đó, chặng đường phục hồi sẽ dài hơn nhiều đối với những người vốn đã chật vật từ trước Covid-19. Khi đại dịch ập đến, hơn một nửa số người lao động ở các nước nghèo phải sống trong cảnh nghèo đói, và 3/4 số người lao động trên toàn cầu không được tiếp cận với các chương trình an sinh xã hội như nghỉ ốm có lương hay trợ cấp thất nghiệp.

Bà Bucher nhận định thêm: “Bất bình đẳng cực đoan không phải là không thể tránh khỏi, mà phụ thuộc vào lựa chọn của các chính phủ. Họ phải nắm lấy cơ hội này để xây dựng những nền kinh tế hậu Covid-19 bình đẳng hơn, bao trùm hơn, bảo vệ hành tinh và chấm dứt đói nghèo”.

“Cuộc chiến chống bất bình đẳng phải là trọng tâm của các nỗ lực giải cứu và phục hồi kinh tế. Chính phủ các nước phải đảm bảo mọi người dân đều được tiêm vắc xin Covid-19 và được hỗ trợ tài chính nếu bị mất việc làm. Chính phủ phải đầu tư vào các dịch vụ công và các ngành nghề ít phát thải carbon, tạo ra hàng triệu việc làm mới và đảm bảo tất cả mọi người đều được tiếp cận với một nền giáo dục, y tế và chăm sóc xã hội tốt. Các chính phủ phải đảm bảo các cá nhân và tập đoàn giàu nhất đóng góp phần thuế cao tương xứng để chi trả cho các khoản đầu tư đó”.

“Đây không phải là những giải pháp cứu trợ tạm thời trong thời điểm tuyệt vọng, mà phải là các chính sách bền vững để những nền kinh tế ‘bình thường mới’ thực sự mang lại lợi ích cho tất cả mọi người, chứ không chỉ một nhóm nhỏ đặc quyền”.