Ảo tưởng của chiến lược thành công

Bạn đọc những sách dạy về quản trị, chiến lược hòng tìm kiếm mẫu hình thành công. Trong những cuốn dạng best seller như In Search of Excellence (1982) của Thomas J. Peters và‎ Robert H. Waterman Jr., hay Built to Last (1994) và Good to Great (2001) của Jim Collins. Các tác giả sử dụng một phương pháp phổ biến để nghiên cứu các bài học về chiến lược.

Các tác giả sách thu thập các công ty được đánh giá "tuyệt vời" (great), "xuất sắc" (excellent) hoặc "bền bỉ" (endure) và cố gắng khảo sát công thức đằng sau sự vĩ đại, tuyệt vời và bền bỉ đó. Họ giả định rằng bằng cách bắt chước thực tiễn của các công ty này, bạn sẽ thành công với công ty của mình.

Đây là những cuốn sách với hơn 10 triệu độc giả. Sách hay khó có thể sai được, bạn nghĩ vậy. Tuy nhiên, Chris Bradley, Sven Smit, and Martin Hirt là các nhà tư vấn lão luyện ở McKinsey có ý khác. Các tác giả này việt một cuốn sách có tên "Strategy Beyond the Hockey Stick: People, Probabilities, and Big Moves to Beat the Odds (2018). Một cuốn sách mà các nhà tư vấn quản trị chiến lược, những nhà lãnh đạo các công ty tập đoàn nên đọc. Trong cuốn sách này họ đã đánh giá cách của Jim Collins là không thực tế và nhiều ảo tưởng. Họ viết:

"Hãy nhìn vào 50 công ty trong 50 năm tiếp theo. Nếu bạn xây dựng danh mục cổ phiếu vào ngày công bố và giữ chúng, bạn sẽ vượt trội hơn chỉ số thị trường khoảng 1.7%. Tất nhiên không tồi. Good to Great đứng đầu với mức 2,6%, tiếp theo là Build to Last ở mức 1,6% và In Search of Excellence ở mức 1,5%. Tuy nhiên, tỷ lệ mà một trong số 50 mẫu này vượt trội hơn thị trường chỉ là 52%. Các cơ hội vượt trội của các công ty này không hơn gì so với việc tung đồng xu."

Trọng những công ty gọi là "great" của Jim Collins có Fannie Mae gần như bị phá sản nếu không có sự giúp đỡ của chính phủ Mỹ vào thời kỳ khủng hoảng năm 2008, nhiều công ty khác trong danh sách "vĩ đại" thật ra hiệu năng kém xa những công ty hàng đầu hiện nay.

Các quan điểm về chiến lược cần thay đổi trước các biến động quá nhanh, quá nguy hiểm như hiện nay. Thậm chí, một chiến lược vừa được xây dựng đã có khả năng lạc hậu với thời cuộc. Tuy vẫn cần một định hướng chung nhưng cần uyển chuyển hơn trong việc thực thi. Và một chiến lược linh hoạt và có các phản hồi (feedback) kịp thời là cần thiết.